فطرت انسان نقطه اتکای معرفت‌شناسی دینی
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، روزهای آخر ماه صفر که می‌رسد غم بزرگ رحلت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله و سبط اکبر امام حسن مجتبی علیه‌السلام و همچنین ایام شهادت امام رئوف، حضرت امام رضا علیه‌السلام سینه‌های پردرد شیعیان را می‌فشارد.
درد و غم این سه حادثه غمبار جهان اسلام چنان عظیم و بزرگ است که قلم توان وصف آن را ندارد، اما مؤمن پیرو سیره اهل‌بیت باید در کنار غم و اندوه رحلت برترین مخلوقات بشر، از سیره و روش آن‌ها برای تکامل و هدفی که این عزیزان برایش مبعوث شده و به امامت برگزیده شده‌اند بهره برده و ادامه‌دهنده راه آن‌ها باشد.
شاید یکی از مهم‌ترین مواردی که در سیره پیامبر مهربانی باید بیش از همه موردتوجه قرار گیرد نحوه دعوت مردم به اسلام در آن روزگارانی است که جهل و خرافه جهان را فراگرفته و گوش‌ها و دل‌ها از شنیدن صدای حق و حقیقت غافل بودند. رحمت و رأفت پیامبر اسلام در بیان حقایق اسلام،صبر،گذشت حلم و بردباری ایشان در این مسیر سخت و دشوار الگوی ارزشمندی است که می‌تواند در تمامی قرون و اعصار پیش روی انسان قرار داشته باشد و او را از مراحل سخت زندگی با موفقیت عبور دهد.
این سیره و روش در سایر بزرگان اهل‌بیت و امامان بزرگوار نیز دیده می‌شود و این خصلت و روش برای دعوت مردم به‌حق و حقیقت الگویی ماندگار در تاریخ اسلام و به‌ویژه تشییع محسوب می‌شود. برای بررسی شیوه و راهکارهای پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله و نیز … گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر یحیی جهانگیری استاد حوزه و دانشگاه ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به این‌که پیام پیامبر امروز هم تازگی خود را دارد و با انسان‌های مختلف با فواصل جغرافیایی زیاد ارتباط برقرار کرده و می‌کند گفت: به‌طور قطع و یقین در این پیام آثار و داشته‌هایی وجود داشته که در طول قرون و اعصار مختلف، میلیاردها انسان آن را پذیرفته و با آن مسیر زندگی خود و دنیا را تغییر داده‌اند و برای بشر امروزی نیز تازگی‌های خود را حفظ کرده است.
حجت‌الاسلام جهانگیری با تأکید بر این نکته که پیام رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله هنوز بالندگی و تازگی خود را حفظ کرده و امروزه درمان بسیاری از دردهای بشریت است افزود: امروزه باید در کنار بیان پیام‌های آخرین فرستاده خدا، به نحوه بیان و ارائه آن نیز توجه شود زیرا اگر به این بخش از رسالت حضرت ختمی‌مرتبت اشاره نشود نمی‌توان عمق اثرگذاری پیام رسالت را درک کرد و از آن استفاده نمود. در زمان ۲۳ سال که زمان بسیار کوتاهی است پیامبر موفق شد در دل‌ها نفوذ کند و تعداد مسلمانان را از ۳ نفر به هزاران نفر برساند. بنابراین نحوه و چگونگی بیان رسالت و بررسی و الگوگیری از آن بسیار مهم است و باید به آن پرداخته شود.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: این‌که ایشان چه زمانی از حجاب و نماز گفتند و چه موقع عدالت و عدم تبعیض را بیان فرمودن می‌تواند مدل تبلیغی و بسط اسلام در دل‌ها را به ما آموزش دهد. این‌که فقط پیام رسالت گفته شود و روش اجرای آن بیان نشود باعث می‌شود که تحریف‌ها و روش‌های انحرافی که در جهان اسلام امروز می‌بینیم بروز کند و فرقه‌های تکفیری با تفسیر و برداشت خود در ارائه پیام اسلام، جهان را با چالش و درگیری روبه‌رو سازند.
وی خاطرنشان کرد: پیامبر در طول ۲۳ سال نبوت خود به‌ویژه در زمانی که در مکه مکرمه حضور داشتند بیشتر از کلمه انسان برای مخاطب قرار دادن و اشاره کردن استفاده می‌کردند تا خصلت و فطرت والای انسانی را موردتوجه قرار دهند. ایشان تأکید داشتند که اول اگر بنای دین بر انسان‌شناسی و شناخت فطرت او صورت گیرد، مابقی پیام‌ها بهتر قابل‌درک فهم خواهد بود و مسیر سعادت مشخص خواهد شد. راهکار و راهبر پیامبر سیر صعودی و تثبیت پله به پله ارزش‌ها بود که موجب شد پایه‌های اسلام محکم شده و پس از ۱۴۰۰ سال همچنان این دین آسمانی در بین مردم علاقه‌مندان و پیروان فراوانی داشته باشد. اگر قرارست از رهبری جهان اسلام سخن بگوییم باید از راه و روش رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله پیروی کنیم و با این مسیر مردم سایر ملل را به اسلام دعوت نماییم.
این استاد دانشگاه درخصوص امام رضا علیه‌السلام و یکی از ویژگی‌های مهم ایشان نیز به «رسالت» گفت: این امام رئوف هیچ‌گاه تلاش نکرد تا آسایش و امنیت خود را بر مصلحت جهان اسلام ترجیح دهد و با این‌که در مدینه و در کنار مزار پیامبر اسلام آرامش و امنیت داشت اما وقتی با دعوت مأمون روبه‌رو شد اعلام کرد که هرجا دل‌شیفته حق و حقانیت هست باید در آنجا حضور یافت و به همین خاطر رنج سفر به ایران را پذیرفت و راهی دیار مرو شد.
وی ادامه داد: اعتقاد امام علیه‌السلام این بود که اگر دل‌شیفته‌ای باشد باید برای آن تلاش کرد و در حدیث معروفی می‌فرمایند: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا.» یعنی خداوند رحمت کند کسی را که امر ما را زنده کند. یعنی علم ما را فراگیرد و به مردم بیاموزد. زیرا اگر مردم بر سخنان نیک ما آگاهی پیدا کنند قطعااز ما پیروی خواهند کرد.
به همین خاطر باید درنظر داشت که پیام اسلام پیام رحمت و معرفت است و اگر به‌درستی برای مردم با هر رنگ و نژاد و مذهبی بیان شود پذیرفتنی خواهد بود.
این استاد دانشگاه درپایان یادآور شد: درنظر داشته باشیم که برای تبلیغ پیام اسلام در اقصی نقاط جهان باید با فرهنگ مردم مختلف آشنا باشیم و براساس فطرت و موقعیت آن‌ها این کار انجام شود، زیرا اگر غیرازاین باشد نتیجه عکس خواهد داشت. وقتی پیامبر مسلمانان را به حبشه فرستاد جعفرابن ابی‌طالب با خوش‌ذوقی آیاتی از سوره مریم را برای پادشاه مسیحی این کشور خواند تا از زبان مشترک الهی برای پیشرفت اسلام استفاده نمود. به همین دلیل باید از سیره و روش پیامبر و اهل‌بیت برای ترویج اسلام استفاده کرد تا ان شاءالله انسان‌ها براساس فطرت خویش به اسلام گرایش پیدا کنند./د102/ق