سه امری که امام صادق بر همگان واجب می داند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از درس های اخلاق خود به روایتی از امام صادق(ع) درباره اهمیت وفای به عهد و ادای امانت اشاره و توضیحاتی  در زمینه آن ارائه می کند.

آنچه که می خوانید بخشی از سخنان این استاد اخلاق است:

از امام صادق(ع) در کتاب خصال صدوق نقل شده است: ثلاث لم یجعل لله لاحد من الناس فیهن رخصه: برّالوالدین و وفاءالعهد بالبرّ و الفاجر و اداء الامانت  الی البرّ و الفاج

برّالوالدین(برّین کانا او فاجرین) به پدر و مادر خوبی کنید حتی اگر کافر هم باشند؛ پدر و مادرت خوبند نماز شب می خوانند یا بی نمازاند، اصلا نماز نمی خوانند باز هم باید به آنها خوبی کنی اجازه ندادند که به این پدر و مادری که نماز نمی خوانند، مادربی حجاب،  پدر ریش تراشیده، سرشان داد کشید.

خودت هم نصیحت شان نکن، به عمویت بگو به داییت بگو یا یک پیرمرد فامیل، پدرت را نصیحت کند نماز بخواند؛ به پدر و مادر نیکی کنید ولو بد هم هستند،احترام کنید به آنها حتی اگر کافر هم باشند.

ممکن است پدر شما کافر بوده باشد مادرتان مسلمان، ازدواج کردند یا اول هردو کافر بودند بعد یکی از آن ها که مسلمان شد شما پاک می شوید تا پدر و مادرت کافرند شما نجسید، موقعی که به دنیا آمدید پدر و مادرت کافر بودند بعد ها یکی از پدر و مادرت همین که مسلمان شد شما پاک می شوید.

رو چه مبنایی؟ رساله نوشته یکی از مطهرات تبعیت است، پدر کسی مسلمان شد این فرزند ارمنی پاک می شود؛ حالا بچه ارمنی نمی تواند به مادرش که کافر است یا پدرش که کافر است بی احترامی کند.

اگر قول دادی به کسی، به عهدی وفا کنی باید وفا کنی چه آن طرف آدم خوبی باشد چه آدم بدی باشد؛ یک حدیثی شنیدم که علمای قدیم روی منبر می گفتند امام سجاد (ع) فرمود، اگر شمر آن خنجری که سر پدرم را با آن برید نزد من به امانت بگذارد، بعد از من بخواهد به او می دهم.

یک آدم بدی به شما می گوید این حرفی که به تو زدم به کسی نگو، نباید بگویی، یک کاغذی به شما می دهد که این کاغذ را ببر قم و بده به کسی، نمیتوانی آن را باز کنی، دعوتت کرده و قول دادی که بروی، باید بروی.

طرف آدم خوبی نیست، خمس نمی دهد، رباخوار است، رشوه خوار است، یا با ظرف طلا و نقره برایت شیرینی آورده، تعارفت می کند، حالا اگر شما غذایش را نمی خواهی بخوری راهش این است که بگویی میل ندارم و نیت کنی که به حرام میل نداری که دروغ ننویسند برایت، ولی بشین ببینش بعد بلند شو و برو.

یک نکته، اگر در ظرف طلا و نقره چیزی تعارف کردند چه باید کرد؟

پاسخ: اگر زیاد اصرار کرد شیرینی را از ظرف طلا بردار بگذار داخل بشقاب چینی نجاتش بده؛ حالا شما فامیلی که ظرف طلا و نقره داشته باشد ندارید، ولی قدیم ها بودن بعضی  پولدارها عید نوروز که آدم منزلشان می رفت ظرف طلا و نقره داشتند، شیرینی را در ظرف طلا و نقره می گذاشتند، اگر زیاد اصرار کردند شیرینی را بردار بگذار در بشقاب چینی بعد از آن بشقاب بخوری ایرادی ندارد.

سومین مورد، ادای امانت حتی در مورد شمر است، چه طرف خوب باشد چه بد؛ آن روایت امام چهارم(ع) در بند قبل، اینجا نیز باید گفته شود که اگر کسی به شما امانتی داد باید آن امانت را به او برگردانی ولو طرف آدم خوبی نیست، ولی اگر امانتی به شما داده باید آن امانت را به او بر گردانی نمی توانی آن امانت را برداری بخوری.

شمشیر را امام چهارم(ع) فرمودند، اگر شمر آن شمیشری را به من امانت بدهد که با آن سر پدرم را از بدن جداکرد، بعد بیاید آن شمشیر را از من مطالبه کند، به او می هم، این هارا خیلی ها نمی دانند./1324/ت۳۰۳/ج