علما مبانی فقهی دفاع از حریم اسلام را تبیین کنند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، چهاردهمین جشنواره بین المللی فرهنگی بهار شهادت با حضور شخصیت های علمی از ادیان و مذاهب مختلف از سراسر دنیا در کربلا آغاز به کار کرد.
آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در سخنانی در مراسم افتتاحیه بخش علمی این همایش با اشاره به ظهور افکار باطل در جهان اسلام عنوان کرد: در سال‌های اخیر امت اسلام شاهد ظهور افکار باطل و خطرناکی است که حوادث سنگین و جنایات بی‌شماری را در کشورهای عراق و سوریه به بار آورده است. فرقة جنایتکار داعش، تحت لوای اسلام و به عنوان احیای خلافت اسلامی در ظاهر ایجاد شد، ولی در واقع این گروه به دست امریکا و اسرائیل ساخته شده و هدف نهایی از آن چیزی جز نابودی دین و تقویت جبهة کفر و استکبار نیست.
وی افزود: خداوند بزرگ را شکرگزار هستیم که مرجعیت شیعه و ارتش و نیروهای مقاومت مردمی عراق موفق به نابودی و از بین بردن سلطه آنان بر شهرهای عراق شدند. سپاس خداوند متعال را بر این نصرت و پیروزی، و از حضرتش حفظ اسلام و مسلمین را مسألت نموده و بر ارواح پاک و مطهر شهدای عالیقدر این معرکه به عنوان مدافعین حرم اهل‌بیت(ع) درود می‌فرستیم.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: اینک وظیفه مهم و خطیر فقها و علما و اندیشمندان مسلمان است که ابعاد علمی و مبانی فقهی این حرکت و خیزش عظیم مردمی در دفاع از حریم اسلام و مسلمین را تبیین کرده تا مسیر دفاع از اسلام به خوبی برای نسل حاضر و نسل‌های آتی روشن شود و این حرکت الگویی مناسب برای مسلمانان در جمیع اقطار عالم گردد.
مبانی فقهی و اجتهادی دفاع از حریم اسلام
وی در ادامه به تبیین مبانی فقهی و اجتهادی «دفاع از حریم اسلام» پرداخت و اظهار کرد: در بررسی ماهیت نهضت امام حسین(ع) این سؤال مطرح می‌شود که مبنای فقهی حضرت در این قیام چیست؟ آیا این قیام بر اساس عنصر امر به معروف و نهی از منکر بوده است به طوری که وجوب امر به معروف و نهی از منکر علت تامة قیام باشد؟ یا این وجوب جزء علت بوده؟ و یا هیچکدام بلکه مبنای این قیام بزرگ، وجوب دفاع از بیضه و حریم اسلام و دین بوده است؟
استاد درس خارج حوزه علمیه قم ادامه داد: برطبق این مبنا، مقصود حضرت از این کلام شریف که فرمودند: «انی ارید ان آمر بالمعروف وانهی عن المنکر» امر به معروف و نهی از منکری که در احکام و فروع فقهی مطرح می‌شود نیست، بلکه مراد حضرت از معروف اصل دین است که هیچ معروفی بالاتر از دین و هیچ منکری بزرگ‌تر از تخریب و نابودی دین وجود ندارد.
وی تأکید کرد: ما به دو دلیل مدعی هستیم که اساس نهضت شهادت‌طلبانه و قیام امام حسین(ع) بر مبنای امر به معروف و نهی از منکر معروف در فقه نیست؛ دلیل اول اسن است که در فقه وجوب امر به معروف و نهی از منکر مشروط به علم به تاثیر است. یعنی از روایات چنین استفاده می‌شود که زمانی این دو واجب می‌شوند که آمر به معروف یا ناهی از منکر علم به تأثیر امر یا نهی خود داشته باشد. در بعض روایات آمده است که اگر ناهی بداند نهی از منکر او برابر حاکم ستمگر تاثیری ندارد نهی از منکرش جایز نیست و اجر و پاداشی هم به او تعلق نمی‌گیرد، با وجود چنین شرطی چگونه می‌توان نهضت آن حضرت را بر مبنای امر به معروف و نهی از منکر تبیین کرد در حالی که امام(ع) و اصحاب بزرگوارش همگی علم به عدم تاثیر این قیام در ظاهر داشتند؟
آیت الله فاضل لنکرانی در ادامه به بیان دلیل دوم پرداخت و خاطرنشان کرد: دلیل دوم این است که در فقه وجوب امر به معروف و نهی از منکر مشروط به عدم ضرر جانی، مالی و آبرویی نسبت به آمر و ناهی یا اطرافیان اوست. چنانچه ضرری وجود داشته باشد، وجوب برداشته می‌شود.
وی افزود: امام رضا(ع) فرمود: امر به معروف و نهی از منکر در صورتی واجب است که خوف بر جان نباشد. بسیار روشن است که در قیام امام حسین(ع) این شرط وجود نداشته و این وضوح نیاز به دلیل ندارد. با فقدان این دو شرط در نهضت حسینی، معلوم می‌گردد که آن قیام مقدس بر مبنای این فریضه نبوده بلکه علت حقیقی آن عبارت است از دفاع از حریم اسلام.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه ابراز کرد: تفاوت اساسی بین این دو عنوان هم کاملا واضح است؛ زیرا دفاع از حریم و بیضه اسلام نه مشروط به علم به تاثیر است و نه احتمال تاثیر. همان طور که خوف بر جان و مال و آبرو نیز مانع از وجوب دفاع از حریم اسلام نمی‌شود. این دفاع واجب است ولو منجر به ریخته شدن خون انسان و از دست رفتن مال و آبروی او شود.
دلایل پنج‌گانه بر وجوب حفظ اسلام
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در بخش دیگری از سخنان خود به بیان دلایل پنج گانه وجوب حفظ اسلام پرداخت و تصریح کرد:دلیل اول قرآن کریم است که با صدای بلند بر لزوم حفظ معابد و صومعه‌ها و مساجد و حرمت تخریب و نابودی آن ندا می‌دهد. خداوند متعال در آیة 40 سورة حج می‌فرماید: «وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ» که از این آیه به دلالت مطابقیه استفاده می‌شود، دفاع از این مکان‌های شریف واجب است و به دلالت التزامیه تخریب و نابودی آنها حرام است و به اولویت قطعیه برای ما روشن می‌‌نماید اگر اساس اسلام در معرض خطر قرار گیرد، دفاع از آن به هر طریق ممکن واجب است.
وی ادامه داد: دلیل دوم روایات است که فراوان هستند و یکی از آنها خطبه امام حسین(ع) به اصحابش است که فرمود: «يا ايّها الناس أنّ رسول الله(ص) قال من رأي سلطاناً جائراً مستحلاً لحُرَم الله ناكثاً لعهد الله مخالفاً لسنّة رسول الله(ص) يعمل في عباد الله بالاثم والعدوان فلم يغيّر عليه بفعل ولا قول كان حقّاً علی الله أن يُدخله مُدخَله ألا وإنّ هؤلاء قد لزموا طاعة الشيطان وتركوا طاعة الرحمن واظهروا الفساد وعطّلوا الحدود واستأثروا بالفي وأحلّوا حرام الله وحرّموا حلاله وأنا أحقّ من غيّر» که طبق این روایت از عمومیت موصول در کلام پیامبر گرامی اسلام استفاده می‌شود که مقابله با حاکمی که در صدد تغییر دین خدا برآمده بر هر مسلمانی واجب است، همچنان‌که به اولویت قطعیه استفاده می‌شود اگر کفار در صدد تخریب و نابودی دین برآیند، دفاع از اسلام و مسلمین بر همة مسلمانان واجب می‌شود.
آیت الله فاضل لنکرانی اجماع مسلمین را سومین عامل وجوب حفظ اسلام دانست و اظهار کرد: در همه مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، قائل به وجوب دفاع از اساس و حریم دین هستند و بعید نیست گفته شود این دفاع در همه زمان‌ها از ضروریات دین شمرده شده است.
وی اضافه کرد: عامل دیگر در این موضوع عقل است که عقل به روشنی حکم به لزوم حفاظت از مقدسات دینی می‌کند و کدام مقدس دینی بزرگ‌تر از حفظ دین و بلاد مسلمین است؟ عقل حسن دفاع از آن و لزوم دفع دشمنان از آن را به خوبی درک می‌کند.
استاد درس خارج حوزه علمیه در ادامه از امور حسبیه به عنوان عامل دیگر وجوب حفظ اسلام نام برد و عنوان کرد: یکی از امور حسبیه که شارع راضی به ترک آن نیست دفاع از دین است. بدین معنا که ما می‌دانیم این دفاع از جمله افعالی است که مطلوب شارع می‌باشد مانند حفظ امول افراد قاصر و غائب و گمشدگان. بنابراین هیچ تردید نیست که حفظ دین و شریعت و دفاع از آن به مراتب بالاتر از حفظ اموال قاصر و غائب باشد.
وجوب دفاع از حریم اسلام بر همه مسلمانان
آیت الله فاضل لنکرانی در بخش پایانی سخنان خود به نتیجه گیری پیرامون مطالب بیان شده پرداخت و تأکید کرد: شکی نیست که دعوت و فراخوان مرجعیت شیعه در سال‌های اخیر برای مقابله با داعش بر همین اساس فقهی استوار است. هنگامی که ما می‌بینیم داعش را برای نابودی اسلام و مسلمین و تخریب سرزمین‌های اسلامی به وجود آورده‌اند، مسلما مقابله حشد الشعبی عراق و همه مجاهدینی که از دیگر سرزمین‌های اسلامی بر علیه داعش به پا خاسته‌اند، مبتنی بر همین اساس است و تردیدی نیست که عمل آنان از بارزترین مصادیق جهاد سائغ در زمان غیبت می‌باشد و کشته‌شدگان در این راه از مصادیق شهدا هستند و احکام مقتول در جهاد ابتدایی بر آنها جاری می‌شود.
وی ادامه داد: بر همه حوزه‌های علمیه و ناشرین اسلام و فقاهت و نیز حامیان دین و عتبات مقدسه خصوصا متولیان این بقاع نورانی لازم است که همه مسلمانان را نسبت به این امر مهم دینی فرا خوانند. غفلت از این امر جایز نیست؛ چرا که لزوم دفاع از حریم اسلام بر همه مسلمانان واجب است و آگاهی دادن بر آن در هر زمانی، رکنی رکین برای بقای اسلام است.
آیت الله فاضل لنکرانی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع دفاع از اسلام و لزوم مقابله با صهیونیست‌ها مبتنی بر همین حکم فقهی است و جای تأسف بسیار است که بعضی از علما در برخی حوزه‌های علمیه در این امر تردید نموده و می‌پندارند بر مسلمانانی که خارج از فلسطین هستند، مقابله با اسرائیل جایز نیست./872/پ۲۰۲/ج