نظم حوزه در بی نظمی است!

عده ای از فضلا گردهم آمدند. طرحی نوشته بودند برای اداره حوزه. بزرگان حوزه بودند و دلشان می سوخت بر این بی نظمی و بی صاحبی که هر کس می خواست وارد حوزه می شد و حساب و کتابی هم نبود. سید مرتضی فقیه مبرقعی ، سید زین العابدین کاشانی، حاج آقا حسین فاطمی قمی، سید محمد محقق داماد، میرزا محمود روحانی، مرتضی حائری ، سید محمد باقر سلطانی طباطبایی، میرزا عبدالحسین صاحب الداری و امام خمینی اعضای این هیئت اصلاح و مدیریت را تشکیل می دادند.

هر کس می آمد حوزه، شهریه می گرفت. عده ای از طلاب یا بی سواد بودند یا کم سواد. عده ای هم شئون روحانیت را رعایت نمی کردند.

قرار بود طرح را خدمت آیت الله بروجردی ببرند و پس از تصویب ایشان اجرا کنند. باز هم همان جریان مشکوک که از بی نظمی نان می خورد فعال شد. رفتند خدمت آقا گفتند: عده ای می خواهند شما را مسلوب الاختیار کنند! آقای بروجردی گفته بود: برای من چه باقی گذاشتند؟ من هم یک تکالیف شرعی دارم یا نه؟

جلسه فضلای حوزه با آیت الله بروجردی برگزار شد. در بین جلسه آیت الله بروجردی خشمگین شد و گفت شما می خواهید مرا مسلوب الاختیار کنید! آقایان نسبت به این سوء تفاهم و ناراحتی، احترام کردند اما آقای بروجردی جلسه را ترک کرد.

آیت الله خمینی به آقای بروجردی گفته بود: آقا من دست آسید ابوالحسن اصفهانی را هم نبوسیدم اما دست شما را برای تعظیم حوزه و دین بوسیدم!

برخی از اطرافیان آقا از حاج آقا روح الله خمینی خوششان نمی آمد . مخالفت با طرح ساماندهی و نظم حوزه، برخورد با تدریس فلسفه، اقدام برای قطع شهریه شاگردان علامه طباطبایی، انفعال در مسائل سیاسی و سرنوشت شهید نواب صفوی از جمله تاثیرات این اطرافیان بود. تا جایی که شهید مطهری برای امرار معاش خانواده مجبور شد به تهران مهاجرت کند.

امام خمینی بارها پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی مسئله نظم حوزه را مطرح کردند: «... در قدیم حوزه‏ها محصور شده بود در چار دیوارى که کسى نمى‏توانست از آن بیرون بیاید. تبلیغات سوء به صورتى بود که اگر طلبه‏اى مى‏خواست حرفش را بزند و در فکر تشکیلات باشد، مورد طعن قرار مى‏گرفت.همیشه صحبت «نظم در بى‏نظمى است» مورد تأیید بود. همه باید متأسف باشیم که این انقلاب دیر پیروز شد. اگر این انقلاب سى سال پیش پیروز مى‏شد، وضع حوزه‏ها غیر از این بود... حرکت در حوزه‏ها نبود. حوزه کسى را به عنوان مبلّغ اعزام نمى‏کرد. البته افراد، خودشان براى تبلیغ مى‏رفتند ولى حوزه کسى را نمى‏فرستاد. اعزام به خارج که در ذهن‏ها نبود و هیچ کس هم فکر نمى‏کرد که امکان دارد کسى را به خارج فرستاد...»

« یکى از امور مهمى که مورد توجه بزرگان و علماى حوزه علمیه قم بوده است، لکن عمل مثبتى درباره آن انجام نگرفته، ایجاد نظم و انضباط در حوزه‏هاست، که لازم است از حوزه علمیه قم شروع شود و به‏طور جدى و اساسى عمل شود. البته این امر براى حفظ حوزه‏ها از ورود عناصر منحرف از حیث عقاید و اخلاق و اعمال از اهم وظایف شرعى است، که به عهده همه خصوصاً فضلا و علما و مدرسین مى‏باشد؛ و با همکارى جدى همگان و با تأیید مراجع معظّم مى‏تواند جامه عمل پوشد ... اگر خداى نخواسته حوزه‏ها از عهده تربیت فقها و علما و خطباى موجه و مورد علاقه مردم برنیایند و به‏طور هرج و مرج و بدون برنامه صحیح و ضابطه اسلامى عقلایى حوزه‏ها اداره شوند، باید همه منتظر فاجعه شکست جمهورى اسلامى و اسلام بزرگ باشیم. ... گرچه ممکن است بعضى کج فهمها با این امر حیاتى مخالف باشند و با تز «نظم در بى‏نظمى است» با توهّمات شیطانى دست به گریبان باشند، لکن اینان در اقلیت هستند ... »

«وصیت اینجانب به حوزه‏هاى مقدسه علمیه آن است که کراراً عرض نموده‏ام که در این زمان که مخالفین اسلام و جمهورى اسلامى کمر به براندازى اسلام بسته‏اند و از هر راه ممکن براى این مقصد شیطانى کوشش مى‏نمایند، و یکى از راههاى با اهمیت براى مقصد شوم آنان و خطرناک براى اسلام و حوزه‏هاى اسلامى نفوذ دادن افراد منحرف و تبهکار در حوزه‏هاى علمیه است، که خطر بزرگ کوتاه مدت آن بدنام نمودن حوزه‏ها با اعمال ناشایسته و اخلاق و روش انحرافى است و خطر بسیار عظیم آن در درازمدت به مقامات بالا رسیدن‏ یک یا چند نفر شیاد که با آگاهى بر علوم اسلامى و جا زدن خود را در بین توده‏ها و قشرهاى مردم پاکدل و علاقه مند نمودن آنان را به خویش و ضربه مهلک زدن به حوزه‏هاى اسلامى و اسلام عزیز و کشور در موقع مناسب مى‏باشد ... و لازم است همه با هوشیارى این قسم توطئه را خنثى نمایند و از همه لازمتر حوزه‏هاى علمیه است که تنظیم و تصفیه آن با مدرسین محترم و افاضل سابقه‏دار است با تأیید مراجع وقت. و شاید تز «نظم در بى‏نظمى» است از القائات شوم همین نقشه ریزان و توطئه گران باشد...»
/ی703/ر

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:
1. تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ( تاریخ حوزه علمیه قم ) / مرکز اسناد انقلاب اسلامی
2. صحیفه امام خمینی (ره)