فرهنگ مهدویت؛
پاسخ شیخ مفید به ۱۰ پرسش مهدوی
شیخ مفید با استناد به بسیاری از وقایع تاریخی مسلم و مورد قبول فرقه‌های مختلف، با روشی برهانی به طرح عقاید شیعه درباره امام زمان (عج) پرداخته است.
به گزارش خبرگزاری رسا، بی تردید آنچه در طول قرن‌ها درباره مهدویت و فرهنگ انتظار، غیبت و ظهور امام مهدی (عج) از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و تعمیق یافته بخش عمده‌ای از آن مرهون منابع معتبر و متقنی است که در اوج امانتداری درباره این مسئله مهم و مرتبط با آینده جهان تالیف و تدوین شده و کوشیده اند در مقابل دکان بازان و شیادان، آموزه‌های اصیل اهل بیت علیهم السلام را به تشنگان حقیقت ارائه کنند.
از این رو، شناخت این منابع و دامنه تاثیر گذاری شان اهمیت دارد. ازجمله این منابع «الفُصولُ العَشَرة فی الغَیبَة» یا «اَلْمَسائلُ الْعَشْر فِی الْغَیْبَة» کتابی کلامی درباره غیبت امام زمان (عج)، اثر شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ق) است.
این کتاب به شبهاتی که درباره وجود مقدس امام زمان (عج) در دوران شیخ مفید مطرح بوده، اختصاص دارد و در سال ۴۱۱ هجری نگارش یافته است.
شیخ مفید در این کتاب با بیانی زیبا و استدلالی محکم و استوار به پاسخ گویی شبهات مخالفین می‌پردازد.
ایشان در آغاز این رساله اشاره می‌کند: «در دیگر نوشته‌های خود، به مسائلی چون: وجوب امامت، عصمت امام، ویژگی‌های امام، دلائل امامت ائمه معصومین (ع)، نقد ادعای مخالفان، فلسفه غیبت و… پرداخته ام. در این نوشته به ده پرسش درباره مهدی (عج) پاسخ می‌دهم.»
شیخ مفید در مورد اهمیت و جایگاه این رساله می‌نویسد: «در این اثر آنچه تمامی خردمندان بدان نیاز دارند، آورده شده و به گونه ساده در دسترس همگان قرار گرفته است.»
درباره انگیزه نگارش این کتاب، آمده: شیخ مفید به درخواست یکی از علما و دانشمندان زمان خود به نام رئیس ابو العلاء ابن تاج الملک این کتاب را به نگارش درآورده است. ابو العلاء با ارسال ۱۰ شبهه از شبهات مخالفین برای شیخ مفید از ایشان درخواست کرده تا کتابی در پاسخ به این شبهات بنویسد؛ شیخ مفید نیز پذیرفته و با نگارش این کتاب به پاسخ گویی آن شبهات پرداخته است.
از نظر اعتبار این تالیف هم باید گفت: کتاب‌های شیخ مفید از اعتبار خاصی نزد علمای شیعه برخوردار است و از زمان نگارش تا حال پیوسته مورد توجه و علاقه علما و فق‌های شیعه قرار داشته و بزرگان در کتاب‌های خود به آن‌ها استناد کرده و یا از آن‌ها مطلب نقل می‌کنند.
پرسش‌هایی که شیخ به آن‌ها پاسخ گفته است، عبارتند از:
۱. آیا امام حسن عسکری (ع) فرزندی به نام مهدی داشته است؟ آیا این را فقط شیعه باور دارد یا غیر شیعیان نیز بدان اعتراف دارند؟
۲. تکذیب وجود فرزند برای امام عسکری (ع) , از سوی جعفربن علی (عموی امام زمان).
۳. امام حسن عسکری اگر فرزندی به نام مهدی داشت چطور در وصیت خود از او نام نبرده و به مادرش وصیت کرده است؟
۴. دلیل بر ولادت مخفیانه و غیبت آن حضرت (عج) چیست؟
۵. غیبت طولانی، خلاف عادت پذیرفته نیست. چگونه می‌تواند فردی که در زمان‌های دور چشم به جهان گشوده، تا این زمان (۴۱۱ هـ. ق) زنده باشد؟
۶. غیبت طولانی با دست نیابیدن و مشخص نبودن محل سکونت ایشان، چگونه ممکن است؟
۷. بر فرض صحت غیبت در صورت اجرا نکردن حدود، بیان نکردن احکام، هدایت نکردن گمراهان، اقامه نکردن امر به معروف و نهی از منکر و… چه نفعی خواهد داشت؟
۸. به هر دلیلی که شیعه امامیه ادعا‌های فطحیه، کیسانیه، ناووسیه و اسماعیلیه را در باب غیبت باطل می‌شمارد، به همان دلیل ادعای شیعه امامیه نیز در غیبت حضرت مهدی (عج) باطل است.
۹. شیعه امامیه بر این باور است که خداوند غیبت آن حضرت را لازم دانسته و خداوند چیزی را اراده نمی‌کند، مگر آن که دارای مصلحت باشد. از سوی دیگر شیعه امامیه معتقد است که در مشاهده آن حضرت (عج) و اخذ معارف دین از وی، مصلحت کامل بندگان وجود دارد و با ظهور آن حضرت (عج) همه مصالح تحقق می‌پذیرد؛ بنابراین چگونه خداوند غیبت حضرت (عج) را اراده نموده است؟
۱۰. اگر امامیه بر غیبت امام عصر (عج) اصرار کند، باید در هنگام ظهور معتقد به معجزه باشد تا مردم او را بشناسند، در حالی که داشتن معجزه از ویژگی‌های پیامبران الهی است.
پس از طرح پرسش‌های بالا شیخ به یکایک آن‌ها به شرح پاسخ می‌دهد.
شیخ مفید در این کتاب با استناد به بسیاری از وقایع تاریخی مسلّم و مورد قبول فرقه‌های مختلف و بیان استدلال‌های عقلی، با روشی برهانی به طرح عقاید شیعه درباره امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پرداخته است.
نام‌های دیگر کتاب
از این کتاب با نام‌های دیگری نیز تعبیر شده است، مانند:
المسائل العشرة فی الغیبة / مختصر فی الغیبة / الاجوبة عن المسائل العشر / الفصول العشرة فی الغیبة / الجوابات فی خروج المهدی / جوابات المسائل العشر فی الغیبة / شرح الاجوبة عن المسائل فی العشرة الفصول عما یتعلق بمهدی آل الرسول (ص) / کتاب الغیبة.۱
نسخ کتاب
مهمترین نسخه‌های کتاب، ۵ نسخه است:
نسخه‌ای در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی که تاریخ نگارش آن قرن ششم است؛ نسخه‌ای در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی که تاریخ نگارش آن قرن سیزدهم است؛ نسخه‌ای در کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ نسخه‌ای در دفتر موسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین؛ نسخه چاپی در نجف در المطبعة الحیدریة.۲
از این رو، شناخت این منابع و دامنه تاثیر گذاری شان اهمیت دارد. ازجمله این منابع «الفُصولُ العَشَرة فی الغَیبَة» یا «اَلْمَسائلُ الْعَشْر فِی الْغَیْبَة» کتابی کلامی درباره غیبت امام زمان (عج)، اثر شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ق) است.
این کتاب به شبهاتی که درباره وجود مقدس امام زمان (عج) در دوران شیخ مفید مطرح بوده، اختصاص دارد و در سال ۴۱۱ هجری نگارش یافته است.
شیخ مفید در این کتاب با بیانی زیبا و استدلالی محکم و استوار به پاسخ گویی شبهات مخالفین می‌پردازد.
ایشان در آغاز این رساله اشاره می‌کند: «در دیگر نوشته‌های خود، به مسائلی چون: وجوب امامت، عصمت امام، ویژگی‌های امام، دلائل امامت ائمه معصومین (ع)، نقد ادعای مخالفان، فلسفه غیبت و… پرداخته ام. در این نوشته به ده پرسش درباره مهدی (عج) پاسخ می‌دهم.»
شیخ مفید در مورد اهمیت و جایگاه این رساله می‌نویسد: «در این اثر آنچه تمامی خردمندان بدان نیاز دارند، آورده شده و به گونه ساده در دسترس همگان قرار گرفته است.»
درباره انگیزه نگارش این کتاب، آمده: شیخ مفید به درخواست یکی از علما و دانشمندان زمان خود به نام رئیس ابو العلاء ابن تاج الملک این کتاب را به نگارش درآورده است. ابو العلاء با ارسال ۱۰ شبهه از شبهات مخالفین برای شیخ مفید از ایشان درخواست کرده تا کتابی در پاسخ به این شبهات بنویسد؛ شیخ مفید نیز پذیرفته و با نگارش این کتاب به پاسخ گویی آن شبهات پرداخته است.
از نظر اعتبار این تالیف هم باید گفت: کتاب‌های شیخ مفید از اعتبار خاصی نزد علمای شیعه برخوردار است و از زمان نگارش تا حال پیوسته مورد توجه و علاقه علما و فق‌های شیعه قرار داشته و بزرگان در کتاب‌های خود به آن‌ها استناد کرده و یا از آن‌ها مطلب نقل می‌کنند.
پرسش‌هایی که شیخ به آن‌ها پاسخ گفته است، عبارتند از:
۱. آیا امام حسن عسکری (ع) فرزندی به نام مهدی داشته است؟ آیا این را فقط شیعه باور دارد یا غیر شیعیان نیز بدان اعتراف دارند؟
۲. تکذیب وجود فرزند برای امام عسکری (ع) , از سوی جعفربن علی (عموی امام زمان).
۳. امام حسن عسکری اگر فرزندی به نام مهدی داشت چطور در وصیت خود از او نام نبرده و به مادرش وصیت کرده است؟
۴. دلیل بر ولادت مخفیانه و غیبت آن حضرت (عج) چیست؟
۵. غیبت طولانی، خلاف عادت پذیرفته نیست. چگونه می‌تواند فردی که در زمان‌های دور چشم به جهان گشوده، تا این زمان (۴۱۱ هـ. ق) زنده باشد؟
۶. غیبت طولانی با دست نیابیدن و مشخص نبودن محل سکونت ایشان، چگونه ممکن است؟
۷. بر فرض صحت غیبت در صورت اجرا نکردن حدود، بیان نکردن احکام، هدایت نکردن گمراهان، اقامه نکردن امر به معروف و نهی از منکر و… چه نفعی خواهد داشت؟
۸. به هر دلیلی که شیعه امامیه ادعا‌های فطحیه، کیسانیه، ناووسیه و اسماعیلیه را در باب غیبت باطل می‌شمارد، به همان دلیل ادعای شیعه امامیه نیز در غیبت حضرت مهدی (عج) باطل است.
۹. شیعه امامیه بر این باور است که خداوند غیبت آن حضرت را لازم دانسته و خداوند چیزی را اراده نمی‌کند، مگر آن که دارای مصلحت باشد. از سوی دیگر شیعه امامیه معتقد است که در مشاهده آن حضرت (عج) و اخذ معارف دین از وی، مصلحت کامل بندگان وجود دارد و با ظهور آن حضرت (عج) همه مصالح تحقق می‌پذیرد؛ بنابراین چگونه خداوند غیبت حضرت (عج) را اراده نموده است؟
۱۰. اگر امامیه بر غیبت امام عصر (عج) اصرار کند، باید در هنگام ظهور معتقد به معجزه باشد تا مردم او را بشناسند، در حالی که داشتن معجزه از ویژگی‌های پیامبران الهی است.
پس از طرح پرسش‌های بالا شیخ به یکایک آن‌ها به شرح پاسخ می‌دهد.
شیخ مفید در این کتاب با استناد به بسیاری از وقایع تاریخی مسلّم و مورد قبول فرقه‌های مختلف و بیان استدلال‌های عقلی، با روشی برهانی به طرح عقاید شیعه درباره امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پرداخته است.
نام‌های دیگر کتاب
از این کتاب با نام‌های دیگری نیز تعبیر شده است، مانند:
المسائل العشرة فی الغیبة / مختصر فی الغیبة / الاجوبة عن المسائل العشر / الفصول العشرة فی الغیبة / الجوابات فی خروج المهدی / جوابات المسائل العشر فی الغیبة / شرح الاجوبة عن المسائل فی العشرة الفصول عما یتعلق بمهدی آل الرسول (ص) / کتاب الغیبة.۱
نسخ کتاب
مهمترین نسخه‌های کتاب، ۵ نسخه است:
نسخه‌ای در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی که تاریخ نگارش آن قرن ششم است؛ نسخه‌ای در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی که تاریخ نگارش آن قرن سیزدهم است؛ نسخه‌ای در کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ نسخه‌ای در دفتر موسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین؛ نسخه چاپی در نجف در المطبعة الحیدریة.۲
_____________________
پی نوشت ها:
۱-الفصول العشرة، ص۲۸؛
۲- الفصول العشرة، ص۳۳ و ۳۴.
منابع:
۱-دانشنامه امام مهدی (عج)؛
۲-ویکی شیعه؛ دانشنامه مجازی اهل بیت (ع)؛
۳--ویکی فقه، دانشنامه حوزوی.
/۱۰۱/۹۶۹/م
پی نوشت ها:
۱-الفصول العشرة، ص۲۸؛
۲- الفصول العشرة، ص۳۳ و ۳۴.
منابع:
۱-دانشنامه امام مهدی (عج)؛
۲-ویکی شیعه؛ دانشنامه مجازی اهل بیت (ع)؛
۳--ویکی فقه، دانشنامه حوزوی.
/۱۰۱/۹۶۹/م
منبع: خبرگزاری شبستان
ارسال نظرات