تغییر دقیقه نودی دستورالعمل‌ها
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، موضوع برگزاری جلسات عزاداری در ماه محرم مسأله‌ای بود که بعد از تعطیلی جلسات مذهبی از ابتدای شیوع ویروس کرونا، نگرانی را به دل هیأتی‌ها انداخت و در هر محفل و مجلسی این سوال را مطرح می‌کردند که محرم چه می‌شود؟ دعای آن‌ها این بود که «دست ما را به محرم برسانید فقط».
این رویه ادامه داشت تا موسم برپایی دعای عرفه رسید و اعلام شد این مراسم تمرین هیأتی‌ها برای محرم است. دستورالعمل‌هایی ناظر به برگزاری جلسات در فضای باز صادر شد و برخی از هیأت‌ها، جلسات را در فضای باز برگزار کردند.
دستورالعمل‌های ستاد کرونا ۱۲ روز مانده به محرم رسید
ستاد پیگیری‌های ویژه محرم به ریاست حجت‌الاسلام قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تشکیل شد و مامور به تدوین دستورالعمل برگزاری محرم شد که جلسات متعددی با مسئولان مراجع عظام تقلید، مسئولان وزارت بهداشت، ستاد ملی کرونا، مداحان و وعاظ سرشناس داشت و در نهایت طی فرایندی که البته در خصوص آن‌هم حرف‌هایی مطرح است، دستورالعمل برگزاری عزاداری در ماه محرم تدوین شد. این دستورالعمل، ۱۹ مردادماه یعنی ۱۲ روز مانده به روز اول محرم برای اجرای به هیأت‌ها ابلاغ شد.
برگزاری جلسه عزاداری مقدماتی دارد
قطعا هر فردی با تجربه برگزاری یک جلسه مهمانی خانوادگی می‌داند که برگزاری یک مجلس کوچک برای تعداد محدودی از افراد، نیازمند چه تمهیدات و روندی است. چه برسد به هیأتی که بناست صدها و یا هزاران نفر در آن حضور پیدا کنند و با توجه به وجود کرونا، نیازمند رعایت قوانینی هم باشد. بنابراین می‌طلبید این دستورالعمل‌ها زودتر ابلاغ شود تا مسئولان هیأت‌ها برای برگزاری این جلسات تدبیر و هزینه لازم برای رعایت دستورالعمل‌ها را پیش‌بینی کنند.
در این دستورالعمل‌ها اعلام شد:
۱. هر ۴ متر مربع برای یک نفر در فضای باز
۲. زدن ماسک اجباری است
۳. افراد مسن و بیمار نیایند
۴. یک چهارم ظرفیت در فضاهای بسته
۵. دسته‌روی ممنوع
۶. از ادوات شخصی عزاداری استفاده کنید
۷. استفاده از طبل و سنج ممنوع
۸. ورود و خروج به هیأت با رعایت فاصله
۹. نذورات به صورت بیرون‌بر
۱۰ . عزاداری نهایتاً یک ساعت
یازدهمین دستورالعمل ستاد ملی، روز 28 مرداد در رد دستورالعمل چهارم ابلاغ شد مبتنی بر اینکه «هرگونه مراسم در فضای سربسته، مطلقا ممنوع است»
دستورالعمل‌ها هزینه زیادی روی دست هیأت‌ها گذاشت
براساس این دستورالعمل‌ها، هیأت‌های مذهبی بسیاری، امسال جلسات را به فضایی متفاوت از حسینیه و تکایای هر ساله خود منتقل کرده‌اند تا بتوانند این دستورالعمل‌ها را اجرایی کنند. موضوعی که موجب افزایش چندین برابری هزینه‌های برگزاری مجالس شد.
هزینه ۳ برابری هیأت ریحانةالحسین با انتقال به فضای باز
مسئول هیأت ریحانةالحسین(س) با مدیحه سرایی سیدمجید بنی‌فاطمه در این خصوص می‌گوید: «امسال باتوجه به توصیه برگزاری جلسات در فضای باز، مراسم عزاداری دهه اول را در حسینیه ریحانةالحسین(س) در منطقه باغ فیض نخواهیم داشت و جلسه را به فضای ۲۸ هزار متری مجموعه پارک ارم در غرب تهران منتقل کرده‌ایم. برای آماده‌سازی این مجموعه نسبت به سال‌های قبل هزینه‌های ما ۳ برابر شده است.»
او در خصوص تمهدیدات لازم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌گوید: «در زمان ورود افراد، سنجش دمای بدن آن‌ها انجام می‌شود و حتما باید از ماسک استفاده کنند. برای حضور در مراسم نیز فاصله‌گذاری اجتماعی از قبل روی موکت‌ها انجام شده و افراد در مکان‌های تعیین شده باید بنشینند. برای بخش خواهران نیز تعبیه صندلی با رعایت فاصله مناسب شده است تا بتوانند از جلسه بهره لازم را ببرند. تأمین ملزومات لازم برای رعایت این نکات و همچنین سیستم صوت و نور مطلوب برای جلسه موجب افزایش ۳ برابری هزینه‌های هیأت شده است.»
هیأت نورالرضا روی فضای سربسته حساب کرده بود!
هیأت نورالرضا(ع) تهران با مدیحه‌سرایی سیدمهدی حسینی و امیر عباسی نیز که هر ساله مراسم عزاداری خود را در مسجد امام صادق(ع) اقدسیه برپا می‌کرد، امسال برای بسترسازی لازم به منظور برگزاری مجالس عزاداری با رعایت پروتکل‌ها راهی حوزه علمیه امام خمینی(ره) و مسجد امام رضا(ع) در ازگل شده است. محمود مدینه‌نگاه، مسئول این هیأت به خبرنگار فارس می‌گوید: «برای برپایی مراسم‌های امسال از ظرفیت صحن مسجد که دارای سقفی ۶ متری است، برای حضور ۳۰۰ نفر استفاده می‌کنیم و در فضای باز بیرون نیز ۱۰۰۰ نفر مستقر خواهند شد که برای بخش خواهران صندلی با فاصله تعبیه شده است.»
او در خصوص برنامه‌ریزی برای رعایت دیگر بندهای دستورالعمل عزاداری محرم می‌گوید: «امسال ۳۵ خادم در برگزاری هیأت مشارکت خواهند کرد که بناست در ابتدای ورود، افراد از تونل ضدعفونی عبور کنند و در طول مراسم نیز خادمان نظارت می‌کنند تا فردی حتی برای یک دقیقه نیز ماسک خود را برندارد. پذیرایی در مدت زمان مراسم تنها به صورت آب معدنی خواهد بود و در سه شب پایان دهه نیز اطعام به صورت بیرون‌بر به حاضران ارائه خواهد شد. برای سینه‌زنی نیز طی جلسات توجیهی بناست مداحان جلسه مدیریت لازم را داشته باشند تا افراد در سرجای خود و بدون هیچ تغییر مکانی به عزاداری بپردازند.»
رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی نیازمند ملزوماتی است که موجب افزایش هزینه برگزاری جلسات شده است. مدینه‌نگاه در این خصوص می‌گوید: «باتوجه به وسعت محل برگزاری مراسم نیازمند اجاره تلویزیون شهری به خصوص برای بخش خواهران شدیم. تأمین صوت و موکت نیز هزینه‌های بسیاری برای ما داشته که در مجموع می‌توان گفت موجب افزایش دو برابری هزینه‌های ما نسبت به گذشته شد.»
افزایش ۳ برابری هزینه‌های هیأت عبدالله بن الحسن به خاطر انتقال به فضای باز
هیأت عبدالله بن‌الحسن(ع) با مدیحه سرایی حنیف طاهری نیز از مراسم قرائت دعای عرفه و جشن عید غدیر برای رعایت هرچه بهتر پروتکل‌های بهداشتی مجالس خود را به پادگان ۰۶ ارتش در چهارراه پاسداران منتقل کرد. محسن مبارکی مسئول این هیأت به خبرنگار حوزه مسجد و هیأت فارس می‌گوید: «مراسم عزاداری محرم هیأت ما، در فضای بالغ بر ۷ هزار متر مربعی پادگان ۰۶ و در فضایی کاملاً باز بناست برگزار شود. از سوی هیأت حدود ۸۰ درصد فضای موجود زیرانداز مناسب پهن شده است و در اطلاع‌رسانی به مردم نیز اعلام کردیم که در صورت تمایل می‌توانند زیرانداز شخصی همراه داشته باشند. با هماهنگی با واحد امداد و نجات بسیج، سنجش دمای بدن و سنجش اکسیژن خون افراد در بدو ورود انجام می‌شود و برای کفش افراد نیز کیسه‌های یک‌بار مصرف ارائه می‌شود و بعد از جلسه نیز افراد کیسه‌ها را با خود خواهند بُرد.»
مبارکی با اشاره به اینکه برگزاری جلسه در فضای باز هزینه‌ها را تاحدود ۳ برابر افزایش داده است، می‌گوید: «تأمین صوت در فضای باز، تعبیه تلویزیون شهری در فضاهای بسیار بزرگ، نیاز به نیروهای انسانی بیشتر، روند آماده‌سازی زمان‌بر محیط از جمله کارهایی است که برگزاری جلسه در فضای باز به همراه دارد.»
هزینه‌هایی که پروتکل‌ها روی دست هیأتی‌ها گذاشته است
محمد لطفی از اعضای هیأت ریحانةالنبی(س) نیز در این خصوص می‌گوید: «هیأت ما در خصوص برگزاری جلسات شب‌های قدر به زعم کارشناسان و ناظران جزو موفق‌ترین‌ها بود، اما با این وجود طبق پروتکل‌های اعلام شده تصمیم گرفتیم تا جلسات محرم را از مسجد گیاهی به آستان مقدس امامزاده صالح(ع) منتقل کنیم. تمام محیط امامزاده، صحن‌ها و پارکینگ اتوبوس مقابل آستان، در اختیار هیأت قرار گرفته است.»
او با اشاره به تمهیدات در نظر گرفته شده برای برگزاری مراسم امسال می‌گوید: «تمام صحن‌ها برای حضور عزاداران موکت می‌شود. جانمایی لازم براساس دستورالعمل‌ها نیز صورت می‌گیرد تا افراد با خاطر آسوده حضور پیدا کنند. هر شب قبل و بعد مراسم نیز با ربات طراحی شده، تمام فضای برگزاری مراسم ضدعفونی می‌شود. در ابتدای ورود هم با تعبیه تونل ضدعفونی، سنجش دمای بدن و جلوگیری از ورود بدون ماسک افراد، فضای لازم برای حضور مهیا خواهد شد. بناست بیرون از محدوده امامزاده، صندلی بگذاریم تا تفکیک لازم صورت گیرد. امسال برای رعایت پروتکل‌ها تعداد خادمان ۴ برابر شده است. در مجموع در اثر تمامی تمهیدات اندیشیده شده، هزینه‌های برگزاری نسبت به سال گذشته چندین برابر شده است.»
افزایش هزینه صرفا به دلیل جابه‌جایی حسینیه نیست
این افزایش هزینه‌ها صرفا به دلیل جابه‌جایی مکان برگزاری جلسات نیست؛ زیرا هیأت‌هایی که حسینیه خود را تغییر نداده‌اند هم به دلیل برنامه‌ریزی برای برگزاری جلسه در فضای باز و نیاز به تامین صوت و نور لازم و تمهیدات لازم برای حضور افراد موجب افزایش هزینه‌ها شده است. از این جمله هیأت‌ها می‌توان به برنامه مسجد ارک اشاره کرد.
حسین ارضی، مسئول گروه جهادی شهدای مسجد ارک تهران با اشاره به برگزاری جلسات عزاداری ماه محرم با نوای حاج منصور ارضی می‌گوید: «بناست جلسات عزاداری مسجد ارک همچون سال‌های گذشته و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با تکیه بر فضای خارج از مسجد برگزار شود. تونل ضدعفونی و سنجش دمای بدن در بدو ورود انجام می‌شود تا مانع ورود افراد بیمار به درون مجلس شویم. روزانه نیز قبل و بعد مراسم ضدعفونی انجام می‌شود. چیدمان داخل مسجد نیز براساس دستورالعمل‌ها با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی خواهد بود و در خارج از مراسم نیز با کمک خادمان فاصله‌گذاری رعایت می‌شود و نظارت لازم برای استفاده از ماسک عزاداران صورت می‌گیرد. در مجموع مراعات تمام فرایندهای صورت گرفته موجب افزایش هزینه‌های برگزاری مراسم تا حداقل ۳ برابر نسبت به سال‌های گذشته شده است. تنها تأمین مواد ضدعفونی لازم برای یک دهه هزینه بسیاری برای ما داشته است.»
او می‌گوید: «هزینه مادی تنها افزایش پیدا نکرده است. نیروی انسانی مورد نیاز برای برگزاری جلسه و از سوی دیگر هزینه روحی و معنوی برای مردمی که قادر به حضور در فضای اصلی جلسه نیستند، از مواردی است که امسال با آن مواجه شده‌ایم.»
هیأت‌های عزاداری با توصیه‌های مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید خود را مکلف به برگزاری مراسم عزاداری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌دانند و برای اجرای «واو به واو» این پروتکل‌ها هزینه‌های بسیاری داده‌اند، اما انتظار دارند که ستاد ملی کرونا نیز با اعتماد بیشتری نسبت به مجالس مذهبی تصمیم‌گیری داشته باشد و از تصمیمات لحظه آخری به خصوص در استان‌ها پرهیز کند. از سوی دیگر نهادهای حمایتی که هر سال از هیأت‌ها حمایت داشتند امسال باید ویژه‌تر اقدام کنند./د102/ف