یادداشت؛
زخم کهنه پژوهش و نسخه‌های مهجور
همه مسؤولان حوزوی به نبود مدیریت واحد، نیازسنجی غلط در پژوهش‌ها رها شدگی پایان‌نامه‌های حوزوی و هدر رفت بودجه و دیگر مشکلات پهنه پژوهش واقف اما ظاهرا در عمل متوقف هستند.
هفته پژوهش با بنرهای خوشرنگ و لعابش، با همایش ها و سمینارهای هر ساله که به لطف کرونا و مجازی شدن از هزینه های‌شان کاسته شده بود، رونمایی ها و گزارش کارهای تکراری و وعده وعیدهای دلخوش کنکش گذشت و باز پژوهشگران ماندند و حوض بی آبی که مدیران سال هاست قول تأمین ماهی هایش را داده اند.
همگان در حوزه می دانند که پژوهش اصل است و اصالت دادن به آموزش و کنار زدن پژوهش آفت بزرگ سیستم آموزشی حوزه است، اما هیچ یک کاری نمی کنند تا آفت باغ پژوهش و آموزش حوزه برطرف شود!
همه انگار می دانند که مهم‌ترین آسیب پژوهش نیازسنجی غلط و پرداختن به موضوعات بی ثمر و لاینفع است و از دور باطل تکرار پژوهش هایی که سرانجامی جز کنج کتابخانه ها و انبارها ندارند گله مندند، اما با این وجود اراده ای در این همگان مسؤول برای حل این معضل دیده نمی شود.
پژوهشگر و مدیران پژوهشی نیک می‌دانند که نباید ذهنش‌شان تنها درگیر نیازهای درون حوزوی باشد و باید نیم نگاهی هم به جامعه و نیازهای روز مردم داشته باشند و آنچه را که به کار جامعه می آید به عنوان اهداف پژوهشی خود در نظر بگیرند.
فغان و ناله مسؤولان از نبود بودجه کافی در عرصه پژوهش به آسمان بلند است اما گوششان هم به راهکارهای صاحب نظران بدهکار نیست، چرا که برخی از اهل پژوهش برای این دست مشکلات راهکار دارند که نمونه آن استفاده از ظرفیت پایان نامه های اجباری سطوح مختلف حوزه است.
به نظر می رسد همان راهکاری که رهبر معظم انقلاب در ماجرای تحریم مطرح کردند در پهنه پژوهش نیز باید به کار بسته شود و در شرایط تحریمی که دولت برای حوزه و به خصوص پژوهشگران حوزوی فراهم کرده باید به فکر خنثی سازی تحریم نبود نه رفع آن؛ یک راه آن اولویت بندی در پژوهش و هدایت بودجه به سمت پژوهش های مهم و ضروری و حذف پزوهش های تکراری و غیر ضرور است.
طلاب به اجبار باید در سطوح مختلف پژوهش هایی را در غالب پایان نامه ارائه کنند و این یک فرصت استثنائی است تا با غنا بخشی به این دست پژوهش ها با کمترین هزینه به پژوهش های کاربردی و مورد نیاز پرداخته شود و از سوی دیگر گرهی از کار جامعه و مردم گشوده شود.
خیرین همواره یک ظرفیت بزرگ در عرصه های مختلف ایجاد کرده اند که این بار می توان این ظرفیت بزرگ و ارزشمند را به عرصه پژوهش کشاند که البته این نیاز به روشنگری بیشتری دارد؛ از آنجا که پژوهش امری دیربازده است و این سبب می شود تا رغبت به هزینه در پژوهش کم شود، می‌توان ارزش، آثار و برکات پژوهش را برای خیرین تشریح کرد تا با طیب خاطر به حمایت از پژوهشگران بپردازند.
همواره با پژوهشگرانی مواجهیم که آموزش های لازم را ندیده اند، در نتیجه محصولی که ارائه می دهند نیز از غنای لازم برخوردار نیست و نیازهای روز جامعه را هدف نگرفته است؛ بنابراین به نظر می رسد طلاب باید از ابتدای طلبگی روش های پژوهشی را بیاموزند؛ لازمه تحقق این مهم، نقش محوری و اصلی دادن به پژوهش است.
عرصه مدیریت پژوهش آشفته بازاری است؛ مؤسسات با موازی کاری به پژوهش های تکراری می پردازند و در مقابل موضوعات ضروری بر زمین مانده ای وجود دارد که مغفول مانده است، بر این اساس به نظر می رسد باید به مدیریت واحد و یکپارچه ای برسیم تا به شرایط پریشان موجود سر و سامانی بدهد و از هدر رفت منابع جلوگیری شود.
مطالبه اصلی پژوهشگران و اتفاقی که منتظر آن هستند نه تنها در هفته پژوهش، بلکه در طول سال، این است که مسؤولان امر به جای شعار دادن و شعار زدگی به حل واقعی مسائل پیش روی پژوهش بپردازند./704/ف
رفیعی مهر
ارسال نظرات