موقع سرماخوردگی چه کنیم و چه بخوریم؟

به گزارش خبرگزاري رسا، خطر بیماری یادشده بیشتر از این جهت است که فرد مبتلا، مرضش را دست کم می گیرد و در مراقبت و درمان کوتاهی می کند در حالی که سهل انگاری وی پیامدهای وخیمی دارد. چنانچه سرماخوردگی به درازا انجامد، امکان دارد با افزوده شدن باکتری ها، شخص به گلودرد یا سینوزیت باکتریایی دچار شود. افزون بر این، به علت تضعیف دستگاه ایمنی بدن، تن انسان مستعد ابتلا به دیگر بیماری ها می گردد. از نشانه های بیماری مزبور، کسالت، فرسودگی، بی اشتهایی، لرز، تهوع، برآمدگی و التهاب گلو، سردرد (در قسمت ابروها و پیشانی)، دردهای عضلانی پشت سر و گردن، درد کمر، مفاصل و احساس سنگینی در ناحیه چشم هاست و گاه موجب

بروز تب تا 40 درجه می گردد.

گفتنی است که در واقع با بیمار شدن یک شخص بزرگسال، تمام اموری که به وسیله او چه در خانه و چه در اجتماع انجام می پذیرفته است، مسکوت مانده و یا با همان کیفیت قبلی صورت نمی گیرد. بیمار شدن کودک هم چندین بزرگسال را درگیر می کند. به این ترتیب، نهایتا شرایط زندگی از وضع عادی خود خارج می شود؛ بنابراین به منظور رهایی هر چه سریع تر از بستر هر بیماری، در کنار درمان پزشکی با استفاده از داروهای شیمیایی و دستورات حاشیه ای، راههای دیگری نیز هست که کاربردشان نه تنها بی ضرر است بلکه در تسریع بهبودی نیز بسیار سودمند می باشد.

در اینجا نخست به چند شیوه نامه رایج و توصیه شده توسط پزشکان برای سرماخوردگی پرداخته و آنگاه روش های کاربرد چند گیاه دارویی و پاره ای از سبزی ها را با این نیت معرفی می کنیم:

ـ استراحت کردن و آشامیدن فراوان مایعات مخصوصا به صورت گرم، مانند چای و شیر، سبب می گردد که بیماری سرماخوردگی هر چه زودتر بهبود یابد.

ـ شستشوی پیاپی مجاری بینی و انتهای حلق با سرم نمکی و یا گرم محلول آب و نمک در طول مدت روز، در زمره دستورات دیگری است که پیوسته از سوی پزشکان یادآوری می شود. نمک، خاصیت ضد عفونی کنندگی داشته و از گسترش عفونت های دارای ریشه باکتریایی جلوگیری می کند.

ـ مهار دمای بدن هر چند ساعت یک بار، در حین این مرض به ویژه مراحل آغازین آن ضرورت دارد. همان گونه که آگاهید، درجه حرارت طبیعی بدن انسان 37 درجه سانتی گراد است؛ در نتیجه دمای بدن، هر چه از این مقدار فزون تر گردد، تب شمرده می شود. همین که میزان اضافی از دمای بدن را بر روی درجه ملاحظه کردید، سعی کنید آن را پایین آورده و در واقع به حال طبیعی درآورید و از دست زدن به کارهایی که این دما را می افزاید، خودداری ورزید. مثلاً پوشیدن پوشاک گرم توسط بیمار، انداختن چند لحاف و پتو بر روی وی و استراحت در نزدیکی منبع گرمازایی متمرکز چون شومینه و بخاری همگی از جمله عوامل فزاینده دمای بدن هستند و هنگامی که دمای بدن به 40 درجه و یا بیشتر برسد، در افراد مخصوصا کودکان بس خطرناک بوده و امکان دارد تشنج آفرین شود. از همین رو، در صورت بروز تب زیاد، همزمان با مراجعه به پزشک و انجام توصیه هایش، جامه اضافی مریض را از تن در آورده و سعی کنید درجه حرارت بدن وی را به شیوه های میسر، مانند خیس کردن حوله و یا اسفنج در آب خنک و یا محلول آب و الکل و تماس با بخش هایی از بدن مریض همانند پیشانی و یا شستشوی پای بیمار در یکی از مایعات مزبور، بکاهید. در تحت پاره ای شرایط، حتی نیاز به لخت کردن بیمار خاصه بچه ها (البته در هوای مناسب اتاق از نظر دما) وجود دارد. وانگهی، آشامیدن مایعات گوناگون مشتمل بر آب، آب میوه، چای و دفع پی در پی ادرار در کاستن از دمای بدن وی اثر دارد.

ـ چون منابع گرمازا مخصوصا از نوع متمرکز از قبیل شومینه و بخاری، هوا را خشک می کنند، همیشه رطوبت ضروری در محیط را با نهادن کاسه و یا کتری پر آب بر روی اجاق گاز و یا بخاری و در صورت وجود بیمار در خانه با افزودن اندکی محلول اکالیپتوس در آن تأمین کرده و یا اگر دستگاه بخور دارید، از آن برای مرطوب ساختن هوای فضای خانه مخصوصا اتاق بیمار استفاده کنید. اما برای اینکه بخارات و هوای گرم، فزون تر و مستقیما از مجاری تنفسی وارد بدن بیمار شود، بهتر این است که با انداختن حوله ای بر روی سرش و نیز ظرف جوشان محتوی آب و یا آمیخته ای از مواد گوناگون در آب و تنفس عمیق تا هر چند دقیقه که می تواند، این بخارات را به دستگاه تنفسی خویش وارد کند.

بی تردید پاره ای گیاهان نیز هستند که دارای خواص دارویی بوده و خوردن و همین طور بخور دادن آنها برای بهبودی امراض مختلف، اثر چشمگیری دارند. در زیر چند گونه از این گیاهان و دستور استفاده شان را یادآور می شویم:

1ـ بخور مخلوط قدری کاه و تخم گشنیز در آب، برای سرماخوردگی و ناراحتی های سینوسی و خروج ترشحات حاصل از آن خیلی سودمند است. برای این منظور دود ناشی از تخم گشنیز، به روش درست کردن اسپند را هم توصیه می کنند.

2ـ آویشن و گل بنفشه را به طور مساوی در هم آمیخته و با مقدار مناسبی آب بجوشانید. بخارات ناشی از مواد در حال جوش مزبور را بخور داده و باقی مانده را بعد از صاف کردن بنوشید.

3ـ قدری ریحان و پونه خشک را به میزان یکسان مخلوط کرده، داخل کاسه ای پر از آب ریخته و در حالت جوشان بر روی اجاق گاز، بخور دهید. (بهتر است از ریحان بنفش استفاده کنید).

4ـ بخور بخارات حاصل از جوشیدن مخلوط مساوی پرِ سیاوشیان، آویشن و ریحان در آب هم برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است. البته جوشانده این مخلوط را نیز به شکل خوراکی می توان مصرف کرد.

یادآوری: بخور تمام آمیزه های مذکور را به شکل یادشده با حوله انجام داده و بعد از پایان بخور تا خشک شدن کامل رطوبت و عرق موجود در سر و صورت تان و نیز از کف رفتن دمای ناشی از بخارات، حوله را از سر و صورت تان کنار نزنید تا بدن، دمای حاصل از آن را اندک اندک از دست ندهد.

نکته: برای دم کشیدن هر چه بیشتر و تندتر مواد فوق، بهتر است آنها را داخل ظرف در داری مثل قوری بریزید و بعد از حرارت دادن به مدت 7 تا 8 دقیقه مطابق دستور بخور داده و یا از بقیه جوشانده آنها به صورت خوراکی استفاده کنید.

5 ـ به منظور کاستن از سرفه و گلودرد و نیز در بعضی مواقع جهت پیشگیری از گسترش سرماخوردگی با منشأ سرما، روزانه چند دفعه محلول یک لیوان آب جوشیده داغ و یک قاشق غذاخوری سرپُر عسل و چند قطره لیموترش را با هم در آمیخته و بنوشید.

6ـ برای از بین رفتن خارش گلو، مکیدن چند دانه میخک بسیار سودمند است.

7ـ بخور آب و روغن میوه کاج هم در زمره بخورهای خیلی مفید برای سرماخوردگی است.

8ـ سیر، گذشته از خواص متعدد دارویی، به جهت دارا بودن آلیسین در آن، از خاصیت ضد ویروسی هم برخوردار است. از همین روی، پیوسته توصیه می شود در وعده های غذایی خویش چه در هنگام تندرستی و چه به ویژه در موقع سرماخوردگی از سیر استفاده کنید اما اشکال در اینجاست که بوی ناخوشایند حاصل از آن باعث شده است بسیاری از مردم در غذاهای روزانه خود از خوردن سیر، روی بگردانند. بی شک امروزه قرص هایی هم تحت عنوان قرص های سیر با حفظ خواص دارویی آن تولید شده که خوردن شان بهتر از نخوردن سیر است.

نکته: گفته می شود که خوردن یک قاشق غذاخوری عسل و یا یک عدد سیب خوراکی بعد از صرف خوراک حاوی سیر، از بوی بد آن می کاهد.

9ـ شما می توانید یک حبه سیر را در آب به صورت نیم پز در آورده و پس از رنده یا له کردن آن در لیوانی شیر، به صورت خوراکی مصرف کرده و یا گلوی خویش را با آن شستشو دهید. مصرف سیر برای عفونت های ریه ای با منشأ سرماخوردگی هم مؤثر است.

10ـ شلغم هم در ردیف سبزی هایی است که خوردنش پیوسته در روزهای سرماخوردگی توصیه می شود. متداول ترین شیوه مصرف شلغم، به صورت پخته با نمک یا شکر و یا استفاده از آن در آش و یا سوپ های ساده خاص سرماخوردگی است اما بسیاری از افراد مخصوصا بچه ها به علت دوست نداشتن طعم پخته این ریشه غده ای، از مصرف آن صرف نظر می کنند، در حالی که به دو شیوه دیگر هم می شود از خواص شلغم بهره برد:

الف ـ شلغم را پوست کنده و به صورت خام بر روی سالاد فصل رنده کرده و میل کنید.

ب ـ بعد از شستن شلغم، بدون پوست کندن، بخش فوقانی اش را با چاقو به شکل افقی برش بزنید، کمی از داخل آن را توسط قاشق مرباخوری گود کرده و فضای خالی را با یک قاشق مرباخوری شکر پر کنید. آنگاه قسمت بریده شده را مانند در بر روی شلغم حاوی شکر قرار دهید.

این کار را با چند شلغم انجام دهید. سپس درون کاسه ای کنار هم چیده و یک شب تا صبح در یخچال بگذارید. بعد از طی این مدت موقعی که درِ هر کدام از شلغم ها را باز کنید، با کاسه ای پر از محلول آب شلغم و شکر روبه رو می شوید. این عمل را تا دو بار برای هر شلغم هم می توانید انجام دهید. شربت حاصل را درون لیوانی ریخته و میل کنید. این شربت برای بچه هایی که خوردن شلغم خام برایشان امکان ناپذیر بوده و از طعم شلغم پخته هم خوش شان نمی آید، بسیار مناسب است. می توانید مانند دارو، روزی چند مرتبه از این شربت به آنان بخورانید.

دانستنی های فزون تر در باره مواد

غذایی و گیاهی مؤثر در رفع سرماخوردگی

1ـ ویتامین «ث»: مصرف متعادل آن در از بین بردن سرماخوردگی و در درمان حالت هایی از آن همچون زکام های ناشی از حساسیت (آلرژی) مانند تب تابستانه مفید است. منابع ویتامین یادشده عبارتند از: انواع مرکبات (مخصوصا پرتقال و لیموشیرین)، کلم، گوجه فرنگی، جعفری، توت فرنگی و فلفل سبز.

معمولاً استفاده از آب پرتقال و مرکبات از ابتلا به سرماخوردگی به نحو چشمگیری پیشگیری می کند. اما در حین بروز سرماخوردگی توأم با حالات سرفه و گرفتگی گلو توصیه می شود از خوردن مرکباتی نظیر نارنگی و پرتقال به علت اینکه مخاط را تحریک و نشانه ها را تشدید می کند، خودداری شود و در عوض از منابع بسیار غنی ویتامین «ث» یعنی لیموشیرین که تا حدود 60 میلی گرم ویتامین «ث» دارد و سرماخوردگی، تب و گرفتگی گلو را برطرف می سازد، پیاپی در طول روز مصرف شود.

2ـ ویتامین «آ»: میان سرماخوردگی و مصرف این ویتامین، هیچ رابطه ای وجود ندارد ولی کسانی که در غذایشان مقدار بیشتری ویتامین «آ» باشد، دوران سرماخوردگی کوتاه تری دارند. مواد غذایی و گیاهی ویتامین «آ» عبارتند از: اسفناج، هویج خرد شده، گل کلم، بامیه، نخودفرنگی، زردآلو، انبه، هندوانه، هلو، طالبی، زرده تخم مرغ و جگر، حاوی ویتامین «آ» هستند. ویتامین «آ» موجود در هویج رنده شده بیش از هویج تکه تکه شده در بدن مصرف می شود.

سیر: یک پادزیست (آنتی بیوتیک) طبیعی حاوی ویتامین های «آ»، «ب» و «ث» و مواد معدنی سلنیوم و ژرمانیوم می باشد. در این ماده، ترکیبی به نام آلینین وجود دارد که قادر به نابود کردن 23 نوع باکتری است. ولی مصرف آن در افرادی که از داروهای ضد انعقاد و آسپرین استفاده می کنند، باید با رایزنی پزشک صورت گیرد.

عسل: همراه با موم در سینوزیت، زکام و بیماری های تنفسی مؤثر است. پیشینیان هم به خواص درمانی عسل در درمان امراض ریوی پی برده بودند به طوری که بقراط هم استفاده از شربت عسل را برای از میان بردن سرفه و خلط سینه مفید می دانست.

شلغم: از دیرباز به عنوان یک پادزیست (آنتی بیوتیک) طبیعی زبانزد بوده است. شلغم سرشار از ویتامین «ث» است که اگر به صورت خام مصرف گردد (همراه با سالاد) بهره بردن از این ویتامین امکان پذیر است.

خواص پادزیستی (آنتی بیوتیکی) شلغم موقعی آشکار می گردد که به اندازه یک قاشق مرباخوری از وسط شلغم درآورده و با شکر یا نبات پر شود و سپس به پخت آن اقدام گردد، در این صورت شیره ای در میان آن جمع می شود که خواص پادزیستی دارد.

کلم: سبزی مفیدی است. مغز کلم، ماده ای مغذی است و برای رفع گلودرد، اثرات شفابخشی دارد و در عوارض ریوی مانند سرفه شدید، کارآمد است.

تره: از دیگر سبزی هایی است که در مداوای تمامی عفونت ها کارآمد است و مصرف آن به شکل خام در معالجه سرماخوردگی توصیه می شود.

مایعات: مصرف مایعات در دوران سرماخوردگی بسیار ضروری است. در اینجا به ذکر مواردی از آن می پردازیم:

الف ـ آب هندوانه از منابع مناسب ویتامینی به حساب می آید و هم در پایین آوردن تب و نیز در مداوای سرماخوردگی بدون تب، کارساز است. (مصرف زیاد آن به افرادی که به کم خونی دچار هستند، توصیه نمی شود).

دم کرده های گیاهی (جوشانده ها)

عناب: از موادی است که در رفع گرفتگی سینه تأثیر چشمگیری دارد. عناب در واقع به شکل دانه های سرخ رنگ سنجدمانند بوده و به صورت جوشانده توأم با شیر اثربخش است.

دم کرده گل و برگ ختمی: که در سایه خشک شده باشد نیز به مقدار 30 گرم در یک لیتر آب برای درمان انواع زکام، برونشیت، گلودرد و ورم حنجره مصرف می گردد.

گل گاوزبان: که آن را مانند چای دم می کنند و با نبات مصرف می شود، برای دل درد ناشی از سرماخوردگی توصیه می شود.

به: لعاب دانه به یا به دانه و بارهنگ برای سرماخوردگی و گلودرد سودمند است و چنانچه به دانه را در آب نیم گرم خیس کرده، به تدریج بخورند، برای اسهال مفید است.

سوپ: سوپی که در زیر به شرح آن می پردازیم، در درمان بدنی شخص و تقویت نیروی بدنی او در حین و بعد از سرماخوردگی بسیار مؤثر است. این سوپ حاوی آب مرغ، جو، چند حبه سیر له شده، هویج رنده شده، چند قطعه کرفس و کلم پخته شده است که بعد از پایان پخت به آن گوجه فرنگی و جعفری اضافه می شود. شما می توانید با مصرف این سوپ همراه با آب یک لیموی تازه، مجموعه ای از ویتامین ها را به بدن خود برسانید./1360//101/خ

1- Simple Home Herbal Remedies, 10,0001 Hints.

2ـ نسخه سبز، بی.ن، 1382.

3ـ کوهکن، صدف، «توصیه های غذایی در سرماخوردگی»، 1383.

منبع:مجله پیام زن