قانون جدید دانشگاه‌ها برای تجمعات دانشجویی

به گزارش خبرگزاري رسا، حوزه دانشجویی همواره یکی از مهمترین و پویاترین بخشهایی است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به تبع آن دانشگاهها با آن سر و کار دارند. حوزه ای که معاونان دانشجویی دانشگاهها بارها آن را سخت ترین و پر دغدغه ترین معاونت دانشگاهها عنوان می کنند و به دلیل مسائل مهمی همچون موضوعات رفاهی (وام، تغذیه و خوابگاه)، نقل و انتقالات، مطالبات دانشجویی، بورس، قوانین انضباطی و ... همیشه از حساسیت ویژه ای برخوردار است.

بر همین اساس همزمان با روز دانشجو از رئیس سازمان امور دانشجویان و معاون وزیر علوم دعوت کرد تا در نشستی با خبرنگاران این رسانه بخشی از مهمترین دغدغه های دانشجویان را با وی مطرح کند.

مجتبی صدیقی در گفتگویی درباره شیوه نامه جدید انضباطی دانشجویان، نقل و انتقال خارج به داخل، طرح پایش سلامت دانشجویان و خدمات رفاهی دانشگاهها موضوعاتی را مطرح کرد.

متن گفتگو با رئیس سازمان امور دانشجویان به شرح زیر است:

*با توجه به اینکه به تازگی روز دانشجو را پشت سر گذاشتیم و شما هم در حقیقت مسئول بخش دانشجویی وزارت علوم هستید به عنوان شروع مصاحبه آیا خبر خوشی برای دانشجویان دارید که امروز اعلام کنید؟

این مصاحبه تقریبا همزمان شده با روز 16 آذر از این رو ابتدا این روز را به دانشجویان کشور تبریک می گویم.

جنبش دانشجویی فراز و نشیب های زیادی را هم در قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب داشته است. قبل از انقلاب می توان به مبارزه با رژیم طاغوت اشاره کرد. بعد از پیروزی انقلاب نیز در عرصه های حساسی مانند دفاع مقدس، تشکیل جهاد سازندگی، تشکیل سپاه پاسداران، انقلاب فرهنگی و ... نقش مهمی ایفا کرده است.

در سال‌های اخیر هم تشکل‌های دانشجویی (سیاسی، فرهنگی و صنفی) حضور خود را در مجموعه دانشگاه ها حفظ کردند. عرصه حضور تشکل های دانشجویی در درون دانشگاه های ما عرصه محدودی است و یکی از دغدغه های ما این است که بتوانیم مجموعه تشکل ها را نمایندگان جمع وسیعی از دانشجویان بدانیم که در حال حاضر تا رسیدن به این منظور فاصله داریم.

در حال حاضر تشکل های دانشجویی ما پوشش زیادی از مجموعه دانشجویان ندارند و طبیعی است که ما باید در کنار حضور ذی قیمت این تشکل ها به فکر مجموعه وسیع دانشجویان نیز باشیم که احیانا در چارچوب تشکل ها فعالیت نمی کنند.

تلاش ما بر این بوده که تشکل های صنفی که بیشتر کار آنها در حیطه اختیارات سازمان امور دانشجویان است، با استقبال بیشتری مواجه شوند، خیلی خوب نیست که انتخابات شوراهای صنفی به دلیل نرسیدن حد نصاب 25 درصدی حضور دانشجویان در برخی از دانشگاه‌ها منتفی و دوباره تکرار شود، این نشان دهنده این است که باید در برخی دانشگاه ها اقدام جدی در زمینه فعالیت گسترده تر تشکلهای صنفی داشته باشیم.

باید تلاش کنیم که این در خود رفتن های دانشجویان کمتر شود بخشی هم شاید به دلیل مشکلات فضای مجازی در شبکه های اجتماعی است که دانشجویان سعی می کنند نیازهای خود را در آن چارچوب رفع کنند.

در مورد خبر جدید حوزه دانشجویی هم که به آن اشاره کردید یک بخشی از آن در آغاز سال تحصیلی به دانشجویان اعلام شده است که می توان به بحث خوابگاه ها، تغذیه، ارتقای سطح خوابگاه‌ها، بهینه سازی و بهبود فضاهای آشپزخانه‌ها، اشاره کرد.

*یکی از مهمترین اتفاقات جریان ساز روزهای اخیر در حوزه شما موضوع شیوه نامه انضباطی بود که پس از ابلاغ آن اعتراضات زیادی را به همراه داشت و وزیر علوم هم در پاسخ به این اعتراضات قول بررسی و بازنگری به دانشجویان داد لطفا بفرمایید که آیا تا کنون بازنگری و یا تغییر جدی در شیوه نامه صورت گرفته یا خیر.

ما جامعه مخاطب این شیوه نامه که احتمال مشمول شدن در این شیوه نامه را دارند کمتر از نیم درصد می بینیم در نتیجه پس ما در مورد کمتر از نیم درصد دانشجویان در شیوه نامه صحبت می کنیم به ویژه آنجایی که بخشی از این مسائل مربوط به شیوه نامه تخلفات آموزشی است، اگر آن را هم کم کنیم بسیار ناچیز است و به زیر دو دهم درصد می رسد. دوم اینکه ما این شیوه نامه را مبتنی بر روح حاکم بر حقوق شهروندی ریاست جمهوری که ابلاغ شده بود نوشته و تکمیل کردیم و سعی کردیم هرچه آنها مد نظر شان بود دراین شیوه نامه ببینیم.

یکی دیگر از ویژگی هایی که این شیوه نامه داشته و کمتر دیده شده شفاف‌سازی حقوق دانشجو است ما در این شیوه نامه سعی کردیم از واژگان مبهم یا دو پهلو که ممکن است به ضرر دانشجو تفسیر شود جلوگیری کنیم، مضاف بر اینکه با توجه به صحبت هایی که دکتر غلامی اعلام کردند اگر به هر شکل در شیوه نامه احیانا جایی ابهامی وجود داشته باشد به نفع دانشجو تفسیر می شود.

با این مقدمه طبیعی بود که همه جریان‌های دانشجویی این را کاملا نپذیرفته و نقدهایی به جنبه هایی از آن داشته باشند.

ما اعلام کردیم که آماده هستیم این نقدها را بپذیریم، جلساتی هم تشکیل شد، دکتر جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور نیز تشکل های دانشجویی را دعوت کرد. در تعامل با وزارت بهداشت و وزارت علوم اعلام کردیم، هر نقدی هست به صورت مکتوب به ما بدهید ببینیم کدام بندهای شیوه نامه به حقوق دانشجویان آسیب می‌زند اکنون منتظر هستیم دوستان دیدگاه های خود را ارائه دهند.

نکته آخر اینکه ما این شیوه نامه را نوشته ایم و نمی گوییم این بهترین شیوه نامه ای هست که می تواند نوشته شود، اعلام کردیم اگر جریان های دانشجویی اجازه دهند ما این را در حد دو تا سه ترم اجرا می‌کنیم و اگر موردی بود، در عمل ما حتما به خلاء و آسیب‌های آن خواهیم پرداخت.

* آیا تاکنون ایرادات به شما ارائه شده است؟ مهمترین بندهای مورد اعتراض چیست؟

بخشی از اعتراضات و انتقاداتی که توسط دانشجویان صورت گرفت به این دلیل بود که دانشجویان، کل شیوه نامه را مطالعه نکرده و با شیوه نامه قبلی نیز مقایسه نکرده بودند که ببیند تغییرات آن چه بوده و چقدر به سمت جلو رفته ایم و احیانا گیرهای شیوه نامه کجاست.

ما معتقد نیستیم این یک شیوه نامه کامل است و ایرادی ندارد. برای همین چند هفته است که از جلسه دکتر جنیدی گذشته هنوز حداقل وزارت علوم مورد مکتوبی در این خصوص از تشکل های مجموعه های دانشجویی و شوراهای صنفی دریافت نکرده است.

به صورت پراکنده حرف هایی در فضایی مجازی زده شده ولی آن چیزی که قرار شد مکتوب ارائه کنند تا معاونت حقوقی ریاست جمهوری هم با توضیحات بررسی کند، ارائه نشده است.

در شیوه نامه قبلی امکان قطعی دفاع حضوری را نداشتیم که اکنون پیش بینی شده است، دانشجو می تواند از شورای بدوی استفاده کرده و اگر از شورای بدوی استفاده نکند می تواند از طریق شورای تجدید نظر توضیحات خود را ارائه کند.

یک بحثی که مطرح می‌کنند بحث وکیل است که دانشجو بتواند وکیل داشته باشد ما این را امر بدی نمی‌دانم. این از آن بحث‌های بود که حین نوشتن شیوه نامه نیز مطرح بود به هرحال در این زمینه نقطه نظرات موافق و مخالف زیاد است، چیزی که ما به دانشجویان می گوییم این است که شوراهای انضباطی محکمه های قضایی یا دادگاه نیستند، معمولا شورای انضباطی بنا را بر برخوردهای فرهنگی و تربیتی دارد و جمع‌بندی این بود که شاید به صلاح نباشد بحث وکالت به این صورت وجود داشته باشد.

البته دانشجو می تواند برای تنظیم لایحه و حمایت قضایی از وکیل استفاده کند، به هر حال ما بحث وکیل را نبسته ایم و احتمالا اگر بعد از جمع بندی، دوستان ما نیز به این نتیجه برسند جزء اصلاحات خواهد بود ولی فعلا در این شیوه نامه پیش بینی نکرده ایم.

نکات دیگری که اخیرا توسط دبیران برخی از شورهای صنفی مطرح شده بود، بحث احضار دانشجو است، این هم باز بر می گردد به متوجه نشدن اینکه در شیوه نامه چه چیزی نوشته است. گفتند که دانشجو احضار شفاهی می شود و اگر هم حاضر نشود به صورت غیابی حکم وی صادر می شود. اصلا بدین صورت نیست. قبلا تخلف دانشجو به صورت کتبی برای دانشجو ارسال می شد و احتمال اینکه دیگر دانشجویان متوجه آن شوند وجود داشت به ویژه در خوابگاه. حال ممکن بود دانشجو تبرئه شود ولی موضوعی که به دلیل آن فراخوانده شده بود برای وی مشکل ایجاد می کرد. تصمیمی که در شیوه نامه جدید توسط دوستان گرفته شده این است که ابتدا تلفنی تماس بگیرند یا پیامک بدهند تا دانشجو حاضر شود و آنجا به صورت کتبی و حضوری احضاریه یا دعوت نامه را دریافت کند.

حتی در این شیوه نامه از کلمه احضاریه هم استفاده نشده و دعوت نامه مطرح است. اگر دانشجو به تماسی که گرفته شده پاسخ ندهد در آن صورت دعوتنامه کتبی برای وی ارسال می شود این گونه نیست که بدون اینکه دانشجو بداند بخواهند برای وی تصمیم گیری کنند.

نکات مثبت در شیوه نامه بسیار زیاد است که به آن توجه نشده است حتی بعضی از دوستان که به نمایندگی، آن را پیگیری می‌کردند گفته بودند ما در بحث تخلفات مشکلی نمی‌بینیم، فقط در آیین رسیدگی و نحوه رسیدگی ایراد داریم.

شورای انضباطی را نباید به عنوان یک ابزار برخورد با دانشجو در نظر گرفت. دانشگاه یک محیط تربیتی است که اگر بحثی، تخلفی داخل آن صورت گیرد مسئولان دانشگاه نمی توانند آن را نادیده بگیرند از طرفی هم اگر تخلفی صورت گرفته دانشجو حق دارد حداکثر دفاع را از خود داشته باشد و دانشگاه هم باید از موضع تخفیف و رحمت برخورد کند.

*پس این طور که به نظر می رسد تا کنون در جلسه مشترک با وزارت بهداشت تغییر خاصی در شیوه نامه نداده اید؟

نسبت به آن چیزی که ابلاغ شده هنوز تغییر رسمی اعلام نشده ولی بحث هایی صورت گرفته و ایرادات کلی و پراکنده بررسی شده منتظر هستیم هرچه مشکلات از نظر دانشگاه ها و دانشجویان وجود دارد ارائه شود که یکباره انجام شود.

*شرط بررسی ایرادات دانشجویان به این شیوه نامه چیست؟

در جلسه با دکتر جنیدی قرار شد که دانشجویان پیشنهاد و انتقادات خود را به صورت کتبی ارائه کنند.

ما از دوستان دانشجو انتظار داریم به دقت شیوه نامه را مطالعه کنند، حال این سوال پیش می آید که اگر آنچه که ما می گوییم نباشد، آنچه که آنها می‌گویند چیست؟ یعنی جایگزین چیست الان ما منتظریم اگر دانشجویان این شیوه نامه انضباطی را نمی پسندند مکتوب به ما بگویند که کدام شیوه حقوقی می تواند جایگزین آن شود.

ما منتظریم اگر دانشجویان این شیوه نامه انضباطی را نمی پسندند مکتوب به ما بگویند که کدام شیوه نامه حقوقی می تواند جایگزین آن شود

*یک موضوعی که همیشه در حوزه دانشجویی خبرساز و مهم بوده بحث مطالبات دانشجویان بوده که برخی از آنها در قالب تجمع دانشجویی عنوان می شود آیا شما برآوردی دارید که محتوای مطالبات یا تجمعات دانشجویی بیشتر از چه جنسی است؟

در چند سال اخیر به دلایل مختلف مطالبات و تجمعات دانشجویان بیشتر از جنس صنفی بوده است. بعد از آن هم تجمعات آموزشی یعنی مطالبه درباره سنوات و شهریه. تجمعات سیاسی در درجه های بعدی قرار دارند.

البته برخی مواقع به حق هم هست چون کمبود های صنفی وجود دارد.

*نحوه رسیدگی یا برخورد دانشگاه ها با این مطالبات باید چگونه باشد آیا در این زمینه تدبیر جدیدی اندیشیده شده است؟

در شیوه نامه قدیم بحث تجمع پیش بینی نشده بود. اما یکی از نقطه های قوت شیوه نامه جدید انضباطی که کمتر به آن توجه شده این است که اگر تجمعی کار عادی دانشگاه را به هم نزند، خسارتی نداشته باشد و درگیری خاصی صورت نگیرد می تواند برگزار شود و مشکل خاصی برای آن وجود ندارد.

حال با این شرایطی که گفتم اگر حتی مجوزی هم در کار نباشد، دانشگاه با این دسته تجمعات برخوردی نمی کند، در موارد دیگر هم دانشجو می تواند درخواست مجوز را به دانشگاه بدهد تا در کمیته بررسی و ساعت خاصی برای آن تجمع اعلام شود.

*آیا برای رفع مشکلاتی که موجب اعتراضات و در نهایت تجمع صنفی و آموزشی دانشجویان می شود چاره‌ای اندیشیده شده؟ در بحثتغذیه از آغاز سال تحصیلی تا کنون خیلی تجمع داشتیم. به عنوان مثال ما در دانشگاه علم و صنعت موضوع مسمومیت غذایی را داشتیم و اخیرا در دانشگاه تهران و شهید بهشتی نیز در زمینه کیفیت تغذیه تجمعاتی صورت گرفته بود.

مجموعه وظایفی که ما دنبال می کنیم برای رفع مشکلات صنفی و کمک به خدمات رفاهی بیشتر است. منتهی محدودیت ما نیز مشخص است به ویژه اینکه دانشگاه ها توسعه کمی داشتند اما زیرساخت رفاهی به اندازه جمعیت دانشگاه ها افزایش نیافته است. به طوری که امکان ساخت خوابگاه با اعتبار دولتی را نداشتیم چون در برنامه پنجم توسعه پیش بینی نشده بود.

با همه اینها قرار شده آشپزخانه دانشگاه‌ها نوسازی شود و از حالت سنتی به شکل صنعتی در بیاید. بنابراین مشابه خوابگاه ها آشپزخانه ها را بررسی و رتبه بندی کردیم. رتبه یک از نظر ما مطلوب و رتبه 3 ضعیف است که با کمک صندوق رفاه و خود دانشگاه ها به تدریج به سمت صنعتی کردن رستوران و آشپزخانه ها پیش می رویم.

قرار شده آشپزخانه دانشگاه‌ها نوسازی شود و از حالت سنتی به شکل صنعتی در بیاید. بنابراین مشابه خوابگاه ها آشپزخانه ها را بررسی و رتبه بندی کردیم

تقریباً تا 50 درصد جلو رفتیم امیدواریم تا پایان سال 99 اگر مشکلات اعتباری اجازه دهد این پروژه را تمام کنیم.

بخش دوم تنوع بخشی در غذا است. اینکه یک دانشگاه حداکثر دو نوع غذا ارائه می کند معلوم نیست که مطلوب دانشجو باشد. برای همین رستوران‌های مکمل‌ را پیشنهاد کردیم دانشگاه ها نیز استقبال کردند در این رستوران ها هم یارانه می دهیم و با بخش خصوصی هم صحبت می شود تا تنوع خوبی از غذاهایی که قیمت آنها پایین تر تا بالاتر است ارائه دهند تا دانشجو انتخاب بیشتری داشته باشد.

ما در این رستوران ها حتی غذای مجانی هم داریم. در برخی دانشگاه ها در رستوارن های مکمل، غذایی که ارائه می شود غذا بسیار ارزان قیمت و معادل با یارانه ای است که داده می شود در نتیجه برای دانشجو رایگان تمام می شود. این رستوران ها در حال گسترش هستند.

*پس یعنی این سیستم ارائه غذای رایگان توسعه بیشتری پیدا می کند؟

بله. انشالله.

ضمن اینکه در حوزه بهداشت هم تاکید کرده ایم، مرتب به آشپزخانه ها نظارت کنند از وزارت بهداشت نیز خواسته ایم همان طور که مسئولیت نظارت و کنترل رستوران های سطح شهر را انجام می دهند نظارت بر رستوران های دانشگاه ها را نیز در نظر داشته باشند.

ما تقریبا بیش از 126 میلیون پرس سالانه غذا ارائه می دهیم در این حجم غذا برخی مواقع ممکن است اتفاقی هم رخ دهد که امیدواریم شاهد چنین مواردی دیگر نباشیم، ما می خواهیم این اتفاقات را در حوزه تغذیه به صفر برسانیم.

*اخیرا موضوع افزایش وام ازدواج و ودیعه مسکن دانشجویی توسط نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه ها مطرح شد و همچنین اعلام شد که با صندوق رفاه دانشجویان نیز در این زمینه رایزنی داشته اند، آیا این وام ها در سال جاری افزایش پیدا می‌کنند و اینکه آیا بودجه وام شهریه اختصاص داده شد یا خیر؟

بله درست است ما در بحث وام ازدواج و ودیعه مسکن تمایل داریم که این وامها افزایش داشته باشند تا مشکلات دانشجویان کمتر شود منتهی در این دو سه سال اخیر از یک طرف اعتبارات مصوب و از یک طرف هم با عدم تخصیص اعتبارات مصوب روبرو هستیم.

سال گذشته تنها 60 درصد اعتبارات صندوق رفاه دانشجویان اختصاص داده شد امسال هم خیلی افق مثبت تری نیست، محدودیت اعتباری و عدم تخصیص باعث شده تا دست هیئت امنای صندوق رفاه که محلی برای مشخص کردن تعرفه و میزان وام ها است بسته باشد.

با این وجود ما وام شهریه را افزایش دادیم. به این شکل که در مقطع کارشناسی 550 هزار تومان به 700 هزارتومان در هر ترم افزایش یافت در مقطع کارشناسی ارشد یک میلیون و 250 هزارتومان به یک میلیون و 500 هزارتومان و در مقطع دکتری در هر ترم از دو میلیون و 500 هزار تومان به 3 میلیون و 500 هزارتومان افزایش یافت.

ردیف وام شهریه هم متاسفانه امسال تخصیص نیافته و صندوق رفاه دانشجویان مجبور است از منابع خود وام شهریه دانشجویان را پرداخت کند، امسال هم این 40 میلیارد که در ردیف شهریه پیش بینی شده تا امروز تخصیص نیافته و امیدواریم قبل از پایان سال پیگیری های ما در این زمینه به جایی برسد. وام ضروری دکتری هم افزایش یافت.

در خصوص وام ودیعه مسکن و ازدواج نیز امسال افزایش نداشتیم ولی با نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه ها صحبتی داشته ایم و امیدواریم در اولویت سال 99 باشد.

*فرایند انتقال دانشجو از خارج به داخل نیز یکی از اخبار جنجالی ماههای اخیر بود. این موضوع در وزارت بهداشت حاشیه های بیشتری داشت. آیا در وزارت علوم در فرایند انتقال از خارج با موارد تخلف مواجه بودید؟

انتقال دانشجو از خارج به داخل در وزارت علوم از سال های قبل وجود داشته، سال ها است دانشجو برای تحصیل خارج از کشور می رود اگر به دلایلی نیاز داشته و مجبور باشد یا بخواهد که به داخل کشور منتقل شود از طریق شورای انتقال اقدام می کند.

در دولت قبل این اختیارات به دانشگاه ها داده شد بود و دانشجویان هم می توانستند هم به دانشگاه و هم به وزارت علوم مراجعه کنند. دانشگاه باید گزارش اقدام خود را به وزارت علوم اعلام می کرد تا کنترل شود و خلافی صورت نگیرد.

در این زمینه خیلی محدود و به تعداد انگشتان یک دست مواردی داشتیم که تخلف صورت گرفته بود که با آن خیلی جدی برخورد کردیم.

برای همین به دانشگاه ها تاکید کردیم تا قبل از اینکه اداره کل دانشجویان داخل تایید را انجام نداده ثبت نام نکنند.

*بیشترین آمار انتقال مربوط به چه رشته هایی بود؟

تقریبا در همه رشته ها بودند ما متناسب با دانشگاهی که دانشجو در آن کشور درس خوانده، یعنی اگر در دانشگاه سطح 3 درس خوانده طبیعی است که به دانشگاه پایین تر ما معرفی شود و اگر در دانشگاه درجه یک تحصیل کرده باشند به دانشگاه های سطح بالا معرفی می شوند. موضوع انتقال را هم در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری داشتیم و تقریبا توزیع یکنواخت است. .

*طرح پایش سلامت جسم و روان دانشجویان هر ساله در ابتدای سال تحصیلی در دانشگاهها اجرا می شود و تأکید وزارت علوم بر این است که با گسترش بیشتری ادامه یابد. تحلیل شما از آخرین یافته های این طرح چیست؟

در حال حاضر جامعه آماری ما در این طرح بالای 30 تا 40 هزار دانشجو رفته است. ما اکنون 71 مرکز مشاوره تندرستی در 71 دانشگاه راه اندازی و به تجهیز آن کمک کرده ایم، دانشجویان به ویژه ورودی های جدید از نظر نقص ها و ضعف های فیزیکی و مشکلات اسکلتی، قامتی و ... کنترل می شوند.

نتایج پایش از آخر آذر تا 15 دی ماه جمع بندی و اعلام می شود. ضعف دختران بیشتر در پوکی استخوان و پسران اضافه وزن، صافی کف پا و چربی های مختلف است.

در پایش روانی دانشجویان 3 دوره طرح سیمای زندگی دانشجویان را اجرا کردیم امسال هم قبل از پایان سال انجام می دهیم. مباحث روانی و نحوه گذراندن اوقات فراغت بررسی شده است. در مشکلات روانشناختی بیشتر دانشجویان با نگرانی از اشتغال و آینده مواجه هستند.

یکی دیگر از نتایج این طرح بررسی اعتقادات مذهبی در دانشجویان است، توکل به خدا و اعتقاد به معاد در 85 و 90 درصد دانشجویان وجود دارد ولی وقتی به مرحله انجام فرائض می رسد افت کرده و به 70 درصد می رسد./1360//101/خ