راهکارهای پیشگیری از جرم در سنت
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «راهکارهای پیشگیری از جرم در سنت» پژوهشی از «فضل الله مبشری» به بررسی راهکارهایی برای ایجاد جامعه‌ای عاری از جرم و جنایت از دیدگاه سنت اهتمام ورزیده است.
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:
چکیده:
کثرت جرم و جنایت و آزار و اذیت هم نوعان یکی از معضلات و بحران‌های بشر امروز است و آدمی علی رغم همه پیشرفت‌های مادی و علمی، و به‌کارگیری همه تلاش‌ها و توان خود در مقابله با جرائم و پیشگیری از آن‌ها، در توقف و تقلیل جرائم همچنان عاجز و عاطل است. سؤال اصلی این است که آیا سنت معصومین (ع) در این خصوص راهکارهایی ارائه شده است یا خیر؟ و آن راهکارها چیست؟ مجموعهی یافته‌های اینجانب در این پایان نامه به خوبی مشخص نموده که مجموعه و منظومه تفکر دینی واجد راهکارهای فراوانی جهت پیشگیری از جرم می‌باشد و چنان چه ارزش‌های دینی مورد توجه واقعی مسلمانان قرار بگیرد ما شاهد جامعه‌ای عاری از جرم و جنایت و لااقل تقلیل جرائم در جامعه خواهیم بود. شاهد آن نیز ماه‌های رمضان و محرم است که آمار جرائم رو به کاهش است و سیر نزولی دارد. با نگاهی به مجرمان و زندانیان جرائم عمدی به خوبی نشان گر این موضوع است که اگر نگوییم همه آن‌ها لااقل اکثر آن‌ها از افراد لاابالی در امور دینی بوده و فاقد علائق اسلامی می‌باشند. پیشنهاد اینجانب این است که روحیه اعتقادی و ایمان مردم از طریق شناساندن کامل اسلام تقویت شود. عدالت اجتماعی و قانون مساوات و مواسات اسلام توسط حاکمیت اسلام و توده مردم خاصه افراد سرمایه دار و متمول اجرا گردد. فرهنگ کار و کوشش در جامعه، تقویت، حکومت و مردم و خانواده‌ها همه مساعی خود را به کار گیرند جهت اشتغال و ازدواج و اسکان جوانان.
اهداف:
هدف از این تحقیق شناخت راه‌های پیشگیری از جرم در سنت است و این که سنت چه راهکارهایی برای ایجاد جامعه عاری از جرم و جنایت ارائه داده است. آیا اصولاً سنت در این خصوص تمهیدی اندیشیده است یا خیر؟ راهکارهای احتمالی جنبه نظری و تئوری دارد؟ یا واجد جنبه عملی نیز می‌باشد؟ آیا سنت فقط بر جنبه‌های کیفری متمرکز است یا غیر کیفری را هم لحاظ نموده است؟
فرضیه‌های تحقیق:
1) تقویت معنوی فردی و اجتماعی.
2) تأسیس نهاد امر به معروف و نهی از منکر.
3) جرم انگاری و تعیین مجازات.
ضرورت پیشگیری:
ضرورت پیشگیری امری معقول و منطقی است که صرف تصور آن موجب تصدیق آن می‌باشد. هر انسان عاقلی تصدیق می‌کند که به جای مبارزه با اصل جرم که معلول است، بهتر است که با ریشه‌ها و بستری‌های جرم زا مقابله کند که علت است؛ و الا مَثَل ما می‌شود، مَثَل آن که گفت: خانه از پای بست ویران است، خواجه در فکر ایوان است. در روایات وارده از معصومین (ع) نیز مجازات را به عنوان آخرین راه و دوا معرفی کرد، نه اولین اقوام: (آخر الدواء الکی).
انواع پیشگیری:
پیشگیری به معنایی که گذشت انواعی دارد که بر حسب تحول و تکامل نظریات جرم شناسی پدیدار شده است. اینک به مهم‌ترین انواع پیشگیری اشاره می‌کنیم:
1) پیشگیری از بزه‌کاری اطفال و نوجوانان.
2) پیشگیری عمومی.
3) پیشگیری انفعالی.
4) پیشگیری نوع اول و دوم و سوم.
5) پیشگیری وضعی.
جرم:
در لغت به معنای گناه و عصیان است.
- تعریف جرم از دیدگاه حقوق‌دانان: فعل یا ترک فعلی است که از نظر خارجی به نظم، صلح و آرامش لطمه وارد می‌کند.
- تعریف جرم از دیدگاه فقها: ممنوعیت قانونی که از طرف خداوند مقرر شده و مجازات آن‌ها حد یا تعزیر است.
- جرم از دیدگاه قانون: هر فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد، جرم محسوب می‌شود.
تأثیر امور اعتقادی در پیشگیری از جرم در سنت:
1) مفهوم اخلاق: اخلاق جمع خلق و به معنای نیرو و سرشت باطنی انسان است که تنها با دیدهی بصیرت و غیر ظاهر قابل درک است.
2) مبحث اول: امر به فضائل اخلاقی و رفتاری و نقش آن در پیشگیری از جرم (حسن خلق، عفو و بخشش، صداقت و ...).
3) مبحث دوم: نهی از رذائل اخلاقی و نقش آن در پیشگیری از جرم (دروغ، سوء ظن، تجسس، حسد و ...).
تأثیر احکام تکلیفی و شرعی در پیشگیری از جرم در سنت (اعم از واجب و حرام) :
مبحث اول: احکام فردی و عبادی (نماز، روزه، حج).
مبحث دوم: احکام اقتصادی (خمس، زکات).
مبحث سوم: احکام اجتماعی (جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی و تبری، پرهیز از مال حرام و دعوت به کسب حلال، حجاب و ازدواج و چشم پاکی، اقامه حدود الهی، ضرورت تشکیل حکومت اسلامی).
مبحث چهارم: احکام جزائی (حدود، قصاص، دیه، تعزیرات).
نتیجه گیری:
آنچه از تتبع و تحقیق پیش رو به دست می‌آید این است که توجه به معارف اسلامی که از طریق سنت به ما رسیده و مجموعه راهکارهای ارائه شده در سنت نقش کاملی در پیشگیری از جرم دارد و هیچ یک از ادیان عالم به اندازه اسلام به علل وقوع اعمال انسان توجه ندارد، قبل از انجام آن اعمال، عوارض آن را پیش بینی می‌کند، از این جهت اندرزهای معصومین (ع) را باید قاعده و قانون تغییر ناپذیر و الهی شمرد که مخالفت با آن‌ها موجب ضرر و زیان خواهد گشت. از مطالب گفته شده نتیجه می‌گیریم که تنها وضع قوانین جزایی و اجرای آن درباره مجرمین، موجب اصلاح جامعه نمی‌شود بلکه گاهی از شدت عمل نتیجه معکوس به دست می‌آید. برای مثال وقتی برای مبارزه با جرم با مجرمین مبارزه می‌شود زندان‌ها پر و عصیان مردم زیاد می‌گردد. باید ابتدا از وقوع جرم پیشگیری کرد تا اجباری برای مجازات مجرمین به وجود نیاید؛ لذا فرهنگی می‌تواند زمینه رشد و تعالی را در جامعه ایجاد کند که متکی بر ارزش‌های الهی باشد اگر اتکا به ارزش‌ها توأم با عمل باشد و در فرهنگ جامعه استقرار یابد به خودی خود جامعه می‌تواند از مصونیت فوق‌العاده‌ای برخوردار باشد. تقلیل و کاهش جرائم در ایام محرم و رمضان شاهدی است بر این موضوع که هر چه جامعه و مردم به ارزش‌های اسلامی توجه بیشتری داشته باشند جامعه از امنیت و سلامت بیشتری برخوردار است.
شایان ذکر است، پایان‌نامه «راهکارهای پیشگیری از جرم در سنت» پژوهش پایانی «آقای فضل الله مبشری»، برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته حقوق (گرایش جزاء و جرم شناسی) جامعة المصطفی العالمیة قم بوده که در سال 1390 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «جناب آقای دکتر قدرت الله خسرو شاهی» و استاد مشاور آن «جناب آقای سعید غیاثوند» است./9193/پ201/ن