رویکرد عالمان شیعه نسبت به زن در صد سال اخیر
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام مهدی مهریزی، پژوهشگر و محقق دینی عصر دوشنبه دوم اردیبهشت در سومین نشست از سلسله نشست‌های اندیشه و عمل با موضوع «جایگاه زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر» در مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، رویکرد عالمان شیعه در طول صدسال اخیر نسبت به زن را به سه دسته تقسیم کرد و عنوان داشت: رویکرد اول که نگاه سنتی است، اعتقاد دارد زن و مرد در هویت انسانی و حضور در اجتماع یکی نیستند و می‌گویند آنها را باید به عرصه خانه و تربیت فرزند محصور کرد.
وی با بیان این‌که رویکرد دوم حضور اجتماعی زن را با رعایت آداب و احکام مجاز می‌داند، گرچه آن را ترجیح نمی‌دهد ابراز داشت: رویکرد دوم چند گام رو به جلو می‌رود و می‌گوید که زن و مرد در هویت انسانی مانند یکدیگر هستند و زن از مرد چیزی کم ندارد اما در برخی از احکام تفاوت دارد.
این پژوهشگر دینی با اشاره به این‌که رویکرد دوم از اواخر دهه 30 کم کم مطرح و در نیمه دهه 40 شکل می‌گیرد، اظهار داشت: این رویکرد همچنین سعی می‌کند برای تفاوت‌های فقهی و حقوقی بین زن و مرد، تبیین عقلانی ارائه کند که شهید مطهری در کتاب مسئله حجاب خود می‌پذیرد که بین حجاب زن و مرد تفاوت است اما عمده بحث این است که چرا زن باید این مقدار پوشش را داشته باشد و کتاب زن در آیینه جمال و جلال الهی اثر آیت‌الله جوادی آملی ادامه همین جریان فکری است.
حجت‌الاسلام مهدی مهریزی با اشاره به این‌که رویکرد سوم از دهه هفتاد یا دوره اصلاحات شکل گرفت گفت: معتقدان به این رویکرد یک گام جلوتر رفته و گفتند ما قبول داریم که زن و مرد در هویت انسانی یکی هستند اما تفاوت‌های فقهی و حقوقی زن و مرد را بازخوانی مجدد کنیم که شاید در فهم جدید و اجتهاد مجدد رفع شوند.
وی افزود: برای نمونه آیت‌الله جوادی آملی در کتاب زن در آیینه جمال و جلال الهی بحث بلوغ دختر در نه سالگی را مطرح و از آن دفاع می‌کند اما آیت‌الله جناتی و آیت‌الله صانعی بلوغ دختر را در سیزده سالگی می‌دانند که این اجتهاد مجدد است.
این پژوهشگر دینی عنوان داشت: هم‌اکنون واقعیت‌های آشکارشده از زن، حضور اجتماعی و توان فکری او برای ما بحث تازه‌ای را ایجاد می‌کند، برای نمونه در گذشته زنان در منزل رب درست می‌کردند اما امروز انواع رب تولید می‌شود و مربا همین طور که در این صورت اگر زن در خانه بنشیند بیکار مانده و نصف انرژی جامعه هدر می‌رود و در این رویکرد حضور اجتماعی زن رجحان دارد.
حجت‌الاسلام مهریزی با بیان این‌که امام موسی صدر در رویکرد دوم قرار می‌گیرد عنوان داشت: امام موسی صدر بحث درباره زن را در محیط کشورهای عربی و جهان اسلام به ویژه لبنان مطرح کرده است.
وی با اشاره به این‌که امام موسی صدر با اصول و مبانی وارد بحث زن شده است گفت: توجه جدی به قرآن یکی از اصولی است وی با آن وارد بحث زن شده است که علامه طباطبایی، آیت‌الله جوادی آملی و شهید مطهری هم از قرآن شروع کرده‌اند و پیامبراکرم(ص) و اهل بیت(ع) تأکید کرده‌اند که آنچه به ما نسبت می‌دهد را با قرآن تطبیق بدهید.
این پژوهشگر دینی تفکیک میان اسلام و آداب و رسوم مسلمانان را از دیگر اصول و مبانی امام موسی صدر در بحث زن دانست و ابراز داشت: وی می‌گوید اسلام زن را تکریم کرده اما مسلمانان به زن اهانت کردند و همچنین می‌گوید جایگاه حجابی که اسلام فرموده، آسان‌تر از حجابی است که ما درگیر آن هستیم.
حجت‌الاسلام مهریزی تفکیک میان احکام بنیادی و تاریخی و اجتهاد مستمر و تلاش برای کشف روح شریعت را دو اصل دیگر از اصول و مبانی امام موسی صدر در بحث زن ارزیابی کرد و اظهار داشت: امام موسی صدر می‌گوید که در بحث طلاق اصلی داریم که زن و مرد می‌توانند هنگام ازدواج شرط کنند که این هم‌اکنون اضافه شده است اما وی آن موقع گفت./956/پ202/ع