ارتباط قدسی، ارتباطی قوسی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست «ارتباطات در فرهنگ غربی و حکمت متعالیه»، صبح امروز با سخنرانی سید علی غمامی، کارشناس فلسفه و کلام در سالن جلسات مرکز مطالعات راهبردی تربیت اسلامی برگزار شد.

غمامی در ابتدای این نشست در مورد نسبت بین تربیت و ارتباطات، گفت: در این مورد چند رویکرد وجود دارد، اولین شیوه تربیت دینی، بر اساس ارتباط است؛ شیوه دیگر این است که نظریه ارتباطاتی تعیین کنیم که در چارچوب کلان ما باشد که در نظریات ارتباطات حکمت متعالیه به دنبال آن هستیم. نکته آخر اینکه در تربیت دینی فهم ما از ارتباطات بر شیوه تدریسی ما تأثیر زیادی دارد.

وی در تعریف ارتباطات بیان کرد: با توجه به این سه محور، ارتباطات را تعریف می‌کنیم؛ ارتباطات یک پدیده اجتماعی است که در یک زمینه فرهنگی رخ می‌دهد و در فرآیند تبادل نشانه، معنا پدیدار می‌شود. پس در ارتباطات شما همیشه در یک جریان قرار دارید که متوقف نمی‌شود، نکته دوم اینکه من به تنهایی ارتباطات ندارم حتی آنجا که ارتباط درونی دارم دیگری را فرض می‌گیرم. ارتباطات یک کنش از طریق نشانه‌هاست باید تبادل نشانه شود و نکته آخر اینکه ارتباطات امر معنادار است و حیوانات آن را در تعریف ما ندارند.

کارشناس فلسفه و کلام در توضیح معنا در ارتباطات اظهار کرد: در دو سطح معنایی رخ می‌دهد؛ یکی در سطح محتوایی و یکی در سطح رابطه‌ای. در سطح اول، اطلاع‌رسانی اتفاق می‌افتد اما سطح دوم، اشاره به نوع رابطه‌ای است که تعریف می‌شود مثل رابطه دوستی، رابطه برادری و امثالهم.

وی در پاسخ به اینکه چرا با وجود گسترش ارتباطات و وسایل ارتباطی، ارتباطات سخت‌تر شده است، گفت: کاستلد در مورد شبکه‌های اجتماعی، اصطلاح فردگرایی شبکه‌ها را به کار می‌برد، جان لاک؛ بزرگ فلسفه ارتباطات می‌گوید ارتباطات اساساً شکست‌خورده است، چیزی که وجود دارد، ارتباطات ناقص است.

غمامی در مورد دلیل شکست ارتباطات و تنهایی انسان مدرن با اشاره به انواع سنت‌های ارتباطی اظهار کرد: همزمان با جان لاک که در غرب، نظریه ارتباطات را بیان می‌کرد، ملاصدرا نظریه ارتباطات بر مبنای تربیت حکمت متعالیه را بیان کرده است هرچند بسیار غریب است، کتاب ارتباطات جان لاک دو ترجمه و چندین شرح به فارسی دارد در صورتی که برخی مجلدات حکمت متعالیه هنوز به فارسی ترجمه هم نشده است!

وی افزود: اصلی‌ترین بحث‌های ارتباطی ملاصدرا در سفر سوم است و مقصد ملاصدرا نیز در سفر چهارم است در صورتی که به سفرهای سوم و چهارم توجه نشده است لذا برخی خیال می‌کنند ملاصدرا فردگرایی را ترویج کرده در صورتی که بلعکس، ملاصدرا در سفر چهارمش خواهان تشکیل جامعه اسلامی است.

کارشناس فلسفه و کلام در مورد نظر ملاصدرا در ارتباطات، بیان کرد: ارتباطات در غرب سکولار، خطی است یعنی ارتباط از نقطه الف به نقطه ب ارتباط به وجود می‌آید به طوری که ارتباط هرکس با دیگری فقط به سمت همان فرد است اما ارتباط قدسی، ارتباطی قوسی است به طوری که همان زمان که به سمت دیگری است می‌تواند به سمت خدا نیز باشد یعنی ارتباط به سمت خدا بالا می‌رود، مثلاً قرآن می‌گوید وقتی شما قرض می‌دهید به خدا قرض داده‌اید و مثل این است که به خودتان قرض داده‌اید. (بقره، 245)

وی افزود: توجه ما به دیگری، جدای از توجه ما به خدا نیست، مثلاً امام‌ علی(ع) با اینکه در نماز بودند اما انگشتری خود را انفاق کردند، کسی که قائل به ارتباط خطی باشد شاید بپرسد مگر امام(ع) در نمازشان توجه قلب نداشتند؟! پاسخ این است که اتفاقاً چون امام(ع) توجه قلبی داشتند متوجه آن شخص نیازمند شدند/805/203/ب2