شهید فخری‌زاده معتقدبودند باید به داشته‌های فلسفی خودمان برگردیم

به گزارش خبرگزاری رسا، در پی شهادت دکتر محسن فخری زاده پدر برنامه هسته‌ای ایران، دکتر مهدی گلشنی استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و پدر فلسفه علم ایران در یادداشتی به بخشهایی از شخصیت علمی و اخلاقی ایشان اشاره کرده است:

سخنی چند دربارۀ شهید دکتر فخری زاده (رحمة الله علیه)

ولا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ. فرِحینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ وَیَستَبشِرونَ بِالَّذینَ لَم یَلحَقوا بِهِم مِن خَلفِهِم أَلّا خَوفٌ عَلَیهِم وَلا هُم یَحزَنونَ

شهید دکتر فخری‌زاده، انسانی متواضع، دغدغه مند نسبت به مقتضیات روز و دارای منشی عرفانی بودند که عمر شریفشان را در جبهه‌های جنگ و اقسام فعالیت‌های علمی، دفاعی و غیردفاعی صرف کردند و در ایام کرونا دنبال تهیۀ کیت کرونا و تلاش برای تولید واکسن آن بودند.

من در نشستی که با ایشان در اواسط دی ماه ۱۳۹۶، همراه با آقایان دکتر مصطفی تقوی و دکتر ابراهیم اصولی، در اتاقم در گروه فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف داشتم، بحث‌هایی دربارۀ بعضی از ابعاد فلسفی فیزیک و مباحث فلسفی فیزیک مطرح در گروه فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف شریف و بعضی مسائل مطرح در سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع صورت گرفت.

ایشان برخی مباحث فلسفه فیزیک را از دیدگاه متفکران غربی و اسلامی مطرح کردند. از جمله به وجوه اشتراک و افتراق مادۀ فلسفی و مادۀ فیزیکی پرداختند و ایدۀ انرژی، به عنوان زیربنای ماده و انرژی مرسوم، را مطرح کردند.

شهید دکتر فخری‌زاده معتقد بودند که فیزیک معاصر در حد مرزی علم حرکت می‌کند و معتقد بودند که مسالۀ موج - ذره حل نشده است (همان طور که دیراک می‌گفت)، و نظرشان این بود که ذرات می‌توانند از طریق امواج تبادل اطلاعات کنند.

شهید دکتر فخری‌زاده در کنار ورود به حوزه‌های فیزیک و مهندسی هسته‌ای و فناوری‌های دفاعی، در عرصۀ اجرایی هم کارآمدی بسیار بالایی داشتند واز دانش و ژرف‌اندیشی فلسفی برخوردار بودند. همچنین به حکمت متعالیه، هم از ابعاد عقلانی و هم از ابعاد عرفانی آن، علاقۀ وافر داشتند.

استاد فخری زاده بر تعامل فلسفه اسلامی و علوم روز تأکید داشتند و حیات متعالی را در این می‌دانستند که این تعامل منجر به رشد هر دو شود، اما معتقد بودند که فلسفۀ اسلامی در دوران حاضر چنین تعاملی را ندارد و کمتر به نقد تفسیرهای فلسفی ناشی از علوم، بر اساس مبانی فلسفه اسلامی، پرداخته است. فلسفه اکنون همان است که ملاصدرای شیرازی می‌فرمود، شاید بعضی از مثالهای آن تغییر یافته باشد، اما در مغرب زمین این تعامل دائماً رو به رشد است.

ایشان معتقد بودند که باید به داشته‌های فلسفی خودمان برگردیم و از حکمت اسلامی خودمان در راستای توسعۀ علم و فناوری و نوآوری برای ایجاد یک سبک زندگی اسلامی و یک تمدن ایرانی‌- اسلامی نوین برآئیم.

در آن جلسه تفاهم نامه‌ای با ایشان امضا شد، که شامل همکاری ما با سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع در امر مشارکت در توسعۀ علم و فناوری بر اساس جهان‌بینی توحیدی؛ همکاری در حل بعضی مسائل مطرح شده از طرف آن سازمان؛ همکاری در برگزاری همایش‌های داخلی و بین‌المللی و میزگردها و همکاری در طراحی و اجرای بعضی طرح‌های پژوهشی و دوره‌های آموزشی بود.

چند ماه پس از امضای این تفاهم نامه، با بازنشسته شدن من توسط آقای دکتر فتوحی رئیس دانشگاه، اجرای این طرح منتفی شد.

شهید بزرگوار دکتر فخری زاده (رحمة الله علیه) چند خصوصیت داشتند که در میان عالمان امروزی کمیاب است. اولاً فوق العاده متواضع بودند. ثانیاً از اقتضائات زمان حال آگاهی داشتند و نسبت به رفع نیازهای کشور بسیار حساس بودند. ثالثاً روی استفاده از فلسفۀ اسلامی در علوم و تعامل این دو حوزه تأکید داشتند. مهمترین درسی که نسل امروزی می توانند از آن شهید جلیل القدر فرابگیرند توجه به این خصیات تأثیرگذار است.

شهادت این جهادگر عرصۀ علم و فناوری برای جامعۀ اسلامی ما ضایعه‌ای جبران ناپذیر می‌باشد. خداوند متعال روح این عالم بزرگوار را غریق رحمت فرماید.