بررسی نظریه خلافت در آثار ابن تیمیه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام فرمانیان  در نشست علمی بررسی نظریه خلافت در آثار ابن تیمیه که از سوی گروه جهان اسلام انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه در ساختمان انجمن های علمی حوزه برگزار شد، با بیان این که نظریه خلافت ابن تیمیه را از سه جهت می توان مورد بررسی قرار داد، گفت: نظریه خلافت ابن تیمیه در جهت سیاسی نظریه جدیدی نیست بلکه همان نظرات اهل سنت را تکرار می کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: ابن تیمیه در برخی موارد خلافت را از جهت حاکمیت با مردم مورد بررسی قرار می دهد و گاهی از جهت خلافت ایده آل که آن را خلافت راشدین می نامد و بیشترین نوشته های او نیز در زمینه خلافت راشدین است.

وی با اشاره به اهداف خلافت از دید ابن تیمیه اظهارداشت: وی برپایی دین، اصلاح دین مردم و امر به معروف و نهی از منکر را از اهداف خلافت می داند که این اهداف نشان می دهند نگاه ابن تیمیه به حکومت دینی است چنانچه در زمینه ضرورت حکومت بیان می کند حکومت از بزرگترین واجبات دینی است زیرا دین فقط با حکومت استوار می یابد.

پژوهشگر حوزوی ادامه داد: ابن تیمیه انتخاب شدن از سوی شورای حل و عقل، بیعت اکثری یا اجتماعی مردم، اهل قریش و عادل بودن را از شرایط تعیین حاکم می داند و می گوید اگر یک مورد از این شرایط نباشد خلافت نیست بکله پادشاهی است.

حجت الاسلام فرمانیان با بیان این که ابن تیمیه قیام علیه حاکم ظالم را جایز نمی داند، افزود: وی بیان می کند انقلاب موجب بی نظمی است و فساد بی نظمی از فساد حاکم فاسد بیشتر است همچنین در زمینه انتصاب زیر مجموعه های حاکم همانند استاندار یا قاضی بیان می کند انتصاب آنها باید متناسب با جایگاه باشد.

وی افزود: به عنون مثال در زمینه انتخاب فرمانده جنگ بیان می کند فرمانده باید فردی قدرتمند باشد گرچه ظالم باشد زیرا ظالم قدرتمند از عادل ضعیف بهتر است همچنین بیان می کند رییس خزانه باید امین باشد گرچه مدیریت او ضعیف باشد و فرد امین ظعیف از فرد فاسد با مدیریت قوی بهتر است.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب خاطرنشان کرد: ابن تیمیه در بحث خلافت راشدین ترتیب را ضروری می داند و با هر دلیلی که بخواهد این ترتیب را به هم ریزد به شدت مقابله می کند و برای این مقابله از چهار روش استفاده می کند؛ در مرحله نخست سند را تضعیف می کند در غیر این صورت معادل سازی می کند به عنوان مثال اگر بگویند امام علی(ع) شخصی فاضل است او بیان می کند خلیفه اول فردی افضل است و پس از آن فضیلت را تحقیر می کند و اگر هیچ یک از این روش ها پاسخ نداد بیان می کند این فضیلت موجب نمی شود امام علی(ع) بر خلیفه اول مقدم شود.

وی با تصریح بر این که از نظر اهل سنت و ابن تیمیه خلافت منوط به شوکت است، بیان داشت: از نظر اهل سنت هر فردی که به پادشاهی رسد و حکومت اسلامی را گسترش دهد گرچه مستبدترین فرد هم باشد بهترین حاکم است و در مقابل اگر حکومت را گسترش ندهد گرچه عادل ترین فرد باشد خلافت او را قبول ندارند بنابراین ابوبکر بغدادی اگر می توانست در عراق و سوریه شوکت خود را حفظ کند تمام اشتباهات او از این نظر اهمیتی نداشت./1324/پ202/ج