مسجد جامع عتیق شیراز؛ خلوتگه حافظ شیرازی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در شیراز؛ صحن حرم مطهر شاه‌چراغ را که پشت سر بگذاری و درست در انتهای آن مسجدی بزرگ و زیبا را می‌بینی که قرن‌ها از عمرش می‌گذرد. آنجا مسجد جامع عتیق شیراز است، مسجدی که شاید رونق سال‌های قبل را نداشته باشد اما هنوز هم در حیاط بزرگ و وسیعش می‌توان بی‌هیچ حائلی به آسمان‌ها رسید. مسجد جامع عتیق از قدیمی‌ترین مساجد جامع شهر شیراز است که خاطرات زیادی را در دل خودش به همراه دارد و اگر گوش جان داشته باشی می‌توان صدای مناجات نیمه شبان مردمانش را از لابه‌لای درزهای دیواره‌هایش شنید.
مسجدی به‌پاس شکرگزاری
می‌گویند در سال 281 هجری قمری زمانی که عمرو لیث صفاری به قدرت رسید دستور داد که به شکرانه این پیروزی مسجدی بسازند.
عده‌ای معتقدند که مسجد جامع عتیق بر ویرانه‌های یک آتشکده قدیمی بنا شده است و نحوه ساخت آن نیز تا حدی برگرفته از همان آتشکده است.
ساختمان مسجد بارها و بارها توسط افراد مختلف مرمت و بازسازی شده است که کتیبه‌هایی که در گوشه و کنار مسجد وجود دارد گاهی تاریخ بازسازی آن را نگاشته است. مهم‌ترین تغییری که در مسجد جامع عتیق ایجادشده است ساخت بنایی چهارگوش در میان مسجد است. این بنا دارالمصحف یا خدای خانه نام دارد که قرآن‌ها را در آنجا نگه‌داری می‌کرده‌اند. این بنا توسط ابواسحاق اینجو حاکم آل اینجو ساخته‌شده است. در این بنا قرآنی سی پاره یا سی جزء مربوط به دوره صفاریان وجود داشت که هم‌اکنون در موزه پارس شیراز نگه‌داری می‌شود.
همه داستان‌های این مسجد
این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی نقش اجتماعی سیاسی نیز داشته‌است و بهمین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف است که مهم‌ترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی شده است.
درباور مردمان شهر وعده‌ای از خواص باورهای مختلفی درباره این مسجد وجود دارد، فارغ از درست یا غلط بودن آن‌ها می‌توان گفت تمامی این باورها نشان از اهمیت این مسجد در میان مردم دارد.
عده‌ای بر این باور هستند که قبله قبل از تغییر به این سمت بوده و به این مسجد مسجدالاقصی نیز می‌گویند.
عده‌ای دیگر نیز معتقدند عیسی در این مسجد به همراه میکائیل و اسرافیل نزول کرده است.
دیوار ندبه
در سمت جنوب این مسجد دیواری قرارگرفته که به دیوار ندبه مشهور است؛ برای تمایز این دیوار با سایر دیوارها علامت تک پیک یا سرو به‌صورت کاشی‌کاری آبی‌رنگی مشخص‌شده است
گفته می‌شود این دیوار محلی بوده که براق در هنگام عروج پیامبر از این محل حرکت کرده است.
ساختمان مسجد
ساختمان مسجد چهار ضلع و شش درب ورودی و خروجی دارد. ضلع شمالی آن دارای دو ورودی است؛ یکی درب شمال شرقی و دیگری درب شمالی که معروف به درب دوازده امام است. یک ایوان و یک شبستان نیز در این سمت مسجد قرار دارد. درب شمالی را به این دلیل درب دوازده امام نامیده‌اند که سر درب آن با کاشی، مقرنس‌کاری شده و در جرزهای دو طرف سر درب، چهار کتیبه نصب‌شده که اسامی دوازده امام روی آن‌ها نگاشته شده است.
در این ضلع، همچنین طاق‌نمای بلندی مشهور به طاق مروارید وجود دارد که سقف آن با آجر، مقرنس‌کاری شده و دارای دو گلدسته‌ی بلند است.
حافظ خلوت‌نشین دوش به میخانه شد
یکی از تذکره نویسان قرن 11 می‌نویسد این مسجد خلوتگاه حافظ شیرازی بوده و حافظ شب‌های جمعه در این مسجد راز و نیاز می‌کرده است، و گویا در دوره‌ای خودش نیز مسؤول خدایخانه بوده است.
برخی از قسمت‌های مسجد در طول سال‌ها آسیب‌های زیادی دیده‌اند به‌طوری‌که برخی قسمت‌ها تبدیل به مخروبه شده‌اند. هرچند مرمت‌های زیادی نیز بر روی آن‌ها صورت گرفته است اما همچنان نیاز به بازسازی دارد./202/919/ب1