آیت الله مدرس؛ الگویی برای نمایندگان مجلس

 حجت الاسلام حسین دقیقی، عضو جامعه وعاظ تهران در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا اظهار داشت: شهید آیت الله سید حسن مدرس از سادات طباطبایی بود که نسب او به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد و پدرش مرحوم آیت الله سید اسماعیل در روستای سرابه اصفهان محل رجوع مردم در امور شرعی بود.

وی بیان داشت: آیت الله مدرس در سال 1293 به دستور پدر به شهر قمشه جهت تحصیل علوم دینی می‌رود و در خدمت استاد مرحوم سید عبدالباقی تحصیل را آغاز کرده و در سال 1298 به اصفهان عزیمت و به مدت 13 سال از محضر بیش از سی استاد بهره می‌برد.

درس خارج فقه در محضر آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی

عضو جامعه وعاظ با بیان این که آیت الله مدرس در رشته‌های فقه، عرفان و فلسفه در محضر آیت الله سید محمد باقر درچه‌ای، میرزا عبدالعلی هرندی، ملامحمد کاشی و به‌خصوص مرحوم ‌حکیم نامدار میرزا جهانگیر قشقایی تلمذ کرده است عنوان داشت: وی پس از اتمام تحصیلات در اصفهان، در سال 1311 به نجف عزیمت می‌کند و در آنجا از آیت الله فشارکی، مرحوم شریعت اصفهانی و ملا محمدکاظم خراسانی استفاده می‌کند و جالب توجه این است که مباحث خارج فقه را نزد مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی و آیت الله علی کازرونی به بحث می‌نشیند. 

ملقب شدن به «مدرس» توسط علما به دلیل تدریس و تبحر در نهج البلاغه

حجت الاسلام دقیقی ادامه داد: مرحوم آیت الله مدرس در سال 1318 بعد از اخذ درجه اجتهاد از نجف به اصفهان برمی‌گردد و در سن چهل سالگی مشغول تدریس فقه و اصول، منطق، شرح منظومه و به‌خصوص نهج البلاغه در مدرسه جده کوچک و جده بزرگ در دو نوبت صبح و عصر می‌شود.

کارشناس مسائل سیاسی آیت الله مدرس را دارای تبحر و ریزبینی در نهج البلاغه دانست و تصریح کرد: به همین دلیل علما و طلاب در آن زمان لقب «مدرس» را به وی دادند.

مبارزه با ستم حکومت وقت همزمان با تدریس در حوزه علیمه

وی با اشاره به این که آیت الله مدرس همزمان با تدریس در حوزه علمیه از فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی غافل نبود ابراز داشت: وی با زبان منطق و استدلال با ظلم، ستم و اجحافی که در حق مردم می‌شد مبارزه می‌کرد.

حجت الاسلام دقیقی افزود: به عنوان نمونه وقتی که سمسام السلطنه، فرمانده نیروهای نظامی عشایر بختیاری و حاکم اصفهان، دستور می‌دهد عده‌ای از مردم را به دلیل عدم پرداخت مواجیب و مالیات شلاق بزنند، آیت الله مدرس که در آن موقع عضو انجمن ولایتی یا همان شورای شهر امروز بود به حاکم اصفهان اعتراض کرد و گفت حاکم حق این را ندارد و اگر شلاق زدن حد شرعی است باید با دستور  مجتهد اجرا شود.

عضو جامعه وعاظ افزود: سمسام السلطنه به خاطر همین اعتراض، دستور بازداشت آیت الله مدرس را صادر و وی را تبعید کرد اما وقتی مردم و علما از این اقدام آگاه شدند، با تظاهرات و شعار «زنده باد مدرس» به استقبال او رفتند و وی را به حوزه علمیه برگرداندند.

پرهیز از نگارش رساله باوجود مجتهد جامع الشرایط بودن و تأییدات علمای بزرگ  

حجت الاسلام دقیقی گفت: آیت الله مدرس با این که مجتهد جامع الشرایط بود و مرحوم آیت الله مرعشی نجفی و آیت الله بهاءالدینی، تألیفات فقهی وی را مورد تمجید و تحسین قرار دادند و او را به عنوان رجلی دینی، سیاسی، بصیر و آگاه معرفی کردند، از دادن رساله پرهیز می‌کرد.

اجرای اصول اسلامی هدف مشروطه خواهان

کارشناس مسائل سیاسی با بیان این که مشروطه خواهان با بهره‌گیری از نظام مشروطه به دنبال اجرای اصول احکام اسلامی در جامعه بودند عنوان داشت: تلاش‌های آنان به ثمر رسید و سرانجام در سال 1285 فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه صادر و نخستین مجلس شورای ملی تأسیس شد که در آن متمم قانون اساسی را تصویب کردند.

وی با تأکید بر این که نقش علما و روحانیون در تصویب قوانین مجلس بسیار بارز بود ابراز داشت: نظارت پنج تن از علما بر مصوبات سبب می‌شد تا مجلس بیشتر شکل دینی و اسلامی به خود بگیرد اما عده‌ای نظارت علما را برنتابیدند و با کمک استبداد داخلی و خارجی، تضعیف حضور علما در مجلس را در دستور کار قرار دادند و برای به انحراف کشاندن مشروطه تلاش کردند.

آثار کم‌رنگ کردن حضور علما و روحانیون در مجلس از دیدگاه امام خمینی(ره)

عضو جامعه وعاظ در ادامه این مطلب اظهار داشت: امام خمینی(ره) می‌فرمایند کنار‌‌ گذاشتن طبقه روحانیان باعث شد تا مجلس شورای ملی که یکی از اهداف آن اجرای اصول، احکام و شریعت اسلام بود به سمت مجلسی سکولار پیش برود و با تصویب قوانین منحرف و گاهی ضد ‌اسلامی مورد نظر استعمار اقدام کند.

حجت الاسلام دقیقی با اشاره به این که در این میان آیت الله مدرس یک‌تنه در برابر قوانین و لوایح ضد‌ دین و استعماری مجلس مبارزه می‌کرد بیان داشت: علامه محمد قزوینی در یکی از شماره‌های مجله یادگار که در آن مقطع منتشر می‌شد درباره مدرس می‌گوید مدرس وکیلی شجاع و نطاقی است که تا آخر عمر به طور علنی و جهادی با سلطنت پادشاه وقت یعنی رضاخان مخالفت می‌کرد.

ورود به مجلس دوم با معرفی علمای نجف

کارشناس مسائل سیاسی با بیان این‌که بعد از تصویب قانون نظارت پنج تن از علمای طراز اول بر مصوبات مجلس، آیت الله مدرس توسط علمای نجف معرفی و با انتخاب مردم وارد مجلس شد تصریح کرد: مهم‌ترین شاخصه زندگی سیاسی آیت الله مدرس حمایت‌های وی از مشروطه بود که بصیرت موجب انتخاب وی به عنوان ناظر بر مصوبات مجلس می‌گردد.

وی ابراز داشت: آیت الله مدرس با نطق‌های آتشین بر مبنای اسلام و احکام که حق مردم بر سرنوشت خود را مهم می‌دانست، باعث کوتاه شدن دست سلطه و دستورالعمل‌های مستبد از شاه گردید.

سیاست بدون دین معنا ندارد

عضو جامعه وعاظ، عدم تهدید‌پذیری را از دیگر شاخصه‌های آیت الله مدرس عنوان کرد و گفت: در اوائل انقلاب مشروطه عده‌ای به دلیل تهدید و تطمیع‌هایی که می‌شدند، دست از مبارزه می‌کشیدند.

کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: اما آموزه‌های دینی و اخلاقی و دیدگاه‌های او که از منظر دین به سیاست نگاه می‌کرد و سیاست بدون دین را بی‌معنا می‌دانست، از او رجلی الهی و سیاسی ساخته بود که سبب تقویت روحیه مردم و وکلای مجلس می‌شد.

مخالفت با رضاخان

حجت الاسلام دقیقی اضافه کرد: در ابتدا عده‌ای از رجال سیاسی و وکلای مردم به نظرات مرحوم مدرس روی خوش نشان نمی‌دادند اما وی با نطق‌های آتشین همراه با استدلال‌های منطقی و شجاعانه و مثال‌زدنی آنها را با خود همراه کرد به‌طوری‌که بعد از خلع ید قاجاریه از سلطنت و روی کار آمدن رضاخان به مخالفت با او پرداخت.

کارشناس مسائل سیاسی ابراز داشت: دلیل مبارزه آیت الله مدرس با رضاخان این بود که وی اعتقاد داشت فرد مستبدی مثل رضاخان بسیار بدتر از سلطنت است زیرا آزادی که مشروطه خواهان داشتند را از دست می‌دهند به‌همین‌دلیل یک‌تنه در برابر رضاخان ایستادگی کرد تا جایی که یک‌بار در لحظه ورود مرحوم مدرس به مجلس، طرفداران رضاخان شعار زنده باد رضاخان را سر می‌دادند اما او شعار«زنده باد مدرس / مرده باد رضاخان» را سر داد.

وی عنوان داشت: سرانجام عوامل رضاخان آیت الله مدرس را به کاشمر تبعید کردند و در دهم آذرماه سال 1314 بعد از نه سال تبعید و تحمل رنج ها و مشکلات در ماه رمضان بر سر سفره افطار مسموم شد و او را با عمامه خود خفه کردند و به شهادت رساندند.

آیت الله مدرس؛ الگویی برای نمایندگان مجلس

عضو جامعه وعاظ با اشاره به زندگی آیت الله مدرس، شجاعت و بصیرت وی در اوج غربت علما و فقها و سیر تحول دوران مشروطیت تأکید کرد: امروز نمایندگان مجلس باید دارای بصیرت و شاخصه‌های مرحوم مدرس باشند و در ریشه‌کن ساختن فقر و فساد، توجه به اقشار محروم جامعه، ترقی و پیشرفت کشور بدون وابستگی به غرب، تأمین معیشت و دنیا و آخرت مردم تلاش کنند و در خط ولایت مطلقه فقیه باشند./956/ت303/ص