اسلام با حضور بانوان در جامعه مخالف نیست/ حضرت زهرا الگوی حضور اجتماعی بانوی مسلمان

خانم زهرا عباس زاده، استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، به بررسی حضور اثرگذار اجتماعی و سیاسی حضرت زهرا(س) و نحوه فعالیت ایشان در عرصه های مختلف پرداخت.

این محقق و پژوهشگر حوزوی به عظمت حضرت زهرا(س) در آیه نور اشاره کرد و گفت: بر اساس روایات، یکی از مصادیق و تطبیقات مشکوه در آیه شریفه «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فیها مِصْباح، خدا نور آسمانها و زمین است مثل نور او چون چراغدانی است که در آن ، چراغی باشد.»، حضرت فاطمه زهرا(س) دانسته شده است؛ همانطورکه امام صادق(ع) فرمودند: «مشکات، فاطمه‏(س) است.»

حضرت زهرا با رعایت عفاف و حجاب حضوری فعال در اجتماع داشتند

وی گفت: حضرت زهرا (س) همزمان با وظایف دینی و خانوادگی به هنگام ضرورت حضوری اثربخش در جامعه داشتند، نقش آفرینی های تأثیرگذار صدیقه طاهره (س) برای مردان و زنان مؤمن نمونه هایی برای سرمشق گیری است و اکنون نیز شاهد هستیم که زنان مؤمن و متعهد جامعه ما در عرصه های مختلف حضوری فعال دارند و با رعایت حجاب و عفت خود الگو و نماینده زن مسلمان ایرانی هستند.

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: حضرت زهرا(س) نقش امدادگری را در غزوه ها ایفا می کردند و یار و غمخوار پدر و همسر خود بودند.

نقش حضرت زهرا(س) در ماجرای مباهله نمونه ای از حضور سیاسی ایشان است
این محقق و پژوهشگر حوزوی با بیان این که نمونه های فراوانی از حضور اثر گذار حضرت زهرا(س) در عرصه های اجتماعی و سیاسی شاهد هستیم، افزود: نقش ایشان در ماجرای مباهله، رفتن چهل شبانه روز در خانه مهاجرین و انصار جهت آگاه ساختن آن ها از مسیر امامت و بیدار ساختن آن ها از غفلت نمونه هایی از حضور اجتماعی و سیاسی حضرت زهرا(س) است.

وی اظهار داشت: این که پیامبر اکرم(ص) کارهای خانه را بین حضرت زهرا(س) تقسیم کردند نشانه این مسأله است که زن و مرد به خاطر تفاوت های جسمی و روحی که خداوند در وجودشان قرار داده  برخی از کارها را به خوبی می توانند انجام دهند ولی انجام برخی از کارها مثل کارهای سخت خارج از منزل برای زن سخت است و سبب آسیب های جسمی و روحی برای او می شود ولی این هرگز به معنای این نیست که زن از خانه خارج نشود.

عباس زاده افزود: سیره و رفتار معصومین(ع) نشان دهنده این مطلب است که اسلام با حضور زن در اجتماع با رعایت موازین شرعی مخالفتی ندارد و حتی در مقام ضرورت حضورش واجب است.

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: احادیثی که می فرماید برای زن بهتر است که در پستوی خانه باشد و مردی او را نبیند در شرایطی است که وجوه هدفمندی برای حضور زن پیدا نشود.

دین مبین اسلام با حضور اجتماعی بانوان مخالف نیست
وی گفت: اسلام مخالف با حضور اجتماعی زنان نیست، دلیل آن هم عملکرد و سیره حضرت زهرا(س) و سایر زنان در تاریخ اسلام و عدم مبارزه ائمه معصومین(ع) با حضور زن در جامعه آن عصر است و به جاست این مهم را متذکر شویم که معصومین(ع) در حرکات و مواضع مختلف، نه تنها هیچ عکس‌العمل منفی نسبت به برخی زنان شاغل مانند زنان عطرفروش، زنانی که تجارت می‌کردند، آرایشگران و... نداشتند، بلکه در برخی موارد آنها را تشویق کرده و یا حتی به این زنان درس می‌دادند.

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: پیامبر اکرم(ص) از حضور زنان در عرصه‌های فروشندگی، تجارت، آرایشگری، فروش لوازم آرایشی و... نهی نکردند، گاهی حتی در زمینه رشته آنها درس‌هایی داده‌اند که موجبات شگفتی آن شخص و هم‌صنف های آن ها شده است؛ به طور نمونه نبی مکرم اسلام(ص) در مواجهه با دو خواهر آرایشگر، یاد می‌دهد که وقتی آرایش می‌کنید، از فلان روش استفاده نکنید، چون لطافت پوست صورت زن را از بین می‌برد.

این محقق و پژوهشگر حوزوی گفت: همه می دانیم که حضرت خدیجه(س) قبل از ازدواج پیامبر اکرم(ص) تاجر بودند و ایشان بعد از ازدواج نیز به تجارت خود ادامه دادند و  نبی مکرم اسلام(ص)، همسرشان را از این کار نهی نکردند.

عباس زاده افزود: حضرت زهرا(س) در بحث حضور، حضوری هدفمند داشتند، ایشان با رعایت حجاب و عفاف حضوری فعال در اجتماع داشتند؛ از این ‌رو می‌توان فهمید که اسلام مخالف حضور زن در اجتماع نیست.

وی با خاطرنشان کردن این که قوانین اسلام متناسب با روحیات بانوان است، اظهار داشت: البته از مجموع روایات و سیره معصومین(ع)، اینگونه برمی‌آید که اسلام شروطی را برای این حضور دارد؛ نخستین شرط این است که این حضور، لطمه‌ای به همسرداری و تربیت فرزند او وارد نکند.

اشتغال زن با روحیات و مختصات جسمی و روحی او هم خوانی داشته باشد
این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: دومین شرط این است که اشتغال زن با روحیات و مختصات جسمی ‌و روحی او هم‌خوانی داشته باشد و سبب آسیب جسم و روح او نشود زیرا خستگی مفرط زن در خارج از منزل، آرامش را از کل خانواده سلب می کند و دیگر نمی توان خانواده ای متعادل را توقع داشت.

عباس زاده افزود: شرط سوم این است که فضای حضور زن مطمئن باشد و شأن و امنیت او لحاظ شود. نه اینکه کسی به او نگاه نکند، مراد این نیست؛ بلکه مراد این است که در محیطی باشد که شأن او رعایت شود و در فضایی آلوده حضور نداشته باشد که سبب می شود از لحاظ حیثیتی لطمه ببیند و شرط آخر این است که زن متانت خود را حفظ کند و با رعایت حجاب و عفاف خود حضوری فعال در عرصه اجتماع و سیاست داشته باشد.

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: البته می‌توان یک شرط دیگر را به عنوان شرط فضیلت مطرح کرد و آن این است که حضور هدفمند زن مسلمان، باید دلیل موجه عقلانی نیز داشته باشد و زن بدون دلیل در جامعه حاضر نشود.

وی اظهار داشت: تقسیم کار رسول خدا نیز گویای همین مسأله است و ایشان یک اصل را جدی می‌گرفتند؛ اینکه حضور زن مخالفتی با همسرداری نداشته باشد؛ از این رو در شب ازدواج حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) کارها را تقسیم کردند و کارهای داخل خانه را به حضرت زهرا(س) سپردند.

حضرت زهرا(س) در دفاع از ولایت جان خود را گذاشتند
این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: حضرت زهرا(س) نیز در نگهداری از دام و در کشاورزی مشارکت داشتند؛ ایشان در مدیریت فدک، مدیر نمونه کشاورزی بودند و با آن گستردگی فدک و باقی ملک‌های پدرشان، به خوبی نیروهای متعددی را به کار بسته و آنها را مدیریت می‌کردند و از حاصل آنها به بسیاری از فقرا و مستمندان رسیدگی می‌کردند.

وی اظهار داشت: در عرصه‌های سیاسی نیز اینگونه است. فاطمه زهرا(س) در عرصه‌های سیاسی نیز حضور داشتند و در دفاع از ولایت حتی از جان خود گذشتند.

حضرت زهرا(س) در مسائل اقتصادی مدد کار حضرت علی(ع) بودند

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد گفت: عمده زنان عصر صدور اسلام با توجه به شرایط زمانه، در عرصه‌های اشتغال و اجتماعی حاضر بودند و متناسب با ظرفیت‌های آن دوران، زنان مسلمان و متدین، در بخش‌های مختلف و به‌ویژه در دامداری، کشاورزی به شوهران خود کمک می‌کردند.

این محقق و پژوهشگر حوزوی گفت: امیرمؤمنان برای رفع گرسنگی خانواده اش به سراغ یک مرد یهودی به نام شمعون رفت و مشکل خود را با او درمیان گذاشت تا از او مقداری جو طلب کند. از این رو چنین فرمود: «هَلْ لَکَ جِزَّةً مِنْ صُوفٍ تَغْزِلُهَا لَکَ ابْنَةُ مُحَمَّدٍ بِثَلَاثَةِ أَصْوُعٍ مِنْ شَعِیرٍ قَالَ نَعَمْ فَأَعْطَاهُ فَجَاءَ بِالصُّوفِ‏ وَ الشَّعِیرِ وَ أَخْبَرَ فَاطِمَةَ ع فَقَبِلَتْ وَ أَطَاعَتْ ثُمَّ عَمَدَتْ... ؛ آیا تو مقداری از پشم را در برابر نه کیلو جو در اختیار من قرار می دهی که دختر پیامبر خدا – فاطمه(س) - آن را برایت بریسد؟ شمعون گفت: بلی. آنگاه علی(ع) پشم و جو را گرفت و به خانه آورد و جریان را به آن بانوی بزرگوار تعریف نمود. آن حضرت نیز کار استیجاری را پذیرفت و شروع به کار کرد...».

وی به نکات درس آموز این رفتار حضرت زهرا(س) اشاره کرد و افزود: افزون بر این که زنان می توانند در امور اقتصادی به همسران خود کمک کنند، این فعالیت ها می تواند در داخل خانه و به دور از هیاهوی بیرون و برخورد با نامحرم باشد.

حضرت زهرا(س) مشتاقانه پاسخ گوی سوالات مراجعه کنندگان بودند

عباس زاده افزود: افزون بر آن، صدیق طاهره(س) در عرصه‌های تبلیغ دین و تعلیم نیز حضور داشتند؛ زنان مختلفی در خانه پیامبر(ص) و حضرت زهرا(ص) و یا در مسجد جمع می‌شدند و ایشان به آنها آموزش احکام اسلام و معارف اسلامی‌می‌دادند؛ به گونه‌ای که نبی مکرم اسلام(ص) حتی برخی پرسشگران خود و به ویژه پرسشگران زن را به دختر خود ارجاع می‌دادند؛ بلکه حتی مردان را هم.

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد با بیان این که حضرت زهرا(س) پاسخ گوی سوالات مراجعه کنندگان بودند، ابراز کرد: علی(ع) نقل فرمود: «روزی یکی از زنان مدینه خدمت حضرت فاطمه(س) رسید و گفت: مادر پیری دارم که در مسائل نماز سؤالاتی دارد، مرا فرستاده تا مسائل شرعی نماز را از شما بپرسم. حضرت زهرا(س) فرمود: بپرس.»

عباس زاده اظهار کرد: «زن، مسائل فراوانی را مطرح کرد و پاسخ شنید. در ادامه پرسش ها، آن زن خجالت کشید و گفت: ای دختر رسول خدا(ص) بیش از این نباید شما را به زحمت اندازم. حضرت فاطمه(س) فرمود: هر آن چه سؤال داری بپرس، آیا کسی را که اجیر کند که بار سنگینی را به بام ببرد و در مقابل، صد هزار دینار طلا مزد بگیرد، چنین کاری برای او دشوار است؟»

وی افزود: «آن زن گفت: خیر. حضرت ادامه داد: من هر مسأله ای را که پاسخ می دهم بیش از فاصله بین زمین و عرش گوهر و لؤ لؤ پاداش می گیرم، پس سزاوارتر است که بر من سنگین نیاید.»

این استاد مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد گفت: بانوان می توانند در منزل جلسات دینی برگزار کنند و به تبلیغ اسلام بپردازند و مبلغان دین نیز با الگوگیری از حضرت زهرا(س) صبورانه پاسخ گوی سوالات دینی باشند./1309/301/ب1