انسان برای رسیدن به کمال باید خواسته‌های نفسانی را مدیریت کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شب گذشته در حسینیه امام خمینی(ره) قم با بیان این که علم و دانستن به تنهایی نمی تواند انسان را از غفلت درآورد، اظهار داشت: میل و خواسته انسان ها برای حرکت و انجام امور مختلف بسیار نقش آفرین است.

وی به مراتب خواسته های انسانی اشاره کرد و گفت: نازل ترین مرتبه های آن در حیات بشری به شکل غریزی وجود دارد، این همان کششی است که از درون انسان را به اموری که با حیوانات مشترک است مانند غذا خوردن جذب می کند؛ اما مراتب بسیار بالاتری از از خواستن، اراده و دوست داشتن وجود دارد که در ادبیات فارسی به عشق ورزیدن می گویند.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: تأمل در انواع مراتب خواسته های انسانی به ما کمک می کند که اراده خود را مدیریت کنیم؛ این خواسته باید ضمیمه دانستن شود تا کاری انجام گیرد و به رفتار انسان جهت دهی کند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که انسان در بدو تولد به لحاظ ادارکی حتی از برخی حیوانات نیز ضعیف تر است، گفت: شاید یکی از حکمت های الهی همین باشد که می خواهد به همه ثابت کند که از پست ترین موجودات، عالی ترین آنها را به وجود آورده است؛ اگر انسان از همان آغاز متکامل بود عظمت این اعجاز الهی به چشم نمی آمد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم افزود: در طول زندگی کم کم خواسته ها نیز به لحاظ کیفی و کمی تنوع پیدا می کند و برخی امیال تدریجا در وجود ما پیدا می شود؛ خواسته های پست تر با ارضای ساده ای آرام می شود اما امیال بسیار قوی تری وجود دارد که گاهی انسان ها برای یک لحظه بهره مندی از آن، سال ها زحمت می کشند.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به تفاوت هایی که میان امیال انسان و حیوانات وجود دارد، گفت: غالبا خواسته های حیوانات در حد نیازهایشان است اما خواسته های انسانی حد و مرز ندارد مگر این که به جایی برسد که دیگر قدرت اعمال آن را نداشته باشد.

وی افزود: انسان وقتی به خواسته های بالاتری می رسد خودش خواسته های پست تر را رها می کند مانند کسانی که پا به سن می گذارند دیگر دست از بازی کردن می کشند هرچند شاید برخی از آنها هنوز هم علاقه اندکی به این امر داشته باشند اما برای وجهه از آن چشم پوشی می کنند.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برخی خواسته های انسان را نا آگاهانه دانست و گفت: میل به آب و غذا از این دست هستند؛ انسان در پاسخ به این امیال توجه ندارد که اگر آب بنوشد چه فرآیندی در بدنش اتفاق می افتد و این کار چه فایده ای برای او دارد صرفا برای پاسخ دادن به یک میل درونی این کار را انجا می دهد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که بسیاری از امیال انسانی قابل تفسیر و تقویت است، خاطرنشان کرد: ما می توانیم برخی از میل ها را در خود شکوفا کنیم و به فعلیت برسانیم؛ به عنوان مثال همه ما می دانیم که محبت خدا خوب است اما این محبت خود به خود در انسان بوجود نمی آید بلکه باید فکر کرد، زحمت کشید و کار کرد تا پدیدار شود و به مرور زمان تقویت شده و به مراتب بالاتری برسد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم یکی ویژگی های انسان را اولویت بندی خواسته ها برشمرد و گفت: گاهی خواسته ها با یکدیگر تزاحم پیدا می کنند، انسان می تواند میل های گوناگون خود را مقایسه کرده و برای آنها اولویت قائل شود؛ این گونه است که مادران وقتی میان زندگی خود و فرزندشان مجبور می شوند یکی را انتخاب کنند، حیات فرزند را ترجیح می دهند.

آیت الله مصباح یزدی افزود: در فرهنگ دینی و سنتی حس عاطفی پدر و مادر بسیار ارزشمند است اما در فرهنگ الحادی والدین فرزندان خود را فدای تمایلات خود می کنند؛ در این میان گاهی برخی افرد آنقدر سقوط می کنند که حاضرند برای رسیدن به خواسته های خود دست به جنایت بزنند.

وی تصریح کرد: انسان برای این که به کمال مطلوب برسد باید تمایلات خود را بشناسد و بداند که ارزش کدام ها بیشتر است تا در هنگام تزاحم بتواند انتخاب درستی داشته باشد.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این که انسان با فکر و عقل خود می تواند خواسته هایش را مدیریت کند، گفت: حتی در زمانی که خواسته ها به شدت هیجان خود برسند، خداوند به انسان قدرت و اراده ای داده است که می تواند خود را کنترل کند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری افزود: حضرت یوسف در اوج جوانی وقتی که در آن شرایط قرار گرفت، خویشتن داری کرد؛ البته خداوند در قرآن می فرماید اگر ما او را کمک نمی کردیم نمی توانست چنین کاری کند؛ این امر نشان می دهد که اگر کسی با جدیت بخواهد در مسیر الهی قدم بردارد، خداوند هم او را رها نکرده و کمکش می کند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم یکی دیگر از ویژگی های انسان در این زمینه را به فعلیت رساندن برخی خواسته های بالقوه دانست و گفت: انسان می تواند در وجود خود خواسته ای را پدید آورد؛ ما می توانیم عشق به حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) را در دل خود پدید آورده و تقویت کنیم، مسلما کسانی که این عشق را در وجود خود پرورش داده اند با دیگران بسیار متفاوت اند.

آیت الله مصباح یزدی در توضیح بحثی که در جلسه آینده مطرح خواهد شد، ابراز داشت: این که انسان چگونه می تواند اراده خود را تقویت کند و خواسته های الهی و متعالی را بر خواسته های حیوانی ترجیح دهد از جمله مباحث مهمی است که باید به آن بپردازیم.

وی ادامه داد: انسان در مسیر بندگی برای این که انگیزه خودسازی داشته باشد، نخست باید علم و آگاهی پیدا کند تا خوب و بد را ب درستی تشخیص دهد و سپس باید درست عمل کند و در این راه جدیت و همت داشته باشد./928/پ201/ج