اهمیت فریضه امربه معروف و نهی از منکر از دیگر فرائض بیشتر است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محسن مجتهد شبستری عضو مجلس خبرگان رهبری و متولی حوزه علمیه آیت الله ایروانی(ره) در درس خارج فقه خود که ظهر امروز یکشنبه در مدرسه علمیه آیت الله ایروانی برگزار شد، گفت: در باب امربه معروف و نهی از منکر می شود مباحث را در پنج فصل خلاصه کرد، فصل اول در اهمیت این فریضه بوده که بیان می شود این موضوع نسبت به احکام دیگر اهمیت بیشتری دارد، فصل دوم به وجوب برمی گردد که آیا این وجوب عینی است یا کفایی، فصل سوم راجع به شرایط امر و نهی است و بحث چهارم راجع به مراتب و در انتها مفهوم معروف و منکر مطرح می شود.
وی با طرح این سوال که آیا مفهوم معروف و منکر گستردگی فراوان دارد یا خیر، گفت: می توان از آیات و روایات استفاده کرد که مفهوم معروف و منکر گسترده است.
آیت الله مجتهد شبستری با اشاره به فصل اول این بحث، گفت: اهمیت این فریضه نسبت به فرائض دیگر بیشتر است زیرا این مبحث زمینه اجرای دیگر فرائض الهی را نیز فراهم می کند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اهمیت این فریضه، گفت: در متون دینی و در کلام فقها(امر به معروف و نهی از منکر) به عنوان اسمی الفرائض مطرح شده است، امام(ره) در تحریرالوسیله می‌فرمایند: «و هما من أسمی الفرائض و أشرفها، و بهما تقام الفرائض، و وجوبها من ضروریات الدین». براساس روایت که در جلد شانزدم وسائل الشیعه از پیامبراکرم(ص) نقل شده است که حضرت می فرمایند« يَكُونُ فِي آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ يُتَّبَعُ فِيهِمْ قَوْمٌ مُرَاءُونَ يَتَقَرَّءُونَ وَ يَتَنَسَّكُونَ حُدَثَاءُ سُفَهَاءُ لَا يُوجِبُونَ أَمْراً بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْياً عَنْ مُنْكَرٍ إِلَّا إِذَا أَمِنُوا الضَّرَرَ يَطْلُبُونَ لِأَنْفُسِهِمُ الرُّخَصَ وَ الْمَعَاذِيرَ يَتَّبِعُونَ زَلَّاتِ الْعُلَمَاءِ وَ فَسَادَ عَمَلِهِمْ يُقْبِلُونَ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ وَ مَا لَا يَكْلِمُهُمْ فِي نَفْسٍ وَ لَا مَالٍ وَ لَوْ أَضَرَّتِ الصَّلَاةُ بِسَائِرِ مَا يَعْمَلُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَبْدَانِهِمْ لَرَفَضُوهَا كَمَا رَفَضُوا أَسْمَی الْفَرَائِضِ وَ أَشْرَفَهَا إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَرِيضَةٌ عَظِيمَةٌ بِهَا تُقَامُ»
وی در تفسیر این روایت، گفت: این جمعیتی که در آخر زمان این صفت را دارند که اگر نماز به دیگر مسائل آنان ضرر بزند نماز را ترک می کنند، «کما رفضو اشرفها» همانطور که ترک کردند «اسمی» را، «آسْمَی» یعنی فریضه ای که والاترین فرائض است.
آیت الله مجتهد شبستری با اشاره به شواهد روایی و قرآنی در اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر، گفت: در نهچ البلاغه و در کلام قصار شماره373، داریم« و ما اعمال البر کلها و الجهاد فی سبیل‌اللَّه عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا کنفثة فی بحر لجی.» هیچ کدام از اعمال نیک حتی جهاد فی سبیل الله در برابر امر به معروف و نهی از منکر نیست مگر قطره ای در برابر دریا، این تعبیر بسیار تکان دهند است.
وی افزود: سکوت سبب می شود احکام اسلام پایمال شود، در برخی روایات داریم پایداری شریعت به این موضوع(اجرای امربه معروف و نهی از منکر) بستگی دارد و لذا بر جهاد نیز مقدم است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روایتی دیگر که در جلد شانزدهم وسائل الشیعه از پیامبراکرم(ص) نقل شده است، گفت: رسول خدا فرمود؛ «ان الله عزوجل لیبغض المومن الضعیف الذی لا دین له» استفاده می شود مبغوض ترین چیز در پیشگاه خداوند ترک امرو نهی است، خداوند مبغوض می‌داند فرد مومنی که دین ندارد، سوال می شود مومنی که ضعیف و بی دین کیست؟ می فرمایند« و ما المومن الضعیف الذی لا دین له قال الذی لا ینهی عن المنکر» آن فردی که امرو نهی نمی کند است.
وی گفت: در روایتی دیگر می خوانیم؛ ان الله يبغض المؤمن الضعيف الذي لا زِبرَ لَهُ، وقال: هو الذي لا ينهى عن المنكر» «زبر» معنی عقل است و برخی آن را لاصبرله معنی کرده اند، خداوند دشمن می داند آن مومنی که صبر ندارد، و حضرت می فرمایند؛ فردی که امر و نهی نمی کند مورد قضب الهی قرار می گیرد.
آیت الله شبستری با اشاره به آیات الهی در باب امر به معروف و نهی از منکر، گفت: در سوره مبارکه توبه آیه هفتادویک داریم؛« وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ يُطيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَکيمٌ» در اینجا امرو نهی مقدم شده بر دیگر احکام الهی: با اینکه امر بخشی از اوامر الاهی است اما در پایان آیه به اطاعت رسول و خدا اشاره شده و در اینجا تقدم خاص بر عام است.
متولی مدرسه علمیه ایت الله ایروانی(ره) با اشاره به آیه «الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ ۚ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ» گفت: در اینجا بیان می شود همه منافقان مانند هم هستند که یکدیگر با به منکر دعوت می کنند و از معروف یکدیگر را نهی می کنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به آیه 110 سوره آل عمران، گفت: براساس آیه «كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتابِ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ» ملاک بهترین امت ها بودن انجام امربه معروف و نهی از منکر است.
وی افزود: در آیه بعدی می فرماید از میان شما یک امت این فریضه را انجام می دهد، این موضوع که در تفسیر المنار آمده است در جلسه آینده بیان می شود که نه تنها تعارضی میان دو آیه وجود ندارد بلکه می فرماید کدام افراد چه وظائفی دارند و مراتب آن چیست که بیان می شود.
آیت الله مجتهد شبستری در ابتدای سخنان خود دهه امامت و ولایت و آغاز سال تحصیلی حوزه های علمیه را تبریک و با اشاره به موضوع درس خارج، گفت: بحث امربه معروف و نهی از منکر را می توان در چند هفته بیان کرد و پس از آن بحث اصلی با نظر سنجی از دوستان انتخاب می‌شود./811/پ۲۰۲/خ