هدف از وحدت حوزه و دانشگاه حاکمیت اندیشه های الهی در این دو نهاد علمی کشور است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در ارومیه، چنان چه حقیقت دین با روشهای علمی اثبات و تایید و حمایت شود و با قدرت و جاذبه دین ،‌ علم به جای منفعت گرایی و اسارت در دست قدرتمندان به سوی حقایق متعالی سیر کند و به جای نوکری ارباب زر و زور خدمتگزار انسانیت باشد، به عالی ترین شکل شاهد همکاری و هماهنگی علم و دین خواهیم بود.

همگامی و اهتمام برای تسریع در روند تولید علوم انسانی مبتنی بر آموزه ها و مفاهیم اسلامی، شناسایی سرفصل های اجرایی و علمی مشترک میان حوزه و دانشگاه، تلاش برای ارائه الگوها و معیارهای برجسته دینی و همچنین بررسی چگونگی تحقق کیفی و کمی کرسی های نظریه پردازی در محیط های دانشگاهی و حوزوی برای فراهم کردن زمینه های تبادل نظر و آرا میان نخبگان حوزوی ودانشگاهی از جمله مواردی است که در سایه وحدت حوزه و دانشگاه می توان به آن دست یافت.

امروزه با توجه به اینکه بدخواهان آیین ناب ابراهیمی با توسل به تمامی امکانات نرم افزاری و سخت افزاری سعی در انحراف افکار امتهای اسلامی به سمت تفکرات و اندیشه های مادیگرایانه و بی هویت دارند، اتحاد و وحدت موضوعی میان حوزه و دانشگاه بی شک ضرورتی انکارناپذیر است.

حوزه علمیه به سبب قدمت و همچنین محبوبیت از منظر اعتقادی در جامعه و دانشگاه به جهت وجود بسترهای کاربردی برای علوم و فنون مختلف، اگر بتوانند با نگرش خلاقانه دینی،‌ امواج فکری و فرهنگی دامنه دار تولید کنند، حتما بسیاری از شگردهای جنگ نرم دشمنان خنثی خواهد شد.

در هفته وحدت حوزه و دانشگاه، در گفت و گو با اندیشمندان و کارشناسان حوزوی، راه کارها و الزامات وحدت و آسیب ها و موانع پیش رو را به بحث و بررسی گذاشته ایم.  

*عملکرد کم رنگ دانشگاهها در زمینه تدوین علوم انسانی اسلامی

حجت الاسلام محمد جواد قهرمانی، مدیر استانی حوزه های علمیه آذربایجان غربی وحدت حوزه و دانشگاه را ایده‌ای الهی و برآمده از افکار و اندیشه‌های امام خمینی(ره) اعلام کرد و افزود: این مبحث به معنای تلفیق حوزه و دانشگاه و گردهم آوری طلاب و دانشجویان در یک مکان نیست، بلکه هدف حاکمیت افکار و اندیشه های الهی دینی در این دو نهاد علمی دینی کشور است.

وی حوزه و دانشگاه را دو بال نظام اسلامی اعلام کرد که باید در راستای تحقق آرمان‌های انقلاب، اجرای فرامین الهی، احیای شعائر دینی، سعادت و سلامت بشریت تلاش کنند.

خطیب جمعه میاندوآب، حوزه‌های علمیه را مادر معنویت در جامعه اعلام و خاطرنشان کرد: حضور روحانیون در کرسی‌های تدریس دانشگاه‌ها و همچنین فعالیت نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها نشان دهنده همکاری حوزه و دانشگاه است.

حجت الاسلام قهرمانی با اشاره به ضرورت تدوین کتب علوم انسانی و اسلامی در دانشگاه‌ها اذعان داشت: به نظر می‌رسد دانشگاه‌ها در این مورد با کندی حرکت می‌کنند.

وی وحدت حوزه و دانشگاه را از مطالبات مهم رهبر معظم انقلاب خواند و گفت : امیدواریم روزی حوزه بتواند با تدوین کتب علوم انسانی و تولید فکر و اندیشه، نیازهای معنوی دانشگاه‌ها را تامین کند و افکار و اندیشه‌های ناب اسلامی را جایگزین اندیشه‌های برگرفته از فرهنگ غرب کند.

به گفته این مسؤول، حوزه علمیه آذربایجان غربی برنامه‌های دراز مدت در دست اجرا دارد تا مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها را از طریق ارائه مقالات علمی و معنوی و حضور پررنگ روحانیت اغنا کند.

حجت الاسلام قهرمانی در ارزیابی عملکرد دفاتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌های استان گفت: متأسفانه به دلیل هجمه‌های تبلیغی دشمنان و همچنین بدبینی‌های ایجاد شده نسبت به حوزه های علمیه آنچنان که انتظار می رود، نتوانسته‌اند موثر واقع شوند.

وی با ابراز تاسف گفت: هنوز شاهد غرب‌گرایی در دانشگاه‌ها هستیم که امیدواریم با حضور هر چه بیشتر روحانیت و تعامل حوزه و دانشگاه بتوانیم دانشگاه‌ها را از نظر معارف اسلامی و دینی سیراب کنیم.

مدیر مرکز مدیریت حوزه علمیه آذربایجان غربی گفت: روحانیت باید ببش از پیش در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه ایفای نقش کنند تا شاهد شکوفایی و تعالی هر دو نهاد علمی ـ معنوی در کشور و جهان باشند.

حجت الاسلام قهرمانی با اشاره به مطالبه رهبر انقلاب اسلامی در خصوص برگزاری کرسی های آزاد‌اندیشی در دانشگاه‌ها اظهار داشت: نهادهای فرهنگی و دینی دانشگاه‌ها همچون جهاد دانشگاهی، نهاد نمایندگی رهبری باید نسبت به این اقدام عمل کنند، حوزه نیز در صورت نیاز می‌تواند نیاز این جلسات را به لحاظ استادان فرهیخته تأمین کند.

*بدبینی قشر جوان به حوزه از موانع وحدت حوزه و دانشگاه

حجت‌الاسلام خلیل‌پور، استاد حوزه و دانشگاه ارومیه، در این رابطه گفت: طلبه‌های حوزه با بهره‌گیری از تعهد در علوم قرآنی و دانشجویان با بهره‌مندی از تخصص و دانش کافی می‌توانند زمینه مشارکت علوم اسلامی با سایر دانش های بشری روز را فراهم آورند.

وی تصریح کرد: حوزه و دانشگاه همانند دو بال در راستای تحقق اهداف نظام هستند که اگر هر یک از آنها نسبت به دیگری تحرک و تعامل لازم را نداشته باشد، فرآیند توسعه همزمان دینی و علمی کشور را با مشکل مواجه می‌کند.

وی تصریح کرد: کاربردی و عملی شدن علوم حوزوی و دانشگاهی بستگی به ارتقاء سطح کیفی و کمی دروس و تخصص‌های ارائه شده دارد که حوزه و دانشگاه باید در این جهت پیشرو باشند.

حجت الاسلام خلیل‌پور، تبلیغات سوء در راستای بدبین کردن قشر جوان جامعه نسبت به حوزه را از جمله موانع موجود بر سر راه وحدت حوزه و دانشگاه ذکر و خاطرنشان کرد: وظیفه قشر تحصیل کرده اعم از حوزوی و دانشگاهی رشد و توسعه همه جانبه جامعه است که خود نیز ضامن تعالی و پیشرفت نظام می‌شود.

وی به راهکار عملی ارتقاء وحدت میان حوزه و دانشگاه اشاره و خاطرنشان کرد: در این رابطه نخبگان علمی و دینی تأثیرگذار در این مسیر باید با به چالش کشیدن موضوعات و موانع تحکیم وحدت در جامعه نظریات مختلف ارائه شده در این زمینه را بررسی کرده و تئوری‌هایی که جنبه عملی بیشتری دارند را به عنوان یک اصل اساسی برای ثبات مبانی وحدت در جامعه بپذیرند.

این استاد حوزوی در پایان با بیان مؤلفه‌ های موجود برای بهره‌مند شدن هر چه بیشتر از وحدت میان حوزه و دانشگاه گفت: قرآن کریم و سیره اهل‌بیت(ع) و اعمال دینی در دین اسلام منادی اصلی وحدت در جامعه هستند و امت اسلامی با چنگ زدن به ریسمان الهی می‌توانند زمینه سعادت دنیوی و اخروی خود و برادران دینی خود را فراهم آورند.

*ضرورت تشکیل اتاق فکر نخبگان دینی و حوزوی

حجت الاسلام محمد مختارزاده، مسؤول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه آزاد ارومیه، ایجاد اتاق فکر متشکل از نخبگان و برگزیدگان حوزه و دانشگاه را ضرورت وحدت میان این دو نهاد مهم دینی و علمی در کشور عنوان کرد و افزود: بی شک هماهنگی میان این دو نهاد به تعالی و شکوفایی علوم انسانی در بستری از ارزشها، آموزه ها و مفاهیم برگرفته از گذاره های دینی و قرآنی منجر می شود.

وی در تشریح الگوسازی حوزه و دانشگاه برای نسل امروز، تصریح کرد: به برکت نظام اسلامی الگویی که از طرف حوزه و دانشگاه برای نسل جوان جامعه در دهه های ابتدایی انقلاب اسلامی ارائه شده، الگویی است که شاخصه ها و معیارهای آن برگرفته از معارف الهی، حکومت دینی و شخصیت های برجسته اسلامی است.

عضو فعال بسیج طلاب، با بیان اینکه حوزه با ارائه تربیت جوان مسلط به ابزار روز، مبارز و متعهد به تکالیف در برابر فرهنگ ناب محمدی و ترویج آن در بین نسل حاضر توانست به تبیین رسالت خویش بپردازد، تصریح کرد: چنانچه در طول دوران دفاع مقدس به عنوان نیروهای رزمی و تبلیغی جز فعالترین نیروها و محورهای اصلی آماده سازی نیروهای رزمنده محسوب می شد و در همان حال نیز در عرصه های مبارزه با فرهنگ منحط غربی با استفاده از فرهنگ غنی اسلامی توانست تا حد توان به الگو پردازی از شخصیت های برجسته دینی و علمی بپردازند تا آثار آن در نسل های سوم و چهارم کشور خودش را در جهت تولید علم و فن آوری و پیشرفت در تمامی زمینه ها از جمله انرژی هسته ای و تکنولوژیکی و فن آوری پیشرفته نانو با ایجاد پایگاه های لازم توان علمی خود را در جهان به اثبات برسانند.

نویسنده کتاب حقیقت انکارناپذیر، عامل موفقیت های علمی را وحدت حوزه و دانشگاه عنوان و اظهار کرد: چنانچه به پیشرفت های فرزندان این مرزو بوم اعم از طلبه و دانشجو در سالهای اخیر تامل و دقت نظر داشته باشیم، در می بابیم که چگونه در برخی از عرصه های علمی و تکنولوژیکی یا در مقام اول، یا 10کشور برتر دنیا قرار گرفته و به فن آوری دست یافته ایم بطوری که فرزندان این ملت توانستند پیشرفته ترین جنگنده فوق مدرن آمریکایی را به اختیار خود درآورده و دنیا را به اعجاب وادارند.

این مقام مسوول ادامه داد: از حیث فرهنگی نیز الان جوانان مصر و کشورهایی که در آنها بیداری اسلامی اوج گرفته است، الگوی خود را در تسخیر لانه جاسوسی اسرائیل از دانشجویان و دانش آموزان ایرانی وام گرفته اند.

حجت الاسلام مختارزاده در پاسخ این سوال که چرا برگزاری کرسی های نظریه پردازی به عنوان مطالبه جدی مقام معظم رهبری در حوزه و دانشگاه مورد غفلت قرار گفته است، گفت: متاسفانه متولی اصلی این امر معاونت شورای انقلاب فرهنگی است که شاید به علت عدم اهتمام و شناخت کافی به اهمیت این امر نسبت به این بخش از مطالبات رهبری بی توجهی صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه برخی از دست های پشت پرده در کار است تا نگذارند این کرسی ها به نحو مطلوب در مراکز علمی همچون حوزه و دانشگاه قوت بگیرد، افزود: اجرایی شدن کرسی های نظریه پردازی موجب می شود تا ضعف های اعتقادی، علمی، فرهنگی، سیاسی و فکری انحرافات برخی از گرایش ها و احزاب برای مردم شفاف سازی شده و سره از ناسره تشخص داده شود.

حجت السلام مختارزاده با بیان پیامدهای مثبت برگزاری کرسی های نظریه پردازی تصریح کرد: اگر کرسی های نظریه پردازی در شرایط کنونی آنچنان که مطلوب و خواست مقام معظم رهبری است در دانشگاه ها پاگرفته و اجرا شود، بسیاری از زوایای پیدا و پنهان و همچنین نقاط قوت و ضعف علوم و تئوری های نظریه پردازان همچنین سیاست گذاری های خرد و کلان روشن می شود.

مسوول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه با بیان اینکه مولفه های ارتقا شاخصه های وحدت میان حوزه و دانشگاه را می توان در این جمله خلاصه کرد، گفت: حوزه منبع و مرکز اصلی تامین کننده نیازهای زیربنایی فرهنگ دینی ما است و دانشگاه نیز با استفاده از این منبع جهت بهره برداری در علوم تجربی در دانشگاه در تربیت نیروهای متخصص و اجرایی کشور می تواند نقش راهبردی داشته باشد.

*حوزه و دانشگاه هنوز شکل تئوریک، سنتی و غیرکاربردی دارد

حجت الاسلام جباری، عضو هئیت علمی دانشگاه ارومیه و پژوهشگر حوزوی، هدف اصلی وحدت حوزه و دانشگاه را ایجاد نگرش و تعامل مثبت در بین حوزویان و دانشگاهیان نسبت به وظایف و تلاشهای همدیگر دانست و اظهار داشت: در این زمینه انتظارات حداقلی و حداکثری وجود دارد، حداقل انتظارات آن است که سوء تفاهمات بین حوزه و دانشگاه از بین برود و جو همدلی بین آنان حاکم باشد و بدبینی و سوء ظن و پیشداروری در میان نباشد و حداکثر انتظارات این است که حوزه و دانشگاه در حد آرمانی به یک مرکز بزرگ و جامع و به روز و معتبر جهانی تبدیل شود؛‌ به طوری که جوابگوی همه نیازهای علمی جوامع اسلامی و بلکه جهانی باشد و نقش اساسی و محوری در تولید علم و نظریه پردازی و تعامل فرهنگی خلاق و فعال با جوامع شرق و غرب داشته باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: به هر حال برآروده شدن هر یک از حداقل ها و حداکثرها با شعار و حرف و چسباندن یک پوستر و چند گزارش خبری امکان پذیر نیست، بلکه نیازمند برنامه ریزی و جدیت و تلاش دامنه دار و مستمر است؛ مثلا هنوز بعد از گذشت 33 سال از انقلاب هنوز دانشگاه ها درک درستی از آموزش های حوزوی و وضع و حال آموزش و تحقیق و زندگی طلاب حوزه علمیه قم ندارند و بالعکس حوزویان نیز اگر چه در دانشگاهها حضور دارند، ولی بدنه حوزه علمیه در نگاه به دانشگاه و فعالیت های آموزشی و تحقیقی آن نیز وضعیت مشابهی دارد و تعامل موثر و خلاقی در این عرصه به چشم نمی خورد.

این استاد حوزه و دانگشاه معتقد است؛ با این که کشور ما اسلامی است ولی تشکیلات اداری و علمی حوزه و دانشگاه اصلا با هم تعامل علمی و تحقیقی ندارند و پروژه های علمی و برنامه های فرهنگی مشترکی ندارند.

حجت الاسلام جباری در تشریح چگونگی الگوسازی حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: ما اساتید بسیار فرهیخته و وارسته ای در دانشگاه و حوزه داریم که الگوهای بسیار خوبی برای دانشگاهیان و حوزویان و عموم طبقات جامعه هستند، ولی در مجموع حوزه و دانشگاه با نیازها و مطالبات اجتماعی و فرهنگی جامعه و سیستم اداری و مدیریتی آن به صورت یک مجموعه و سیستم به هم پیوسته عمل نمی کند و علت آن هم جدایی نهادهای علمی از یکدیگر و از جامعه است.

این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: حوزه و دانشگاه هنوز هم شکل تئوریک، سنتی، قدیمی و غیرکاربردی دارد و با انتظارات اجتماعی نسل جدید و گفتمان های امروزی و معظلات کنونی هماهنگی و همراهی ندارد، در حالی که باید این دستاوردها چنان غنی و جامع و متنوع باشد که نسل نو، تمام مشکلات علمی و دینی خود را با عشق و اشتیاق از حوزه و دانشگاه جویا شود، حال آنکه در مواردی، دانشگاه ها خود زمینه ساز معضلات فکری و اخلاقی هستند.

حجت الاسلام جباری علت اساسی این مشکل را عدم نیازسنجی اجتماعی و نبود مساله شناسی و نظرسنجی و اولویت شناسی در مطالبات علمی و دینی دانست.

وی با اشاره به عدم تحقق کامل کرسی های نظریه در دانشگاه و حوزه خاطرنشان کرد: با این که رهبر معظم انقلاب بارها و بارها به ضرورت این مهم تاکید کرده اند، ولی تاکنون برخی مراکز آن هم در حد بسیار ضعیف و مقطعی برنامه هایی به منظور تشکیل کرسی های نظریه پردازی و نقد و مناظره علمی انجام داده اند.

وی با بیان اینکه متاسفانه بسیاری از طرفداران کرسی های نظریه پردازی و نقد و مناظرات علمی به جای این که عملا نظریه پردازی کنند و به بحث و نقد علمی و منصفانه مشغول باشند، به سخنرانی در اصل این موضوع و ضرورت آن مشغولند و هنوز در مباحث مقدماتی و الفبای مسائل مانده اند، تصریح کرد: با این که منطق علمی و دینی ما بسیار مستحکم است و پشتوانه و مبانی و منابع استواری داریم، از نقد و بحث هراسانند.

وی یکی از علتهای هراس از مناظره را ضعف روحیه علمی و انتقادی و ناتوانی در مدیریت کرسی های نقد و بحث و آزاد اندیشی عنوان کرد و افزود: در مواردی دیگر در هراسند که مبادا مباحث علمی به محلی برای تنش های تند سیاسی یا کانون های انحراف فکری تبدیل شود، که البته دغدغه و حساسیت قابل توجهی است، ولی بیش از اندازه وسواسی گری و احتیاط و ترس در این موارد با عظمت فکر و دین و انقلاب ما و مطالبات پیاپی رهبر معظم انقلاب سازگار نیست.

این استاد حوزوی ادامه داد: برگزاری سخنرانی ساده و بی فایده و یک طرفه نتیجه و خروجی ارزشمندی نخواهد داشت که مشکلی را حل کند و راه کاری ارائه دهد و سایر مراکز و محافل هم از آن استفاده کنند. اگر هم این برنامه ها تاثیر خوبی داشته - که بعضا داشته – این مخاطبان و دیگران هستند که باید اظهار نظر کنند نه برگزار کنندگان این برنامه ها که پیاپی از خود و کارهای خود تعریف و تمجید کنند.

حجت الاسلام جباری در پایان یادآور شد: هر اندازه که نگرش های دینی و تعهد به اخلاق و آرمان های معنوی در درسها و کلاس های رسمی دانشگاه و افکار و احساسات استادان دانشگاه نمود بیشتری پیدا کند و از طرفی هر اندازه که روش ها و نگرش های علمی جدید و نیازهای اجتماعی نسل امروز و طبقات و تیپ های مختلف مردم در جامعه کنونی به شکل علمی و کارشناسی شده به حوزه های علمیه منتقل شود و حوزه و دانشگاه بتواند خودش را با این مولفه ها بسنجد و پیش ببرد و متحول کند،‌ می توان به طور مستمر خود را محک بزنیم که چه اندازه به اهداف و انتظارات والاتری از وحدت حوزه و دانشگاه دست یافته ایم.

مقصود اصلی از ایجاد وحدت میان حوزه ودانشگاه، وحدت میان علم و دین است که این مهم خود یکی از مطالبات جدی معمار کبیر انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری در طول حیات بیش از سی ساله انقلاب اسلامی است.

تاملی در نظریات ارائه شده در این گزارش به خوبی روشن می سازد که باوجود تلاش های انجام شده هنوز نتوانسته ایم حوزه و دانشگاه را عملا از کارکردهای سنتی خود یعنی مدرک گرایی به سمت ساختاردهی افکار، اندیشه ها و یافته های دینی و عملی سوق دهیم.

حال این سوال مهم مطرح می شود اگر اساس علم و دانش و باورها و اخلاق دانشجویی و استادی در همین بده بستانهای کم عمق علمی آسیب ببیند چگونه می توان از پیوند حوزه و دانشگاه یعنی پیوند علم و ایمان صحبت کرد؟/936/ز502/ر