مراحل تدبر در قرآن از دیدگاه آیت‎‎الله جوادی آملی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‎‎الله عبدالله جوادی آملی در ادامه درس تفسیر خود در مسجد اعظم گفت: قفل قلب و رین قلب همان قساوت قلب است، گناه رین و چرکی است روی قلب که کم کم باعث قساوت قلب و رسوب آن می‎‎شود، این دل که سنگین شد دو خطر دارد، یکی نمی‎‎گذارد صدای او از درون دربیاید که فرد صدای خودش را بشنود و دوم این که نمی‎‎گذارد صدایی از بیرون وارد درون بشود و آن صدا را بشنود.

وی افزود: دل که بسته شد ما نه صدای خودمان را می‎‎شنویم و نه صدایی از بیرون را، نه حرف واعظان و اولیا در درون ما اثر می‎‎کند و نه آن حرفی که در درون ما است فرصت دارد به بیرون بیاید، این که قفل دارد و قساوت دارد به همین دلیل است، انسان فقط از راه بیرون عالم نمی‎‎شود.

مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که وقتی دل مثل سنگ خارا بسته شد، حرف انبیا و مبلغان و واعظان به او نمی‎‎رسد، اظهار کرد: این که نفس لوامه هست و انسان را ملامت می‎‎کند اگر انسان خلافی کرد خوابش نمی‎‎برد، اما برخی‎‎ها هستند که با دروغ و با گناه می‎‎خوابند و لذا هیچ احساس وحشت و قبح و بدی نمی‎‎کنند، کار زشت انجام می‎‎دهند و می‎‎پندارند که کار خوب دارند انجام می‎‎دهند.

وی با اشاره به مراحل تدبر در قرآن خاطرنشان کرد: انسان به قرآن مراجعه کند و با خود بگوید که آیا قرآن معجزه است یا نه، در این جا سخن از آیه و روایت نیست، ابتدا باید معجزه بودن قرآن برای انسان ثابت شود و لیس کمثله شیء بودن او برای انسان ثابت شود،حال که معجزه بودن قرآن ثابت شود باید آورنده آن ثابت شود، یک حکیم هرگز کلام و نامه خود و پیام خود را به دست غیرنماینده‎‎اش نمی‎‎دهد، آن کسی که این کتاب را آورد پیامبر است.

حضرت آیت‎‎الله جوادی آملی ادامه داد: مرحله سوم این است که این کتاب کتاب الهی است که پیامبر(ص) آن را آورده است، ما مراجعه می‎‎کنیم و می‎‎بینیم که این قرآن برای خودش مفسر و مبین مشخص کرده است، بدون مبین و مفسر الهی که نمی‎‎شود کلام الهی را فهمید، آن که این را آورد خدا او را مبین و مفسر قرار داد.

وی با بیان این که مرحله چهارم تدبر در قرآن این است که چهارده معصوم(ع) که مفسران قرآن هستند، می‎‎گویند بر ما روایات جعلی فراوان بسته‎‎اند و باید این روایات را شناخت، افزود: از سنی و شیعه به این مطلب اذعان کرده‎‎اند، مرحوم علامه عسکری 150 راوی جعلی کشف کرده است، ائمه(ع) و وجود مبارک پیامبر(ص) امر فرمودند که به نام ما دروغ جمع می‎‎کنند و دیگر این که اختلاف بین نصوص را باید بر قرآن عرضه کرد، هر چه از اهل‎‎بیت(ع) برای شما نقل کردند باید به قرآن عرضه کنیم.

صاحب تفسیر تسنیم گفت: اصل پنجم این است که ما باید به قرآن مراجعه بکنیم و خطوط کلی دین را بفهمیم، این در حد فهم و نه در حد اعتقاد و روش و منش برای ما حجت است، اصل ششم این است که برویم خدمت روایات و آن چه که به این آیات است بررسی کنیم و هر چه مخالف آیات بود نپذیریم و بقیه را بپذیریم و جمع‎‎بندی شده‎‎اش حجت می‎‎شود آن را می‎‎فهمیم و به آن معتقد می‎‎شویم و به آن عمل می‎‎کنیم.

وی ادامه داد: قرآن و عترت همتای هم هستند، این روایت است که باید بر قرآن عرضه شود، روایات چون امکان جعل در آن وجود دارد باید به قرآن عرضه کرد، عترت را بر قرآن عرضه نمی‎‎کنند چون اینان یک حقیقت هستند، آن گاه آن‎‎هایی که قلبشان قسی است و نه از درون و نه از بیرون حرف را می‎‎شنوند.

حضرت آیت‎‎الله جوادی آملی با بیان این که اگر مراقب و محافظ نباشیم، شیطان گناهان را در زیر یک زرورق زرین به خورد انسان می‎‎دهد، اظهار کرد: عامل بیرونی شیطان و عامل درونی نفس است، در اثر مغالطه کاری می‎‎کند که گناه و آلودگی را برای انسان زیبا جلوه می‎‎دهد، این نفس مسوله این کار را انجام می‎‎دهد، این کار را ذات اقدس اله به شیطان نسبت می‎‎دهد، درست است که شیطان جن است و مکلف است و معصیت می‎‎کند اما در نظام تکوین همچون کلب معلم است و حدی دارد و این طور نیست که کسی را بتواند مجبور کند، شیطان در قیامت همین را می‎‎گوید من غیر از دعوت، پیشنهاد و وسوسه چیز دیگری نگفتم./914/پ202/ج