عمادالدین باقی از بی‌بی‌سی تا امام خمینی‌شناسی
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، کتاب «نقدی بر مدخل امام خمینی در دایره المعارف تشیع» نوشته سهراب مقدمی شهیدانی در تهران و توسط بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی در تابستان 1397 چاپ شد. در بخشی از این کتاب پیرامون نگاه امام خمینی به جهان اسلام آورده است: امام خمینی(ره) نه تنها در جهان اسلام بلکه در سراسر عالَم به عنوان رهبری برجسته که بزرگترین انقلاب قرن را رهبری کرده است، شناخته می شود.
انقلاب خمینی(ره)، مناسبات مادی حاکم بر عصر مدرن را شکافته و خدا را وارد عرصه حیات اجتماعی انسان امروزی نمود، از این رو غلو نیست اگر این زمانه، «عصر امام خمینی» نامیده شود. در عین حال، تحریف امام خمینی(ره) در زمان حیات و پس از وفات ایشان وجود داشته و برخی می کوشند تا آمال و امیال خود را از زبان امام و به نام ایشان بیان کنند.
با توجه به اینکه خط امام، صراط مستقیمِ ملت ایران است، تحریف ایشان در واقع گمراه کردن ملت است. به تعبیر رهبر انقلاب، «اگر راه امام(ره) گم یا فراموش و یا خدائی نکرده عمدا به کنار گذاشته شود، ملت ایران سیلی خواهد خورد».
در «عصر امام خمینی(ره) »، شناساندن صحیح و بدون تحریف امام به جهانیان بسیار مهم است و در این زمینه هزاران عنوان کتاب و مقاله نوشته شده است. در این میان، شیوه معرفی امام در برخی دایره المعارف‌های منتشر شده در داخل کشور، مایه تاسف و حیرت هر محققی است.
تحریف امام از داخل
دایره المعارف بزرگ اسلامی و دایره المعارف تشیع، هر یک دارای مدخل‌هایی پیرامون حیات فردی و سیاسی امام خمینی(ره) هستند؛ که اولی بیش از 70 اشکال محتوایی و ساختاری و دومی حدود 50 اشکال محتوایی و ساختاری داشته و ملغمه‌ای از انواع تحریف‌های لفظی و معنوی را به نمایش گذاشته‌اند.
دایره المعارف تشیع توسط آقایان مرحوم سید احمد صدر حاج سید جوادی، کامران فانی و بهاء الدین خرمشاهی سرپرستی شده است. در جلد هفتم این مجموعه، مدخلی تحت عنوان «خمینی، آیت الله، حاج سیدروح الله» نگاشته شده که سهراب مقدمی شهیدانی اشکالات فراوانی بر آن وارد ساخته است.
این همه تلاش برای تحریف امام برای چه
آقای مقدمی در کتاب «نقدی بر مدخل «امام خمینی» در دایره المعارف تشیع» می‌کوشد تا «تحریف امام» در مدخل مذکور را آشکار کرده و اغلاط تاریخی و تناقض گویی های گسترده نویسنده را نیز مشخص کند. آقای مقدمی، پیش از این نیز کتاب «نقدی بر مدخل«خمینی، روح الله» در دایره المعارف بزرگ اسلامی» را به همراه آقای میثم عبداللهی نگاشته بود که از سوی جریان مدعی گردش آزاد اطلاعات، رسما بایکوت شد اگرچه در محافل نخبگانی مورد استقبال گسترده ای واقع شد.
کتاب «نقدی برمدخل «امام خمینی» در دایره المعارف تشیع» دارای هفت فصل و سه ضمیمه است. فصل اول به آشنایی اجمالی با دایره المعارف تشیع و مدخل امام خمینی(ره) اختصاص یافته و چهار فصل دیگر، به نقد مدخل در محورهای زندگانی شخصی امام خمینی(ره)، مطالب مربوط به نهضت امام و اندیشه سیاسی امام می‌پردازد.
فصل ششم نقدی است بر مدخل آیت الله سیدمصطفی خمینی و فصل پایانی کتاب با عنوان «اشکالات ساختاری مدخل»، کنکاشی است در تحریف‌های لفظی و معنوی، غلط‌های املایی و سوگیری‌های خاص عمادالدین باقی که هر محققی را نسبت به صداقت نویسنده مدخل مزبور به شک می‌اندازد.
در انتهای کتاب سه ضمیمه منتشر شده است که به نقدهای استاد رسول جعفریان و نقدهای آقای حسن عسکری به دایره المعارف تشیع اختصاص یافته است. مدخل امام خمینی در دایره المعارف تشیع به قلم عمادالدین باقی(نویسنده و سیاستمدار نزدیک به نهضت آزادی، از فعالان رسانه‌ای رادیکال اصلاح طلب و عضو ارشد بیت آیت الله منتظری) تالیف شده است.
عمادالدین باقی از بی بی سی تا کتابی درباره امام خمینی
واسپاری تألیف متنی تخصصی درباره امام خمینی(ره)، به نویسنده‌ای که طبیعتا مخالف اندیشه سیاسی امام بوده و سابقه سوگیری‌های مشخص سیاسی دارد، خطایی بزرگ بوده و سیاسی کاری حاکم بر دایره المعارف تشیع را نشان می دهد.
عمادالدین باقی که با اعتماد به نفس بالایی، خود را شایسته دکترای امام شناسی می‌داند، علاوه بر رویکرد گزینشی به اندیشه امام، اشتباهات فاحش علمی و تاریخی درباره اندیشه و سیره امام انجام داده که بعضا از دایره سهو و نسیان خارج شده و تعمد در تحریف امام را به ذهن متبادر می سازد.
در مواردی از مدخل مذکور، تحریف اصل کلام رخ داده و این گمانه را ایجاد می‌کند که استنکاف از درج جزئیات ماخذ، برای پیشگیری از کشف تحریف بوده است. به عنوان نمونه در صفحه 273 آمده است: (صحیفه نور، صفحات مختلف)!
عمادالدین باقی در شبکه بی بی سی وابسته به ملکه انگلیس حاضر شد
در همان صفحه و در مقام طرحِ بحث مهم پیرامون آیت الله منتظری اینچنین ارجاع داده است. «نهضت امام خمینی،2»؛ معلوم نیست جلد دوم از این مجموعه یا صفحه دوم از جلد اول منظور بوده است. باقی در نمونه‌ای دیگر، درصفحه 279، اینگونه رفرنس می‌دهد: «زن در اندیشه امام خمینی»! که مشخص نیست این عنوان کتاب یا مقاله است، مولف و ناشر آن کیست و..؛ نیمی از ارجاعات نویسنده به کتاب صحیفه نور است که موسسه تنظیم و نشر آثار امام صراحتا کاستی‌های صحیفه نور را پذیرفته و صحیفه امام را جایگزین آن اعلام کرد.
تحریف امام با دستکاری در جملات ایشان
یکی از انواع تحریف، حذف بخشی از کلام گوینده برای انتساب ادعای خود به گوینده است. عمادالدین باقی به شکل مکرر از این نوع تحریف استفاده کرده است. وی درباره رای مردم در اندیشه سیاسی امام نوشته است: «امام خمینی در مصاحبه با روزنامه انگلیسی فاینشنال تایمز در تاریخ 18/8/57 می‌گوید: از حقوق اولیه هر ملتی است که باید سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشد.»
وی ادامه جمله امام را که می‌فرماید «طبیعی است که چون ملت ایران بیش از نود درصد مسلمانند، باید این حکومت برپایه های موازین و قواعد اسلامی بناشود» حذف کرده تا انتساب نظریه وکالت فقیه به امام آسان شود. وی چنین تحریفی را در موارد دیگر هم تکرار می کند.
ضعف اطلاعات تاریخی نویسنده
نویسنده درباره جایگاه امام پیش از سال 1340، می نویسد: «حاج آقاروح الله تا آن زمان[سال1340] هنوز چهره سیاسی برجسته ای در قم شناخته نشده بود. ادعای ناشناخته بودن امام با سخن پیشین همین مولف درباره دیدار امام با محمدرضاشاه، به نمایندگی از طرف آیت الله بروجردی تناقض دارد زیرا چگونه ممکن است شخصی که چهره سیاسی برجسته‌ای نباشد و از طرف زعیم حوزه علمیه و مرجع بزرگ شیعیان، به ملاقات شخص اول کشور برود.
اعلامیه‌های امام در سال1323، 1327 و کتاب کشف اسرار در سال 1332 که جوابیه رسمی حوزه علمیه به جریان تجدید نظر طلب دینی وابسته به دربار تلقی می‌شد، همگی نشان دهنده شخصیت سیاسی برجسته امام در دوران زعامت آیت الله بروجردی است همچنان که درس خارج امام با حضور 500 شاگرد، پس از آیت الله بروجردی، شلوغ‌ترین درس بوده است.
کتاب حاضر توسط بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی در تابستان سال 1397، با 1000شمارگان منتشر شده است. یکی از ویژگی های این اثر، نقد همزمان برخی منابع تاریخی مرتبط با زندگانی امام خمینی است که به مناسبت موضوعات، مورد نقد قرار گرفته است. «دایره المعارف بزرگ اسلامی»(زیرنظر سید کاظم بجنوردی) و «دایره المعارف مصوّر زندگی امام خمینی» (تحقیق و نگارش جعفر شیرعلی نیا)، بیش از سایر منابع مورد تمرکز و توجه نویسنده بوده است. /۹۱۸/ز۵۰۱/س
علی اصغر سیاحت هویدا