نگاهی به فعالیت مدارس علمیه کشور(7)؛
فعالیت نوین آموزشی؛ رویکرد طلاب جوان مشهدی
خبرگزاری رسا ـ مدیر مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو، و مسؤولان آموزشی مدارس علمیه شهید صدوقی و سلیمانیه مشهد به ارائه و تشریح فعالیت های مدارس خود پرداختند.
حجت الاسلام عابدینی، مدیر مدارس علمیه عباسقلی خان شاملو، حجت الاسلام آقایی زاده، معاون آموزشی مدرسه علمیه شهید صدوقی و حجت الاسلام صدرایی، معاون آموزشی مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا به ارائه و تشریح فعالیت های مدارس خود پرداختند.
مدرسه علمیه ای که به دنبال تربیت نیروهای نظریه پرداز برای انقلاب می باشد
حجت الاسلام عابدینی، مدیر مدرسه عباسقلی خان شاملو، با اشاره به ورود دانشجویان به حوزه های علمیه گفت: حوزه علمیه امکانی را برای جذب افراد و داوطلبانی که بالاتر از 20 سال سن و دارای مدارک تحصیلی هستد، یعنی بالاتر از دو مقطع سیکل و دیپلم هستند در نظر گرفته و است؛ البته این امر ابتدا در مدرسه معصومیه قم متمرکز شد یعنی از آن بخش ها و دپارتمان‌های چهارگانه ای که داشت به این گروه از طلاب اختصاص داده شد؛ اما در حوزه علمیه خراسان طلاب دانشجو و دارای مدارک تحصیلی بالا در مدارس در کنار بقیه طلاب به تحصیل مشغول می شدند.
وی با بیان این که در هشت سال قبل تصمیم بر این شد که طلاب دارای مدارک دانشگاهی در مرکزی متمرکز شوند، تشریح کرد: این طلاب ابتدا در مدرسه حضرت حجت مشغول به تحصیل شدند و در سال های بعد طرحی به عنوان بنیان و در مدرسه علمیه فاضلیه به این طلاب اختصاص داده شد و بعدها این طلاب به مدرسه عباسقلی خان منتقل شدند.
وی با یادآوری این که مدرسه عباسقلی خان شاملو مشهد از حضور دانشجویان به گرمی استقبال می کند، ابراز داشت: این مدرسه در حال حاضر 140 طلبه دارد که اکثر این طلاب دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بقیه دارای مدارک فوق دیپلم، فوق لیسانس و دکترا هستند.
وی افزود: به جهت نوع مخاطبی که ما در این مدرسه داریم نوع فعالیت های جانبی ما اعم از بحث های فرهنگی و اردویی، مباحث تولیدی(مقاله، نرم افزار، یادداشت و ...) متفاوت است.
وی همچنین در خصوص درس ها و مباحث طلبگی و با ذکر این که تاکنون نتوانسته ایم طرح جامعی را برای طلاب طلبه در این مدرسه تهیه کنیم، عنوان داشت: کارهای زیادی در این خصوص صورت گرفته است و امیدواریم که در سال تحصیلی آینده طرح و درس نامه هایی را تصویب کنیم که طلاب متفاوت با بقیه ورودی‌های حوزه به تحصیل اشتغال داشته باشند.
وی منهج درسی و تربیتی حوزه را کاملا منحصر به فرد دانست و خاطرنشان کرد: با توجه به گستردگی انقلاب اسلامی، به صورت طبیعی همه نظام های آموزشی باید اسلامی و زیر مجموعه حوزه باشند؛ اما حوزه روش سنتی اصیل دارد که کاملا با دیگر نظام های آموزشی متفاوت است.
وی نیز اظهار داشت: مدرسه عباسقلی خان، مدرسه ای کاملا ولایی است و طلاب این مدرسه علاقه مند و شیفته مقام معظم رهبری هستند و در مسیر اهداف فرهنگی و منویات ایشان در حال حرکت هستند. دغدغه های که طلاب این مدرسه در خصوص بحث های فرهنگی جامعه دارند شامل کارهای فرهنگی در دبیرستان ها، مساجد، کانون های بسیج و علمی و فرهنگی، مباحث تبلیغی، سفر به مناطق محروم، اردوهای جهادی می شود.
وی ادامه داد: حوزه فعالیت طلاب این مدرسه، در عرصه مسائل فرهنگی عرصه وسیعی است که آن در واقع جزء مأموریت های حوزه علمیه هم است؛ زیرا حوزه علمیه اتاق فکر و فرهنگ جامعه است.
وی با بیان این که این مدرسه به گونه ای برنامه ریزی کرده تا طلاب اردوهای خانوادگی داشتنه باشند، یادآور شد: تاکنون اردوهایی به صورت کوتاه و چند روزه به شهرهای مختلف برگزار کرده ایم و امیدواریم طلاب به شکل ارزنده ای بتوانند قله های علمی را کسب کنند و به ایدئولوگ‌های انقلاب تبدیل شوند. طلابی که به این مدرسه می آیند از انگیزه های بسیار بالایی برخوردار هستند و دارای دغدغه های و افکار بسیار سالم و هدفمندی هستند.
وی نیز اشاره کرد: ساختمان مدرسه عباسقلی خان نزدیک به 400 سال قدمت دارد و تا قبل از این در زمینه‌های احیای بنای ساختمان و همچنین برگزاری بحث ها و دروس مورد بی مهری قرار گرفته و به عنوان خوابگاه استفاده می شد، در حالی که این مدرسه باید از جهات همجواری با حرم حضرت رضا(ع)، از حیث ساختمانی و مکانی مورد توجه قرار می گرفته است.
وی ادامه داد: مدرسه عباسقلی خان دارای رقبات و مستقلات بسیاری است و این امر حاکی از تفکر بلند وافقان گذشته ما است که هیچ‌گاه حوزه از استقلالش خارج نشود و تولیت این مدرسه بر عهده نوادگان مرحوم عباسقلی‌خان است.
همه فعالیت‌های مدرسه علمیه شهید صدوقی با سخنان رهبری مستندسازی شده است
همچنین حجت الاسلام آقایی زاده، مسؤول آموزش مدرسه علمیه شهید محراب آیت الله صدوقی گفت: مدرسه علمیه شهید آیت الله صدوقی در سال 1352 از سوی شهید محراب آیت الله صدوقی تأسیس شده است و و این مدرسه نوزده شهید به انقلاب اسلامی تقدیم کرده است؛ بازسازی این مدرسه در سال 77 شروع شده و پس از 10 سال فعالیت مجدد مدرسه آغاز شده و طلاب این مدرسه از پایه اول تا چهارم مشغول تحصیل هستند.
وی با بیان این که از ابتدای شروع مجدد کار مدرسه؛ محوریتی برای فعالیت‌های آن تدوین شده است، تشریح کرد: هنگامی که بحث تحول از سوی رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای مطرح شد، تحول در قسمت‌های مختلف اعم از متن درسی، ساختار کلی حوزه و در زمینه‌های مختلف قابل تصور و بررسی بود و در نهایت با بررسی‌های صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که با تجهیزاتی که در اختیار یک مدرسه است، بحث تحول در متون جدید و تحول در نظام آموزشی دست ما نیست و در اختیار مراکز مدیریت حوزوی است؛ از این رو تلاش کردیم در قالب روش تدریس با توجه به رهنمودهای امام خامنه ای از روش های نوین با حفظ سنت های حسنه قدیم شیوه صحیحی را ایجاد کنیم و به این نتیجه رسیدیم که روش تدریس مدرسه را روش تدریس فعال حل مدرسه گروهی، قرار دهیم و این روش را این گونه بر ای خودمان تعریف کردیم که استاد و شاگرد هر دو با هم در کلاس فعال باشند و استاد و یا شاگرد محوری محض نباشد.
مسؤول آموزش مدرسه علمیه شهید محراب آیت الله صدوقی با اشاره به روش حل مدرسه افزود: در حل مسأله طلبه هنگامی که می خواهد به یک موضوع علمی ورود پیدا کند، به جای ارائه موضوع درس در ابتدا آن را در قالب مسأله از جانب استاد مطرح می بیند. هنگامی که کلاس درس مسأله محور شد به جهت این که کنترل بیشتری صورت گیرد که آیا این مسأله در کلاس مطرح می شود یا خیر به استادان گفته شده است که هر استادی باید طرح درس مسأله محور را ارائه دهد. طرح درس مساله محور؛ دارای دو مرحله ی تفکر فردی و گروهی است و طلاب در کلاس درس پس از ارائه نظر فردی اندیشه های خود را باهم مباحثه و گروه های مباحثاتی نیز جمع بندی خود را به استاد ارائه کرده و استاد مجموع نظرات را به بحث می گذارد و نظر نهایی کلاس را پس از بیان اشکال ها و جمع بندی نهایی، در کلاس عنوان می کند.
حجت الاسلام آقایی زاده ادامه داد: لازمه این مدلِ تدریس این بود که پژوهش در مدرسه فعال شود؛ از این رو آموزشِ روش تحقیق و پژوهش برای طلاب ضرورت پیدا کرد، در این راستا با تهمیداتی که اندیشیده شد کارگاه روش تحقیق برای همه طلاب در ابتدای ورود آن ها به مدرسه برگزار می شود.
وی با بیان این که رویکرد آموزشی مدرسه در هر درسی، متفاوت است، تصریح کرد: در برخی از دروس امکان تحقیق و پژوهش وجود دارد و این تحقیق و پژوهش مفید است، اما در مواردی تحقیق و پژوهش موضوعیت ندارد و آن چیزی که موضوعیت دارد کاربردی شدن علم است، بدین جهت برنامه های تدریس در این حالت رویکرد کاربردی به خود می گیرد.
مسؤول آموزش مدرسه علمیه شهید محراب آیت الله صدوقی با یادآوری این که هر مدرسه ای برای خود گرایشی را تدوین می کند، تشریح کرد: گرایش این مدرسه، گرایش کلامی و اعتقادی است و مسئولین مدرسه با جدیت این موضوع را پیگیری می کنند؛ در این راستا هر طلبه موظف است که در هر نیم سال تحقیق و مقاله ای را ارائه دهد و این مقاله مورد ارزیابی قرار می گیرد؛ از این رو یکی از مدارس فعال ارائه مقالات به مرکز مدیریت مدرسه شهید صدوقی است و توانسته تاکنون حائز رتبه های برتر شود.
وی با ذکر این که بحث های پژوهشی این مدرسه با رویکرد کلامی پیگیری می شود، افزود: پژوهش در این مدرسه در گرایش کلامی و اعتقادی متمرکز شده است، البته این بدان معنا نیست که طلاب این مدرسه نسبت به فقه، اصول و ادبیات عرب بی تفاوت باشند؛ اما در کنار اهمیتی که به این دروس داده می شود به مسائل اعتقادی پرداخته می شود.
حجت الاسلام آقایی زاده در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو گفت: استادانی که در این مدرسه به تدریس می پردازند باید سه ویژگی داشته باشند، نخست این که اهتمام به مبانی نظام و انقلاب و اندیشه‌های امام خامنه ای داشته باشند و دوم این که در درسی که برای تدریس می آیند متخصص باشند و در نهایت متعهد و متخلق باشند و هر کدام که این سه معیار را دارا نباشد از مجموعه مدرسه کنار گذاشته می شوند.
وی با اشاره به برگزاری نشست های علمی خاطرنشان کرد: نشست‌های آشنایی با بهایئت و بابیت، آشنایی با سازمان منافقین، آشنایی با احزاب و گروه های سیاسی از نشست های علمی است که در این مدرسه برگزار شده است و معتقد هستیم که طلاب باید با این مسائل آشنا شوند.
وی ادامه داد: در این مدرسه هشت کارگروه علمی پژوهشی، اخلاق و تربیت، مراسم‌های، ایثار و شهادت، فناوری اطلاعات، تربیت بدنی، فرهنگ و هنر(هنر و رسانه) و سیاسی شکل گرفته و مسؤولیت این کارگروه‌ها بر عهده طلاب بوده است و دلیل شکل‌گیری آن‌ها به جهت این بوده که کارهای این مدرسه انسجام پیدا کند و به نوعی نیروسازی فکری، اجرایی، مدیریتی و برنامه‌ای صورت پذیرد.
مسؤول آموزش مدرسه علمیه شهید محراب آیت الله صدوقی نیز متذکر شد: همه مباحثات این مدرسه با حضور استاد ناظر انجام می شود و استاد ناظر در جهت دادن مباحثات و پاسخ‌گویی به سؤالات طلبه مؤثر است.
وی متذکر شد: همه فعالیت‌هایی که در این مدرسه انجام می شود بر اساس رهنمودهای رهبری مستندسازی شده است؛ زیرا ما نیاز داریم که بحث ولایت‌محوری را در حوزه های علمیه ترویج کنیم؛ بنابراین اگر ما به دنبال تحول هستیم باید با دنباله روی از رهنمودهای امام خامنه ای به آن دست بیابیم.
مدرسه علمیه سلیمانیه پیشتاز در حفظ قرآن کریم
حجت الاسلام صدرایی، معاون آموزشی مدرسه علمیه سلیمانیه گفت: مدرسه علمیه سلیمانیه دارای قدمتی 150 ساله است و در این مدرسه فرزانگان و علمای بزرگواری همچون مقام معظم رهبری، آخوند خراسانی، آیت الله عبادی و آیت الله سیستانی به تحصیل علم مشغول بوده اند. این مدرسه یکی از مدارس انقلابی مشهد مقدس است و توانسته در هشت سال دفاع مقدس بیش از 40 شهید را به انقلاب اسلامی تقدیم کند و بعد از انقلاب نیز برنامه آموزشی منسجم و منظمی به برکت خون پاک شهدا داشته است.
وی با بیان این که در حال حاضر صد طلبه سطح یک در این مدرسه مشغول تحصیل هستند، افزود: در این مدرسه کتاب ها آموزشی که مرکز مدیریت تعیین کرده، با قوت و برنامه ریزی بهتری خوانده می شود.
معاون آموزشی مدرسه علمیه سلیمانیه ادامه داد: استادانی که در این مدرسه گزینش می شوند؛ استادانی هستند که از توان تدریس بالایی برخوردارند و شهرت این مدرسه به جهت پیگیری ها و دارا بودن نظم آن است.
وی نیز اشاره کرد: ابتدای هر سال تحصیلی برنامه یک‌ساله این مدرسه از شهریور همان سال تا سال بعد بسته می شود و طلاب از صبح شنبه تا شب جمعه در مدرسه حضور دارند و در پایان روز پنج شنبه هر هفته از طلاب امتحان گرفته می شود و هر چهل روز یک بار طلاب این مدرسه تعطیلی دارند بدین معنا که بعد از این 40 روز طلبه به مدت چهار روز تعطیل است و اگر در طی این 40 روز، تعطیل رسمی در کشور باشد کلاس های درس در این مدرسه دائر است؛ از این رو مدرسه به برکت این برنامه ریزی ها توانسته است افزون بر این که برنامه آموزشی خوبی داشته باشد، در میان مدارس نیز رتبه اول آموزشی را کسب کند و همچنین در بحث حفظ قرآن موفقیت های چشمگیری را به خود اختصاص دهد.
وی با یادآوری این که مدرسه سلیمانیه در حال حاضر نزدیک به 31 نفر حافظ کل قرآن دارد، افزود: 30 نفر از طلاب این مدرسه در مراحل پایانی حافظ کل شدن هستند. در سال جاری انش آموزانی که از مقطع سوم راهنمایی گزینش شده اند علاوه بر این که در دروس حوزوی موفق هستند، توانسته اند پنج جزء از قرآن را حفظ کنند و علاوه بر حفظ، مباحث ترجمه و تفسیر را هم پیگیری نمایند.
حجت الاسلام صدرایی به دوره های تابستانی این مدرسه اشاره و با بیان این که 14 دوره تابستانی در این مدرسه برگزار شده است، تصریح کرد: این دوره های تابستانی در شهرهای متعدد کشور برگزار می شود.
وی ادامه داد: در این مدرسه همانند سایر مدارس برنامه های فرهنگی و ایام شهادت ائمه(ع) و نیز برنامه های ورزشی برگزار می شود. در بحث ورزش طلاب هر هفته سه جلسه ورزش دارند.
وی خاطرنشان کرد: آن چیزهایی که مورد نیاز طلبه است و در حوزه پیش‌بینی نشده، سعی شده که این نیازها را در برنامه آموزشی مدرسه سلیمانیه دیده شود و طلاب مباحث قرآن، زبان 2 و مکالمه عربی را می گذرانند و تابستان ها برنامه درسی حوزه کمتر است و چیزهایی که طلبه نیاز دارد همانند آشنایی با تاریخ معاصر، آشنایی با مهدویت، آشنایی با ولی فقیه به آن پرداخته می شود./968/ز502/س
ارسال نظرات