تبیین سبک زندگی اسلامی از منظر امیر مؤمنان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت‌الاسلام مرتضی امین نیا، استاد تفسیر نهج البلاغه، شب گذشته 28 آبان در سلسله همایش‌های«نهج البلاغه و زندگی» که در سالن همایش‌های بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، با بیان ادامه تفسیر نامه 31 نهج البلاغه «...وَ تَاجِرِ الْغُرُورِ، وَ غَرِیمِ الْمَنَایَا، وَ اءَسِیرِ الْمَوْتِ، وَ حَلِیفِ الْهُمُومِ، وَ قَرِینِ الْاءَحْزَانِ، وَ نُصُبِ الْآفَاتِ، وَ صَرِیعِ الشَّهَوَاتِ، وَ خَلِیفَةِ الْاءَمْوَاتِ» به بررسی آسیب های دنیوی در کلام مولای متقیان علی (ع) خطاب به فرزندشان امام حسن مجتبی(ع) پرداخت.
وی در تفسیر عبارت« وَعَبْدِ الدُّنْیَا» همه انسانها اعم از زاهد و راغب، پیر و جوان، زن و مرد، عالم و عارف را نیازمند دنیا عنوان کرد و گفت: خصوصیت همه انسان ها اینست که محکوم به عوام طبیعی دنیا هستند و برای ادامه حیات خویش نیازمند عوامل مادی چون خوردن و آشامیدن هستند.
حجت‌الاسلام امین نیا با تاکید بر این که دربند دنیا بودن مقوله ای متفاوت از بنده دنیا شدن است، افزود: انسان ها تسلیم قوانین حاکم بر طبیعتند، حتی فرد عالم نیز گرفتار دنیا است و امیر المومنان حضرت علی (ع) نیز دربند دنیا بود و بسیار از دنیا شکایت می کرد.
وی با اشاره به این عبارت «وَ تَاجِرِ الْغُرُورِ » که در ادامه نامه آمده است، گفت: از جمله صفات دنیا که مورد تاکید قرآن کریم قرار گرفته دارالغرور به معنای خانه فریب است؛ از این رو هرکسی با متاع دنیا سر و کار دارد به حکم تکوین تاجرالغرور است.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که این سخنان امیر مؤمنان علی(ع) در این نامه در مقام مذمت امام حسن مجتبی(ع) نیست بلکه مقصود طبع زندگی دنیا این چنین است و این سخن بیان واقعیت تکوینی دنیا است که در آیه 185 سوره آل عمران نیز به آن اشاره شده است، ادامه داد: انسانها به طرق مختلف فریب بازی های دنیا می خورند برخی از طریق مقام و ثروت به بازی گرفته می شوند و برخی نیز با جدی گرفتن دنیا و دلبستگی به آن فریب دنیا را می خورند.
به گفته وی عبارت «وَ غَرِیمِ الْمَنَایَا»؛ از شاهکارهای ادبی در نهج البلاغه به شمار می رود که به معنای بدهکاران مرگ یا طلبکاران آرزو است؛ بنابراین اجل طلبکاری است که هر انسانی را دنبال می کند و دست از سرش برنمی دارد تا طلبش را وصول کند، پس انسان غریب و بدهکار است.
حجت‌الاسلام امین نیا با اشاره به «وَ اءَسِیرِ الْمَوْتِ»، « وَ حَلِیفِ الْهُمُومِ» عنوان کرد: منظور از این بخش اسیر مرگ و هم پیمان نگرانی ها و اضراب ها شدن است که در آن «هم» به فکری گفته می شود که وجود انسان را می گیرد و نمی تواند فراموشش کند، هم گستره نیست ولی عمیق است.
تعریف آرامش در نهج البلاغه: نبود حزن گذشته و خوف آینده
وی با اشاره به «وَ قَرِینِ الْاءَحْزَانِ» که به معنای «همراه اندوها و غصه ها» است، عنوان کرد: منشا حزن، مشکلات گذشته و منشا خوف، نگرانی از آینده است و ریشه تمام مشکلات انسان زندگی بین این دو نیستی است،در حالی که می توان با رها کردن مسائل گذشته که از دست رفته و آینده فرصتی که مشخص نیست بتوان آن را درک کرد یا نه به آرامش دست یافت.
این استاد تفسیر نهج البلاغه خاطرنشان کرد: این سفارش حضرت علی(ع) موضوعی است که امروز مورد توجه روانشناسان خارجی و داخلی کشور قرار گرفته و با برگزاری دوره های مختلفی چون NLP انسان را ترغیب به تمرکز به اکنون و حال می کنند.
معرفی دنیای مذموم و دنیای مهموم
وی با بیان «وَ نُصُبِ الْآفَاتِ»، «وَ صَرِیعِ الشَّهَوَاتِ» انسان را پیش روی آفات و ضررها، زمین خورده خواسته ها و تمایلات عنوان کرد و افزود: غریزه جنسی از الطاف خداوند به انسان است که نیازمند کنترل است تا جایی که مالک آن شود و اگر در مسیری که خداوند می پسندد قرار گیرد باعث رشد و تعالی او می شود.
حجت‌الاسلام امین نیا با بیان «وَ خَلِیفَةِ الْاءَمْوَاتِ» فانی بودن دنیا را از دیگر از آسیب های آن در وصیت مولی الموحدین علی(ع) به فرزندش برشمرد و افزود: شما خلیفه اموات هستید کسانی که قبل از شما آمدند و رفتند شما نیز همانند گذشتگان می میرید.
وی در پایان با توجه به معرفی دنیای مذموم و دنیای مهموم در روایات گفت: دنیای مذموم با نیرنگ و فریب از انسان سواری می گیرد در حالیکه انسان از دنیای مهموم به عنوان وسیله ای برای رسیدن به آخرت استفاده می کند.
وی با تاکید براین که انسان با شناخت حقیقت دنیا فریب دنیا را نمی خورد، خاطرنشان کرد: نداشتن وابستگی به دنیا، هدف قرار ندادن دنیا در زندگی بلکه مسیری برای رسیدن به هدف و بررسی عملکرد خود در مسیر زندگی از جمله عواملی است که انسان را دستخوش بازی های دنیا قرار نمی دهد.
گفتنی است، همایش‌های «نهج البلاغه و زندگی» از سلسله همایش های سزا (سبک زندگی اسلامی) با همکاری معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی و اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی در سالن همایش‌های بنیاد پژوهش های اسلامی برگزار می شود./934/پ202/س