مردم چگونه از «سامانه ثنا» استفاده کنند؟

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روزنامه خراسان، قوه قضاییه موظف است اوراق قضایی را با استفاده از سامانه‌های الکترونیکی یا مخابراتی ابلاغ کند. مراجعان به قوه قضاییه نیز، موظف اند برای دریافت الکترونیکی اوراق قضایی، به سامانه‌ای که به این منظور ایجاد شده است، مراجعه کنند.

ارائه خدمات الکترونیک قضایی، از طرح‌های بزرگ و مهم دستگاه قضایی کشور است که مورد توجه و تأکید مدیران عالی دستگاه قضایی نیز است. بی‌تردید، اجرای این طرح، گامی مهم در جهت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در قوه قضاییه و توسعه دولت الکترونیک در کشور، به شمار می‌آید. امروزه، توانایی مردم برای فعالیت در فضای مجازی  و نیز، ارتقای سطح دسترسی به امکانات و تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات، نسبت به گذشته، امکان مراجعه مردم را به مراجع قضایی، تسهیل کرده است و آنها می‌توانند برای طرح دعوا، بدون مراجعه به محاکم یا دادسرا‌ها، به صورت الکترونیکی اقدام کنند.

مقدمات یک تحول بزرگ

اواخر سال گذشته بود که معاون رئیس قوه قضاییه و رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه از رسیدن موفقیت آمیز 85 درصد از ابلاغ‌های الکترونیکی مراجع قضایی، به صاحبان واقعی آنها خبر داد.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری طی گفت‌وگویی با خبرنگاران گفته بود: همان‌گونه که اطلاع دارید، ابلاغ‌های قضایی، در گذشته، به صورت سنتی و کاغذی انجام می‌شد که مشکلات فراوانی در پی داشت و  براساس گزارش‌هایی که بنده داشتم، فقط در تهران، حدود 10 تا 12 درصد از این ابلاغ‌ها به دست صاحبان ابلاغ و حدود 20 تا 30 درصد به دست واسطه‌ها می‌رسید و حدود 50 درصد از این ابلاغ ها، اصلاً به دست صاحبان آنها، نمی رسید.

وی درباره مشکلات ابلاغ قضایی به صورت کاغذی نیز، تصریح کرده بود: ابلاغ قضایی به صورت کاغذی و سنتی، مشکلات فراوانی داشت؛ مثلا اطاله دادرسی، عدم امنیت لازم، سوءاستفاده های احتمالی و رسیدگی و صدور آرای غیابی و نتایج نامطلوب آن در دادرسی، از مشکلات موجود در زمینه ابلاغ به صورت کاغذی بود. بسیاری از این ابلاغ ها، از زیر در منزل به داخل خانه ها انداخته می شد که نه تنها به دست صاحب آن نمی رسید، بلکه باعث می شد که این ابلاغ را افراد غیر مرتبط با پرونده مشاهده کنند که به نوعی تجاوز به حریم خصوصی فرد هم محسوب می‌شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین شهریاری، درباره چگونگی راه‌اندازی سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی نیز، گفته بود: ما برای ایجاد سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی، باید آن را به قانون تبدیل می کردیم؛ چون قانون می گفت که ابلاغ، باید به صورت کاغذی باشد و قوانین اجازه ابلاغ الکترونیک را نمی داد، لذا مجبور شدیم قوانین مورد نیاز خود را تهیه کنیم و برای این کار، حدود 6 ماه وقت صرف کردیم و در نهایت، این موضوع را در ماده 655 قانون آیین دادرسی کیفری، با تبصره‌های مورد نیاز آن، گنجاندیم. اکنون، این اتوماسیون اداری راه‌اندازی شده است و در آینده، در نظر داریم که براساس نوع مکاتبات، آنها را دسته بندی کنیم.

توجه به یک نکته مهم

با این حال، برخی ابهامات درباره چگونگی استفاده از این سامانه و دریافت ابلاغ الکترونیکی وجود داشت؛ از جمله این‌که آیا صِرف ارسال ابلاغ الکترونیکی به نشانه الکترونیکی افراد در سامانه، به منزله ابلاغ قانونی است یا خیر؟ توجه به این نکته از آن رو اهمیت دارد که قانون، حق تجدید نظرخواهی یا اعتراض به حکم صادر شده را از زمان ابلاغ آن تا پایان مدت مقرر قانونی به رسمیت می‌شناسد.

درباره این موضوع، «القاصی مهر»، رئیس کل دادگستری استان فارس، طی مصاحبه‌ای با روزنامه «حمایت» گفته است: « [ارسال ابلاغ الکترونیکی] با ارسال پیامک به تلفن همراه، به افراد اطلاع داده می‌شود. تا زمانی که پیام از سوی فرد باز نشود، ابلاغ قانونی است؛ اما به محض این‌که پیام دیده شود، تبدیل به ابلاغ واقعی می‌شود.»راه‌اندازی سامانه ابلاغ الکترونیکی  قضایی، اقدامی مهم و تأثیرگذار در راستای افزایش سرعت عملکرد دستگاه قضایی و رسیدگی به شکایات و پرونده‌هاست. خوشبختانه این سامانه راه‌اندازی شده و بازده نسبتاً خوبی هم داشته است.

در ادامه قصد داریم اطلاعاتی را درباره چگونگی فعالیت این سامانه در اختیار شما خوانندگان عزیز قرار دهیم.

ابلاغ الکترونیکی چیست؟

بر اساس ماده ۱۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب سال ۱۳۹۲، قوه قضاییه موظف است اوراق قضایی را با استفاده از سامانه‌های الکترونیکی یا مخابراتی ابلاغ کند. مراجعان به قوه قضاییه نیز، موظف اند برای دریافت الکترونیکی اوراق قضایی، به سامانه‌ای که به این منظور راه‌اندازی شده است، مراجعه کنند.

سامانه ابلاغ، سامانه‌ای الکترونیکی است که بر بسترِ شبکه قابل دسترسی و استفاده برای طرفین دعوا، نماینده قانونی آنها، دفاتر خدمات قضایی، کارشناسان، ضابطان قضایی و دیگر اشخاص مرتبط، برای ابلاغ اوراق قضایی و نشر آگهی، به صورت الکترونیکی، ایجاد شده است. کلیه ابلاغ‌های صادر شده به اشخاص و پیوست‌های آن، از طریق این درگاه، به حساب کاربری مخاطب ارسال می‌شود. حساب کاربری نیز، عبارت است از نشانی الکترونیکی که به هریک از مراجعان به قوه قضاییه، برای دسترسی به سامانه ابلاغ، اختصاص داده می‌شود. این نشانی، شامل یک شناسه کاربری و گذار واژه ورود به حساب کاربری است.

جایگاه قضایی ابلاغ الکترونیکی

باید توجه داشت که ماده ۶۵۵ آیین دادرسی کیفری، ابلاغ قضایی به صورت الکترونیکی را کافی دانسته است و تبصره این ماده نیز، ابلاغ قضایی به صورت الکترونیکی را، قابل پذیرش می‌داند. در این ماده قانونی آمده است:«در هر مورد که به موجب قوانین آیین دادرسی و سایر قوانین و مقررات موضوعه، اعم از حقوقی و کیفری، سند، مدرک، نوشته، برگه اجراییه، اوراق رأی، امضا، اثر انگشت، ابلاغ اوراق قضایی، نشانی و مانند آن لازم باشد، صورت الکترونیکی یا محتوای الکترونیکی آن، حسب مورد با رعایت سازوکارهای امنیتی مذکور در مواد این قانون و تبصره‌های آن، کافی و معتبر است.»

در همین راستا و در گام نخست، «سامانه ثنا» برای ثبت نام اشخاص حقیقی ایجاد شده است. مراجعان به قوه قضاییه، باید ابتدا در سامانه ثبت نام الکترونیکی(سامانه ثنا)، ثبت نام کنند و پس از ثبت نام و احراز هویت، حساب کاربری (شامل شناسه و رمز ورود به سامانه ابلاغ)، به آنها تخصیص داده می‌شود.

خلاصه مراحل ثبت نام الکترونیک

طبق قانون آیین دادرسی کیفری جدید، مراجعان قوه قضاییه موظف اند اطلاعات خود، از جمله کدپستی و شماره تلفن همراه را، با  ثبت‌نام در «سامانه ثنا»، در اختیار دستگاه قضایی قرار دهند؛ سپس برای احراز هویت، کد ثبت‌نامی خود را به دفا‌تر خدمات قضایی ارائه می‌کنند و بعد از احراز هویت، صاحب حساب کاربری می‌شوند و با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود، می‌توانند به سامانه ابلاغ مراجعه و ابلاغ‌های خود را مشاهده کنند که مشاهده یا عدم مشاهده توسط فرد نیز، از طریق سامانه ثبت می‌شود. برای دسترسی مستقیم به سامانه‌های «ثنا» و «ابلاغ» می‌توان از نشانی‌های زیر استفاده کرد: «www.sana.adliran.ir» و «www.eblagh.adliran.ir»

راهنمای ثبت نام در سامانه ثنا

برای ثبت نام در این سامانه، می‌توان به دو روش عمل کرد: 1- مراجعه مستقیم به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: در این روش، متقاضی باید به نزدیک ترین دفتر خدمات قضایی مراجعه و با ارائه کارت ملی، اطلاعات شناسنامه‌ای، آدرس، شماره تلفن، کدپستی و اخذ امضای الکترونیک توسط دفتر، در سامانه ثبت نام الکترونیک ثبت نام کند. 2-  پیش ثبت نام در سامانه ثنا (در منزل) و سپس، مراجعه به دفتر خدمات قضایی یا مجتمع قضایی برای تایید ثبت نام. در خور ذکر است که در شهرستان‌هایی که دفتر خدمات قضایی وجود ندارد، متقاضیان باید به دادگستری حوزه قضایی مراجعه و شناسه کاربری و رمز عبور دریافت کنند./۹۶۹//۱۰۲/خ