تا توانسته ایم برای اسلامی سازی دانشگاه شعار داده ایم؛ از عمل خبری نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، در ادامه سلسله نشست های علمی همایش ملی گام دوم انقلاب، نشست «چالش های وحدت حوزه علمیه و دانشگاه در راستای گام دوم انقلاب اسلامی» با ارائه دکتر سید محمد علی غمامی و با حضور حجت الاسلام دکتر حسین سوزنچی به عنوان ناقد در جمع دانشجویان این دانشگاه برگزار شد.

دکتر غمامی به ایده دانشگاه اسلامی اشاره کرد و گفت: ایده دانشگاه با توجه به اصل تأسیس و هویت آن در حال حاضر به یک چالش در غرب تبدیل شده است، نگاه سرمایه، دانشجو و نگاه صنعتی به دانشگاه و بیگانه سازی‌هایی که دانشگاه‌ در ابعاد مختلف ایجاد کرده است.

وی بیگانه سازی علوم، بیگانه سازی استاد و دانشجو، بیگانه سازی دانشجو و جامعه را گوشزد کرد و افزود: در عربی به جای دانشگاه از کلمه «جامعه» استفاده می شود؛ جایی که علوم مختلف و دانشمندان جمع می‌شوند؛ در صورتی که در حال حاضر دانش‌ها با هم مرتبط نیستند، میان استاد و شاگرد قرابتی نیست و جامعه با قبیله محققان دانشگاهی بیگانه است، دانشگاه، زبان تفاهم با جامعه را بلد نیست و آنها اصطلاحات و حرف یکدیگر را متوجه نمی‌شوند.

عضو گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) تأکید کرد: تخصصی شدن علوم مایه ضعف دانشگاه است؛ جویندگی دانش مستلزم آگاهی از کل دانش است؛ اگر کسی دنبال علم و حقیقت است، باید با اطلس دانش آشنا باشد، در صورتی که امروزه نهاد دانشگاه در کشور گاهی آمریکایی و گاهی آلمانی است و قرار است روزی دانشگاه اسلامی باشد.

وی با برشمردن مؤلفه‌های دانشگاه اسلامی گفت: ما امروزه در یک بلاتکلیفی و عدم پیوست فرهنگی در دانشگاه مواجه هستیم، در صورتی که در تعریف دانشگاه اسلامی باید بافت تاریخی در ایده دانشگاه اسلامی، تعیین و فهم وضعیت کنونی، اهداف دانشگاه، تبدیل کنش‌های پراکنده به کنش جمعی، بحث تولید علم، قید نظم و مسأله آموزش و پرورش ملاحظه شود.

دکتر غمامی به سیر تطور دانشگاه باقرالعلوم(ع) اشاره و خاطرنشان کرد: دانشگاه باقرالعلوم(ع) ابتدا دائره تبلیغات امام نامگذاری شد، آغاز آن با ریاست دکتر آل غفور و رشته علوم سیاسی و هدفش تربیت مبلغ انقلابی بوده است، در مرحله بعد با اضافه شدن حوزه حکمت و فلسفه تغییر نام داشت و همزمان با فضای روشنفکری در دفتر تبلیغات از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان نماد روشنفکری حوزه معرفی شد که مبلغ روشنفکر تربیت می‌کرد؛ دوران حاضر نیز با ریاست دکتر واعظی و تحولاتی همچون سامانه قطب‌ها و با پیگیری معضلات اجتماعی و حل مسائل نظام، دانشگاه ذیل این مسأله تعریف شده است.

وی امتیازات دانشگاه باقرالعلوم(ع) را برشمرد و تأکید کرد: در بررسی‌های انجام شده از چند مرکز دانشگاهی، حوزوی از جمله دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه صدا و سیما، مؤسسه امام خمینی، دانشگاه مفید و دانشگاه آزاد، تنها دانشگاه باقرالعلوم(ع) خصوصیات متمایزی نسبت به سایرین داشته و به ایده دانشگاه اسلامی نزدیک بوده است، هرچند 90 درصد از ظرفیت بالقوه‌ آن هنوز فعال نشده است؛ به عنوان مثال دانشگاه امام صادق(ع) اذعان دارد که دانشگاه است و حوزه نیست، مؤسسه امام خمینی تصریح دارد که نمی خواهد دانشگاه باشد، دانشگاه مفید که اصلا فضای حوزوی ندارد و کاملا مدرن شده است و دانشگاه آزاد اسلامی که بیشتر با نام دانشگاه آزاد شناخته می‌شود.

در ادامه حجت الاسلام دکتر سوزنچی به سابقه طولانی چالش وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کرد و گفت: در باب اسلامی شدن دانشگاه، حرف بسیار زده شد؛ اما اقدامی نشد، اما برای غربی شدن آن تا جایی که امکان داشت، اقدام عملی شد و کار عملیاتی صورت گرفت.

وی دو نهاد آموزشی در کشور را اشتباه خواند و تصریح کرد: در فضای نظامی دو نهاد موازی، توجیه عقلانی و منطقی دارد؛ اما ایجاد دو فضای موازی در فضای آموزشی، توجیهی ندارد.

دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به غلبه عقلانیت صوری بر عقلانیت ابزاری در دانشگاه اشاره کرد و افزود: دانشگاه در حال حاضر کاملا بروکراتیک شده و فقط دنبال حیات مادی است، از طرفی حوزه فقط به دنبال حیات معنوی است و اینجاست که عملا جدایی دین از سیاست اتفاق افتاده است، با این وضعیت باید به دنبال ایده واحدی باشیم که حیات مادی و معنوی را توأمان داشته باشد.

وی ساختارگرایی و پیروی حوزه علمیه از دانشگاه را آسیب خواند و تصریح کرد: امروزه دانشگاه، متفکر پرور نیست که علم و تحول علمی دغدغه‌اش باشد؛ بنابراین تصور می‌شود اگر ساختار تولید شود می‌تواند موفق باشد و هر کسی در این ساختار و فرمول قرار گرفت، موفق است، در صورتی که ساختار به شدت فشل و ناکارآمد است؛ لذا عمل به لیستی از قوانین ملاک استاندارد و پیشرفت شناخته می‌شود.

دکتر سوزنچی با انتقاد از فضای مدرک گرایی در حوزه گفت: جهت گیری آموزش و پرورش به سمت دانشگاه است و جهت گیری دانشگاه به سمت غرب است؛ نباید حوزه علمیه تبدیل به دانشگاه شود، زیرساخت آموزشی حوزه با دانشگاه متفاوت است؛ علم در حوزه علمیه، مقدس است، اما در دانشگاه ساینس است، در دانشگاه، ساختار حاکم است؛ اما در حوزه، کنشگران و طلاب نقش اصلی را دارند که می‌توان با تغییرات جزئی در حوزه سنتی، امتیازات ساختار را نیز لحاظ کرد. /924/ج