با ارائه یک پایان‌نامه حوزوی؛
مکتب‌شناسی فقهی حله با محوریت شخصیت فاضل مقداد بررسی شد
خبرگزاری رسا ـ «مکتب‌شناسی فقهی حله، روش‌شناسی فقهی فاضل مقداد سیّوری» عنوان چهل و نهمین پایان‌نامه مدرسه علمیه عالی نواب مشهد است که به همت یکی از دانش پژوهان این مدرسه تدوین و ارائه شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، چهل و نهمین جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌های مدرسه علمیه عالی نواب مشهد، عصر امروز 21 خرداد، با حضور سیدعباس صالحی به عنوان راهنمای کل، حجج اسلام سیدموسی صدر و ربانی بیرجندی و با داوری عباسعلی سلطانی و حجت‌الاسلام محسن جهانگیری، در سالن جلسات این مدرسه علمیه برگزار شد.
سیدعباس صالحی، عضو هیأت امنای دفتر تبلیغات اسلامی و استاد حوزه علمیه در این جلسه گفت: مکتب‌های مختلف گذشته تا مکتب‌های معاصر، باید واشکافی شوند تا اثرگذاری نامرعی آنها در تاریخ فقه شیعه صورت گرفته است کشف شود.
وی افزود: یکی از بخش‌های قابل توجه در فقه تشیع مکتب حله است که ما را از مکتب بغداد به مکاتب معاصر صفویه می‌رساند. حجم شخصیت‌های این مکتب قابل توجه است و بر روی برخی شخصیت‌ها مثل علامه حلی باید منحصرا کار شود، برخی شارحین مکتب هم مثل فاضل مقداد و فخرالمحققین، به عنوان اثرگذار در این مکتب اهمیت دارند.
صالحی تصریح کرد: فاضل مقداد گرچه جزو درجه یک‌های مکتب حله نیست اما از آنجا که شخصیت او دارای ابعاد مختلفی است و به آن پرداخته نشده است، باید به شکل مستقل در آن ورود پیدا شود.
رساله نقطه آغاز بوده و باعث می‌شود عنصر پژوهش در شخص تولد یابد
وی با اشاره به این که کسانی که تازه وارد بحث نوشتن رساله می‌شوند، طبیعی است رساله آنان مشکلاتی داشته باشد، گفت: رساله نقطه آغاز بوده و باعث می‌شود عنصر پژوهش در شخص متولد شده، شکل گرفته و به ثمر بنشیند. راجع به فاضل مقداد کاری صورت نگرفته است و چنین کاری می‌تواند رو به جلو و مثبت باشد و با توجه به مشکل بودن چنین کارهایی باید طلاب بیشتری به این تحقیق بپیوندند تا کار موفقی در تاریخ شیعه انجام شده باشد.
در ادامه این جلسه، اساتید دیگر حاضر در جلسه نیز به ارائه نظرات خود پرداختند که حجت‌الاسلام ربانی بیرجندی در این خصوص با اشاره به اینکه چنین عناوینی کمتر توسط دانش‌پژوهان برای پایان نامه انتخاب می‌شود زیرا بررسی آراء فقها کار مشکلی است، گفت: احادیث و کلماتی که در پایان‌نامه‌ها تکرار می‌شوند، باید یکدست بوده، اعراب‌گذاری شده، ترجمه شده و منبع آن معرفی شده باشد.
سخن نگارنده
همچنین حجت‌الاسلام حسین‌آبادی تدوین‌کننده پایان‌نامه «مکتب‌شناسی فقهی حله، روش‌شناسی فقهی فاضل مقداد سیّوری» در ابتدای این جلسه توضیح داد: مکتب شناسی عنوان عامی است و اشخاص خاصی قادر به مکتب‌ساز هستند اما فاضل مقداد نقش مهمی در مکتب شدن حله داشته است که روش شناسی ایشان مطرح شده است.
وی با اشاره به اینکه صاحب نظران در هر علمی درباره مسائل آن اختلاف نظر پیدا می‌کنند که باعث پیدایش گرایش‌های مختلف می‌شود، گفت: دو نگاه در رابطه با فقه وجود دارد. فقه درونی و بیرونی که مکتب فقهی، نگاهی بیرونی به فقه می باشد و باعث تسهیل در آموزش فقه شده، سیمای کلی از مکتب فقهی ارائه داده و زمینه مقایسه مکتب یک فقیه با دیگری را فراهم می‌سازد.
حجت‌الاسلام حسین‌آبادی سپس به حدیث «اضربوا بعض الرأی ببعض یتولد منه الثواب» اشاره کرد و گفت: ضرورت تحقیق از این جمله امیرالمومنین مشخص می‌شود که نظرات و آراء باید با نظرات دیگر مقایسه شوند تا صاحب نظریه آگاه‌تر شده و مواضع خطا شناخته شوند.
وی افزود: البته نباید به حدی افراط شود که تفکر از انسان گرفته شود و باید در حد معمولی آراء دیگران هم دیده شود تا نظر فرد از جهت علمی ارتقاء یابد زیرا ضروری است کسی که در صدد کار جدی فقاهتی برآمده، حرف قابل قبولی داشته و مکتاب دیگر و حرف علمای دیگر را بررسی کند تا به نتیجه برسد و برای کسانی که نمی‌خواهند دنبال اجتهاد بروند باید دروس سطح را عمیق‌تر بخوانند.
این دانش‌پژوه مدرسه علمیه عالی نواب تصریح کرد: در روش‌شناسی فاضل مقداد، جز کتابی که با عنوان اندیشه سیاسی فاضل مقداد نوشته سیدمحمدرضا موسویان است که فقط در رابطه با اندیشه‌های سیاسی او است، کاری صورت نگرفته و فقط مقالاتی در رابطه با زندگی‌نامه و آثار ایشان بیان شده است.
وی افزود: نوآوری این اثر، استقلال، سیر منطقی و جامعیت آن است که با اهدافی همچون بررسی و تحلیل نقش فاضل مقداد در تطور فقه شیعه و چگونگی ایفای این نقش مهم، معرفی ویژگی‌های شخصیتی ممتاز ایشان، تبیین و ارائه اندیشه‌های فقهی ایشان و موارد دیگر تهیه شده است.
حجت‌الاسلام حسین‌آبادی با اشاره به این که وقتی علمای حله بررسی می‌شوند عنوان خاصی به فاضل مقداد داده نشده و فقط از ایشان یاد می‌شود، گفت: در فصل اول این اثر شخصیت‌شناسی فاضل مقداد مطرح شده است که او از شاگردان شهید اول و فخرالحققین حلی بوده است اما با حدود 21 اثر هنوز شناخته شده نیست و خیلی از آثار او هنوز به صورت چاپ سنگی موجود است.
وی افزود: در فصل دوم تعریف کلی فقه و تعریف فاضل مقداد از فقه که همان تعریف شهید اول می‌باشد، آمده است و فصل بعد از آن به مباحثی همچون تبویب فقه از دیدگاه‌های مختلف و فاضل مقداد که فقه را به احکام سودمند و غیر سودمند تقسیم کرده است، تحلیل مبانی و دیدگاه‌های کلامی، مبانی و نظریات حدیثی فاضل مقداد، مبانی و دیدگاه‌های لغوی‌ادبی، شیوه فاضل مقداد در بررسی مباحث لغوی‌ادبی، فاضل مقداد و لغوییون معتبر و ره‌آورد مباحث لغوی فاضل مقداد در فقه پرداخته است.
وی خاطرنشان کرد: فصل چهارم منابع و روش‌های فقهی با مباحثی همچون گستره حضور قرآن در فقه فاضل مقداد، جایگاه سنت، جایگاه عقل و جایگاه اجماع است، فصل پنجم مباحث زبان‌شناسانه اصولی، مباحث حجیت، مباحث تعارض و نقش عرف در اجتهاد فقهی را بررسی کرده و فصل ششم مناسبات و موقعیت تاریخی فقه فاضل مقداد را شامل می‌شود./932/پ201/س
ارسال نظرات