برخی به دلیل مخالفت با امام خمینی به دنبال منزوی کردن حکمت متعالیه هستند

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا حجت‌الاسلام والمسلمین محسن غرویان، عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) پیش از ظهر سه‌شنبه در نشست علمی نسبت حکمت متعالیه و انقلاب اسلامی که در سالن همایش‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: بحث‌هایی مانند موضوع این نشست، نو و تازه است که باید مورد توجه و پیگیری بیشتری قرار گیرد.

وی افزود: یکی از بحث‌های حکمت متعالیه انسان‌شناسی است که در موضوعاتی مانند انسان کامل، مراتب انسان‌ها، کمال‌طلبی انسان‌ها، قوس صعود، قوس نزول و سیر انسان در این دو قوس و مدنی الطبع بودن انسان رابطه‌هایی با تشکیل نظام و انقلاب اسلامی که محور آن انسان است برقرار می‌کند.

سیاست و حکومت بستری برای حرکت رو به کمال انسان فراهم می‌کند

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) خاطرنشان کرد: در دیدگاه یک حکیم متأله مانند امام(ره) انسان موجود راکد نیست، بلکه متحرک است، جوهر نفس انسان می‌تواند حرکت داشته باشد، « یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ»، « إِنَّا لِلَّـهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»، «یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلَىٰ رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً» اشاره به این حرکت دارد.

وی ادامه داد: اگر اندیشه حضرت امام(ره) را به درستی بررسی کنیم درمی‌یابیم که در این اندیشه این انسان باید حرکت کند، این حرکت در جامعه اتفاق می‌افتد که سیاست و حکومت برای حرکت انسان بستری فراهم می‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان اضافه کرد:  باید اندیشه‌های امام(ره) به عنوان بنیان‌گذار نظام اسلامی مورد واکاوی قرار گیرد، امام(ره) وقتی وارد این حرکت شدند ممکن است خود توجه به این نکته‌های ظریف نداشتند اما در تحلیل از بیرون می‌توان گفت که امام(ره) بر اساس کدام اندیشه حرکت خود را پیش بردند.

وی با اشاره به این‌که هستی‌شناسی امام(ره) باید مورد تحلیل و بررسی قرارگیرد، ابراز داشت: امام(ه) نگاه پوچ‌گرایانه نداشت و ایشان هستی را هدف‌دار می‌دانست، امام(ره) حیات عقلانی را پذیرفته بودند و به دنبال جنت عقلانی بودند و می‌گفتند که برای رسیدن به این جنت عقلانی باید از این دنیا عبور کنیم و ناگزیر از تشکیل حکومت هستیم.

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) گفت: جامعه از افراد مختلف تشکیل شده است و فرد نیز با معرفت تغییر می‌یابد، اگر بخواهیم در افراد تغییر ایجاد کنیم باید معرفت آنان را تغییر دهیم، « بِأَنَّ اللَّـهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَىٰ قَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ» اما حکیمی بودند که تفکر و اندیشه خود را در جامعه رواج دادند و ریشه این تفکر در حکمت متعالیه بود.

حکمت متعالیه تأثیر قطعی در ایجاد انقلاب داشته است

وی حرکت را خروج از قوه به فعلیت خواند و ادامه داد:‌ نهایت حرکت فعلیت محض است و انسان موجودی است که باید به فعلیت محض برسد، انسان مجرد از طبیعت و ماده انسان کامل است، اما این حرکت جوهری انسان در ظرف طبیعت انجام می‌شود و محیط و حکومت و نحوه مدیریت جامعه بستر این حرکت را فراهم می‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان با اشاره به این‌که دیدگاه حضرت امام(ره) این بود که حکومت و سیاست باید بتواند همه قوه‌ها و استعدادهای انسان را به فعلیت کامل برساند، خاطرنشان کرد: از این اندیشه به تشکیل حکومت و به دست گرفتن مدیریت می‌رسیم که امام(ره) از این رو به تشکیل حکومت اقدام کرد.

وی اضافه کرد: نظر فلسفی امام(ره) بر اساس اندیشه حکمت متعالیه تأثیر قطعی در انقلاب اسلامی داشته است، به طور کل باید گفت که تأثیر فیلسوف در جامعه پنهان و غیرآشکار است، در همه تحولات، تغییرات بر اساس فلسفه صورت می‌گیرد.

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) ابراز کرد: حتی گاه نظریه‌‌پرداز سیاسی علمی به جزییات تأثیر اندیشه در جامعه نداشته باشد، اما در تحلیل بیرونی می‌توان لوازم این فکر و اندیشه را دریافت، در انقلاب اسلامی نیز شاگردان و حضرت امام(ره) مانند شهید مطهری و شهید بهشتی تأثیر عمیقی برجای گذاشته‌اند.

وی با بیان این‌که امام(ره) یک فیلسوف و متفکر یعنی شهید مطهری را رئیس شورای عالی انقلاب قرار داد، گفت: این مطلب اهمیت بسیاری دارد به این دلیل جایگاه فیلسوف و تأثیری که در نظام اجرایی می‌گذارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان افزود: فلسفه، عرفان، فقه و کلام حضرت امام(ره) با یکدیگر مرتبط بود و انسجام ظریفی میان این منظومه‌های وجود داشت و ولایت فقیهی که امام مطرح کرد ابتدا و در ذات بحث عرفانی است که در فقه بروز می‌یابد.

حضرت امام تربیت‌شده و شکل‌گرفته شده در حکمت متعالیه است

وی با اشاره به این‌که ولایت فقیهی که امام مطرح کرد، همان ولایت اخلاقی و عرفانی است، افزود: وقتی امام با کاپیتولاسیون مبارزه می‌کند به این دلیل است که ایشان تحمل حکومت کفر بر ایمان را ندارد، این به دلیل تفکر توحیدی و عرفانی امام(ره) است.

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) خاطرنشان کرد: امام(ره) به واسطه اندیشه‌ توحیدی و متعالی احساس تکلیف کردند و حرکت خود را آغاز کردند، فیلسوف به دلیل معارفی که درمی‌یابد وظیفه‌ای دارد که این معارف را به دیگران برساند.

وی گفت: ملاصدرا در کتاب شواهد الربوبیه 12 صفت برای رییس جامعه آورده است، و صفاتی مانند خوش‌فکری و خوش‌فهمی، خوش‌حافظه بودن، معتدل مزاج بودن، پیروی نکردن از شهوات، دور بودن از بازی و بازی‌گری برای رییس جامعه برمی‌شمرد، و این صفات را به دلیل ولایت باطنی رئیس جامعه لازم می‌داند.

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان بیان داشت: حضرت امام(ره) تربیت‌شده و شکل‌گرفته شده در حکمت متعالیه هستند، از این رو در نامه به گورباچف می‌گویند که آثار محی‌الدین را بخوانید؛ و‌ اسفار و شواهد الربوبیه ملاصدرا در انقلاب اسلامی حضور دارد.

وی با بیان این‌که برخی با ملاصدرا مخالفت می‌کنند، اظهار داشت: برخی به دنبال مخالفت با امام(ره) و اندیشه ولایت فقیه امام هستند از این رو مبنای فکری حضرت امام که اندیشه‌های ملاصدار است را مورد هجمه قرار می‌دهند.

عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیه(ص) اضافه کرد: امام(ره) فرمود که اندیشه شهید مطهری یکی از پایه‌های فکری انقلاب اسلامی است، شهید مطهری عصاره اندیشه‌های علامه طباطبایی بوده است و شاگردان دیگر ایشان مانند شهید بهشتی از این اندیشه متأثر بوده‌اند./914/پ201/ن