تنها راهکار تقویت کارجمعی بازگشت به فرهنگ دینی است
حجت‌الاسلام سید مرتضی تقوی، استاد و پژوهشگر حوزوی، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در پاسخ به پرسش‌های« چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه ما ضعیف است؟ علت کار گریزی چیست؟ وجدان کاری در جامعه چقدر وجود دارد؟ بعضی‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟» به عوامل تحقق نیافتن کار جمعی اشاره کرد و گفت: باید بدانیم حکومت اسلامی، صرفاً مدیریت سیاسی و اقتصادی جامعه را بر عهده ندارد.
وی افزود: ضعف فرهنگ کار جمعی در جامعه و محیطهای علمی ریشه اجتماعی دارد و علتیابی آن به فرهنگ گذشته برمیگردد در موضوعات اجتماعی باید به صورت افقی نگاه کرد، یعنی طیفی از علل، ممکن است وجود داشته باشد که سبب بروز یک پدیده در جامعه شود.
علت گرایش به کار فردی
این استاد و پژوهشگر حوزوی بیان داشت: بخش عمدهای از علل گریز از کار جمعی در کشور، به روح استبداد سیاسی که در گذشته جامعه وجود داشته برمیگردد، چون اساساً استبداد یعنی انفراد در قدرت و این روحیه سیاسی حاکم، خود به خود به یک تربیت سیاسی و به تبع آن، به یک فرهنگ در جامعه تبدیل شده است که هر کس به صورت مستقل خودش کار را انجام دهد.
وی در ادامه افزود: این عامل در غرب نیز وجود داشته است و غرب پیشینه درخشانی در دموکراسی ندارد و چند قرن قبل، استبداد سیاسی توأم با استبداد مذهبی بر آنان حاکم بوده است، ولی این سؤال مطرح میشود که چرا در کشورهای غرب روحیه کار جمعی به وجود آمده است ولی در کشور ما خیلی کمرنگ است.
حجت‌الاسلام تقوی ابراز داشت: در تاریخ غرب تحولی بنیادی رخ داد که نظاممندی جامعه غربی را متحول کرد، در غرب تمام عناصر و مؤلفههای جامعه صنعتی از جامعه سنتی غربی بریده شد و دلیل تحولاتی که منجر به انقلاب صنعتی شد به خاطر دگرگونی جامعه سنتی غرب بود.
گسترش علم
وی رشد علم را از دیگر عوامل دانست و افزود: در جوامع گذشته دانشها بسیار محدود بود و هر فردی میتوانست در یک یا چند علم متخصص و صاحب نظر شود اما آلان به حدی کمیت و کیفیت دانشها تغییر کرده که از عهده یک نفر به تنهایی بر نمیآید.
این استاد و پژوهشگر حوزوی درباره راه حل این معضل چنین گفت: راه اول این است که دست روی دست بگذاریم تا جامعه به جامعه صنعتی و مدرن غرب تبدیل شود و خود به خود ملزومات جامعه مدرن، از جمله کار جمعی را بپذیریم و این برخوردی انفعالی است و نه تنها توصیه نمیشود بلکه مذموم است و راه دوم این است که به فرهنگ دینی عدول کنیم، قرآن تعبیر صریحی دارد که کار جمعی را در فرهنگ دینی ترویج دهید چون فرهنگ دینی سبب ایجاد کار جمعی میشود.
وی به روایات در این زمینه اشاره کرد و گفت: تعابیر زیبایی در مجموعه روایات در این باب وجود دارد، روایتی از امام هادی(ع) وجود دارد که ملاقات برادران و همفکری افراد را، باروری عقل میداند و تعبیر دیگری از حضرت امیر(ع) است که میفرماید«هرکسی که با دیگران مشورت کند در عقل آن‌ها شریک است»، پس بازگشت به تربیت دینی یکی دیگر از کارهای موفقیتآمیز است، چون ما فقر تئوریک نداریم بلکه مشکل، موانع اجتماعی در این موضوع است.
نقش حکومت
حجت‌الاسلام تقوی در پایان افزود: راه حل بعدی این است که بدانیم حکومت اسلامی صرفاً مدیریت سیاسی و اقتصادی جامعه را بر عهده ندارد بلکه مربی و مرشد جامعه است و باید فرهنگسازی از ناحیه حکومت صورت بگیرد، در این موضوع حکومت را بیتقصیر نمیدانم بلکه قصورهایی جامعه اسلامی دارد و در این عرصهها و مقولات کم کار شده و کم سرمایه گذاری کردهایم.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگی‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطی به طور کامل نیستیم؟
حد زادوولد در جامعه ما چیست؟
الگوی تفریح سالم چیست؟
نوع معماری در جامعه ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهای ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری در میان بعضی از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخی از مردم چیست؟
انضباط اجتماعی در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کاری در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخی از حرف‌های خوب، ایده‌های خوب، در حد رؤیا و حرف باقی می‌ماند؟
چه کنیم که ریشهٔ ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیاری از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان روی آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صلهٔ رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟ چقدر درست است؟
طراحی لباسمان چقدر متناسب با نیازهای ما و عقلانی و منطقی است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوییم؟
بعضی‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری و نا بردباری در میان بعضی از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفی در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌های اداری ما کم است؟
چرا در بعضی از شهرهای بزرگ، خانه‌های مجردی وجود دارد؟ این بیماری غربی چگونه در جامعه ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشی خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟/979/ت302/ن