فضای فکری محدود از موانع بروز نظریات جدید در حوزه

حجت الاسلام سید محمدباقر علم الهدی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، اساس و مبنای تحولات متون درسی حوزه علمیه را انتظارات مردم فهیم و انقلابی دانست و گفت: انتظاراتی که امروز مردم و جامعه فرهیخته مسلمان ایران و جهان از حوزه علمیه دارند، باید مبنای تغییرات متون درسی حوزه علمیه باشد.

مدیر مدرسه علمیه قاسم بن الحسن اظهار داشت: با پیدایش انقلاب اسلامی و معرفی فرهنگی جدید که ویژگی های برجسته ای همانند پویایی و بالندگی دارد، جوامع بشری همانند حزب الله لبنان را پدید آورد که با چهارمین ارتش دنیا مقابله می کند و او را از منطقه خود اخراج می کند.

وی ابراز داشت: این فرهنگ جدید اسلامی، شکل مدیریت و آموزش هایی دارد که توانسته نیروهای ارزشی همانند حزب الله لبنان را در مکتب شیعه پرورش دهد؛ به طور یقین می توان گفت که این قرن، قرن بازگشت به مفاهیم اسلامی است.

ضرورت نگاه جهانی در حوزه علمیه

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: وقتی که نگاه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران جهانی شد، مطالبات از حوزه علمیه نیز فراتر از احکام می شود و انتظارات مردم از حوزه، مدیریت، رهبری و ساخت بناهای فکری خواهد بود که آنان را در برابر دشمنانشان ثابت قدم می کند.

وی بیان داشت: وقتی امام راحل به عرصه مدیریت اجتماعی وارد شد، در تمامی مباحث اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حکومت اسلامی، حرف برای گفتن داشتند و فرضیه های دینی را در جامعه اجرایی و ثابت کردند که اسلام قابل اجرا است.

حجت الاسلام علم الهدی افزود: مردم و جامعه امروز به این باور رسیده اند که دین در عرصه های مختلف بشر می تواند تأثیر گذار باشد؛ از این رو شایسته است که حوزه های علمیه پاسخگوی مطالبات مردم باشد.

توسعه اقتصادی و اجتماعی از وظایف حوزه علمیه

وی تأکید کرد: افرادی که باید این نظام مدیریتی را به مردم معرفی کنند، طلاب هستند و آنها باید در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پاسخگوی مسائل روز مردم باشند و حوزه علمیه هم در زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی تلاش کند.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: متونی که امروز حوزویان می خوانند بسیار غنی و دقیق است اما این متون بر حسب نظام آموزشی طراحی نشده و معمولا کتاب هایی بوده که حاصل تحقیقات و پژوهش های علمای گذشته است.

وی با تأکید بر این که کتاب های امروز حوزه جنبه آموزشی ندارند، گفت: اگر می خواهیم طلاب حوزه علمیه به مسائل غیر از فقه و ابعاد مختلف زندگی مردم بپردازند، باید کتاب هایی نگارش شود که جنبه آموزشی داشته باشند و شاگردان مکتب امام صادق(ع) را در استخراج مطالب علمی دچار مشکل نکند.

مدیر مدرسه علمیه قاسم بن الحسن افزود: انواع شرح ها درباره کتاب های حاضر حوزه تدوین شده اما هنوز این شرح ها تمام نشده و هنوز جای سخن وجود دارد، چرا که این مطالب از ظرافت های بالایی برخوردار است.

تأثیر تدوین متون درسی ساده و به زبان روز در صاحب نظر شدن طلاب

وی اظهار داشت: اگر کتابی طراحی شود که همین متون به زبان روز و ساده تر برای طلاب بیان شود، بسیار مفیدتر خواهد بود و فرصتی ایجاد می شود که طلاب هم صاحب نظر شوند؛ چرا که بیشتر وقت طلاب در حوزه علمیه برای درآوردن منظور صاحبان کتاب های حاضر حوزه علمیه تلف می شود و امکان تحلیل و بررسی برای آنها باقی نمی ماند.

حجت الاسلام علم الهدی تصریح کرد: تحلیل هایی هم که گاهی از سوی طلاب ارائه می شود، به شکلی است که به نظر می رسد صاحب آن کتاب اصلا چنین منظوری نداشته است؛ در واقع شخصیت برجسته ای که عمر خود را برای تدوین یک کتاب کشیده، به این مسأله توجه داشته است که کسی نتواند از آن کتاب ده ها مشکل بگیرد و اگر خودش زنده بود پاسخ هر اشکال را به راحتی می داد.

پیگیری مطالبات رهبر معظم انقلاب مبنی بر بازنویسی متون درسی حوزه

وی به تأکید رهبر معظم انقلاب در زمینه تغییر متون درسی حوزه علمیه اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب هم معتقد هستند که متون درسی حوزه علمیه حتما باید بازنویسی شود؛ «تهذیب المغنی» یکی از کتاب هایی است که بازنویسی شده و کار را برای طلاب بسیار راحت تر کرده است.

کارشناس دینی رسانه ملی بیان داشت: طلاب حوزه علمیه به دلیل مشغله های فکری که در جامعه امروزی وجود دارد، فرصت بسیار کوتاهی برای تحصیل دارند و از همین جهت است که هر چه متون کتاب درسی کوتاه تر و مفیدتر باشد، بازدهی طلاب نیز بیشتر می شود.

وی به سازمان های آموزشی دیگر کشور درباره شیوه تغییر متون درسی اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از نقاط قوت سازمان آموزش و پرورش این است که هر سالی که به این نتیجه رسیدند که متن کتاب های درسی ثمره بخش نیست، به راحتی با تشکیل کارگروهی تخصصی به تغییر متون آن می پردازند.

فضای فکری محدود در حوزه مانع بروز نظریات جدید

مدیر مدرسه علمیه قاسم بن الحسن ابراز داشت: متأسفانه اجازه عرض اندام در حوزه علمیه به کسی داده نمی شود تا بتواند نظریات جدید ارائه دهد؛ به همین دلیل است که مرحوم کمپانی ها، آقا ضیاء عراقی ها و علمای دیگر در زمان خود باقی ماندند.

وی در پایان با انتقاد از فضای فکری موجود در حوزه علمیه تصریح کرد: امروزه شخصیت هایی در حوزه علمیه هستند که صاحب نظرات ناب بوده و فقط به خاطر حساسیت ها و موانع موجود، گمنام مانده اند./840/ت301/ب 1

خبرنگار: احمدرضا عابدی پور