زندگی پدرانه را از علی بیاموزیم

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در آستانه میلاد باسعادت حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام و روز پدر تبیین و بررسی اهمیت جایگاه پدر در خانواده و اجتماع و نگاه ائمه معصومین به این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

درحالی‌که شاید تمامی بار مسئولیت خانه و تربیت فرزندان بر دوش مادر باشد اما وظیفه حمایتی و تربیتی و نیز نان‌آوری که بر عهده مرد خانواده قرار دارد سبب شده تا ستون خانواده نیازمند پایه‌ای استوار به نام پدر باشد.
در دین مبین اسلام به لزوم احترام  و اهمیت جایگاه پدر بسیار توصیه‌شده و فرزندان باید با تأسی از آیات و روایات نسبت به حرمت‌داری پدر کوشا باشند.

در اسلام پدر دارای مقام ارجمند و چهره‌ای برجسته و مورداحترام است و شأن پدر و مادر پس از شأن خدا ذکرشده است. مسئله پدری و عهده‌داری سرپرستی فرزندان، مسئولیتی خطیر و موفقیت در آن مستلزم آگاهی، فداکاری و اخلاق و اعتقاد است. به فرموده پیامبر پدر مسئول است. او مسئول است اعتماد را درون خانواده بیاورد، مراقب فرزندان باشد و زمینه را برای استقلال و آزادی فراهم و مخاطرات را از آن‌ها دور سازد.

اساسا در خانواده‌های سنتی و قدیمی و خانواده‌های جدید، نقش‌هایی که افراد به عهده‌دارند، با یکدیگر متفاوت است. در خانواده‌های سنتی، پدر نقش اساسی و حیاتی خانواده را به عهده داشت و مدیر تولید خانواده بود و محل زندگی و محل کارش به هم نزدیک بود. بنابراین نظارت بیشتری بر خانواده داشت، اما امروزه تغییرات زیادی در نقش افراد خانواده به وجود آمده است، محل کار و زندگی از هم دور شده است و عملا پدر نمی‌تواند مدت زیادی را با خانواده و فرزندان سپری کند. به همین دلیل توجه به روز مرد و اکرام پدران و نزدیکی آن‌ها را افراد خانواده می‌تواند تا حدودی این خلأ را جبران نماید.

از سوی دیگر نام‌گذاری روز پدر با میلاد حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام مقارن شده که نشان می‌دهد بزرگ‌مرد تاریخ اسلام الگویی ماندگار برای جامعه اسلامی محسوب می‌شود. روز ولادت مولود کعبه، روز  بسیار مهمی است چراکه یادآور الگوی مناسب زندگی پدرانه «امام علی(ع)» اسوه بزرگ شیعیان است. 

 اطاعت و خدمت، دو حق ضروری پدر

محمدعلی عزیزی، کارشناس مسائل دینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی «رسالت» گفت: «روز ولادت با سعادت امیر مؤمنان، حضرت علی (ع) به نام روز پدر نام‌گذاری شده است. آنچه در این مورد از پیامبر (ص)نقل‌شده است چنین است: «أَنَا وَ عَلِیّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة» من و علی، دو پدر این امت هستیم. بر همین اساس، این نام‌گذاری، نکوترین ا‌ست و ضرورت دارد تا به این بهانه، جلوه‌ اکرام و توجه به مقام پدر در جامعه شکل بگیرد.»

وی افزود: «خداوند در آیه ۸۳ سوره بقره می‌فرماید: « تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّه وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» که جز خدای را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. بنابراین پس از پرستش خدای متعال  این اهمیت و احترام به پدر و مادر است که جایگاه والایی دارد.‌ بیان چنین نکته‌ای به‌صراحت اهمیت پدر را در مکتب اسلام روشن می‌کند.»

عزیزی تصریح کرد: «در حال حاضر اما حق احترام و جایگاه‌ والای پدر به‌خوبی ادا نمی‌گردد. در روایات از پیامبر اکرم (ص) نقل‌شده است: «وَ أبٌ زَوَّجَکَ وَ أبٌ عَلَّمَکَ وَ هُوَ أفضَلُهُم» پدران سه نوع‌اند؛ پدری که از نسل و خون او به دنیا آمده‌ای و پدری که به تو زن داده است( پدرزن) و پدری که به تو علم آموخته؛ یعنی معلم  تو که او بهترین پدر است. بنابراین ضرورت دارد سه پدری که در روایات تعریف‌شده نیز همانند پدر اصلی فرد، موردتوجه و احترام قرار گیرند.»

این کارشناس مذهبی همچنین خاطرنشان کرد: «نبی اکرم (ص) می‌فرمایند که حق پدر، اطاعت و خدمت از آن است. بدین معنا که فرمان پدر در کلیه امورات نیاز و چنانچه خلاف میل او صورت گیرد، معصیت است‌. حق پدر، خدمت است بنابراین ضرورت دارد تا در هنگام میانسالی و پیری به‌سان عصای دستشان باشیم و از سپردنشان به خانه‌ سالمندان اجتناب کنیم.»

همواره کرامت پدر را به پا داریم وی گفت: «در این راستا لازم است تا یادآور این نکته نیز شویم؛ چنانچه پدر در کودکی به‌درستی به فرزند خود محبت و عشق‌ورزی را بیاموزد، در میانسالی خانه سالمندان را نخواهد دید. جمله‌ معروفی دراین‌باره وجود دارد و آن این است که روزی که مهدکودک‌ها باب شد، خانه‌ سالمندان آباد شد. هنگامی‌که فرزندان را از محبت والدین جدا می‌کنیم و به دامان مهدکودک می‌سپاریم، بدیهی است که از محبت و احترام دور می‌ماند و در میانسالی و ناتوانی والدین، آن‌ها را به خانه‌  سالمندان می‌برد.»

او یادآور شد: «اکرام پدر، از عوامل دیگری ا‌ست که ادای آن بر فرزند واجب است. هنگامی‌که پدر به خانه فرزند می‌رود و فرزند او، علاوه بر تهیه میوه، می‌ایستد و به پدر تعارف می‌کند، یعنی اکرام را به‌پا  داشته است. در مثالی دیگر می‌توان عنوان کرد؛ هنگامی‌که پدر، لیوان آبی را درخواست کرد و فرزند به‌رغم مشغول بودن، برای او لیوانی آب آورد، به معنای ادای کرامت و اکرام است‌‌. بنابراین سرباز زدن از خواسته‌ پدر، به معنای عدم اکرام و بی‌احترامی به‌حق پدر است. به همین دلیل ضرورت دارد  تا همواره جایگاه والای پدر را حفظ کنیم‌‌. به‌طور مثال در تهیه سفره غذا، سفره‌ای رنگین‌تر از سفره پدر تهیه نکنیم‌ یا در هنگام عید نوروز، در محضر پدر، مبلغی بیش از عیدی او پرداخت نکنیم.»

عزیزی در پایان این گفت‌وگو عنوان کرد: «در آداب اجتماعی نیز می‌بایست ادای احترام به بزرگان خود را حفظ کنیم. چنانچه در مترو یا سایر اماکن عمومی، پدری را ایستاده می‌بینیم، بایستیم و جای خود را به او بدهیم. تضعیف احترام بزرگان و ریش‌سفیدان نیز همانند تضعیف حرمت پدر، نادرست است. تلاش کنیم تا احترام به پدر را در جامعه نهادینه و برای خدمت به آنان، با یکدیگر رقابت شود.»