مراحل سه گانه زندگی 250 ساله ائمه اطهار (ع)

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، سومین نشست از سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشۀ صدر» با موضوع «تأملی در تحلیل تاریخ دوران امامت در آثار علامه شهید آیت‌الله سید محمد باقر صدر» با حضور دکتر محمدحسین رجبی دوانی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام امشب به صورت مجازی برگزار و از صفحه رسمی اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر پخش شد.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام از مقام علمی آیت‌الله شهید صدر تجلیل کرد که در هر عرصه لازم ورود کرده و نوآوری‌هایی را در آن عرصه به ظهور رسانده است و گفت: حیف که آن مرد بزرگ و نابغه کم نظیر در سن 46 سالگی از دست جامعه بشریت رفت وگرنه با عمر طولانی‌تر به حتم برکات بیشتری برای عالم بشریت داشت.

وی سه کتاب «فدک در تاریخ»، «امامان اهل بیت (ع) مرزبانان حریم اسلام» و «پژوهشی درباره امام مهدی (عج)» مورد توجه قرار داد و درباره سه مرحله زندگی ائمه اطهار (ع) در طول 250 سال سخن گفت.

دکتر رجبی دوانی کتاب «فدک در تاریخ» را محاکمه غاصبان فدک در تاریخ با مسائلی علمی و عقلی و تعالیم قرآنی و سنت نبوی ارزیابی کرد و اظهار داشت: منظور شهید صدر با زیرکی و هوشمندی این بوده است که با اثبات غاصب بودن خلافت کنندگان، خلافت این افراد را زیر سئوال ببرد و محق بودن حضرت علی (ع) را اثبات کند.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: این اثر که محصول یازده سالگی شهید صدر است، غیر قابل رد به وسیله دیگران است؛ این اثر بسیار محکم از اعتقادات شیعی دفاع و طرف مقابل را خلع سلاح کرده است. این کتاب نشانه‌ای از این است که شهید صدر یکی از برجسته‌ترین متکلمان شیعه بوده است و شاید مانند خواجه نصیر طوسی و علامه حلی بوده باشند.

وی با اشاره به کتاب «امامان اهل بیت (ع) مرزبانان حریم اسلام» که از سلسله سخنان شهید صدر است ابراز داشت: شهید آیت‌الله صدر جزو معدود چهره‌های تاریخ اسلام و شیعه است که در نگاه به دوران 250 سال حضور و ظهور ائمه (ع) با بحثی تحلیلی و نگاهی عمیق و تأمل در سیره پاک ائمه (ع) بحث‌های نو و جالبی را ارائه کرده‌اند.

دکتر رجبی دوانی با توجه به مقدمه کتاب مذکور اظهار داشت: شهید صدر اظهار می‌دارد که نگاه سلبی به ائمه هدی وجود داشته است و این ائمه حقشان سلب شده است و در نهایت به وسیله خلفای ستمگر تحمل نشدن و به شهادت رسیدند.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: همزمان با شهید صدر رهبر معظم انقلاب نیز با تعمق در زندگی ائمه به نتیجه یکسانی با شهید صدر رسیده‌اند که ائمه ما یک خط مشخص را پیموده‌اند و هدفی بزرگ را پیگیری می‌کردند که خلفای جائر با زهد، تقوا و علم ائمه دشمنی نداشتند بلکه با تفکر، روشنگری و هدف ایشان دشمن بودند.

وی با بیان نظرات رهبر معظم انقلاب درباره چهار مرحله زندگی 250 ساله ائمه اطهار گفت: شهید صدر (ره) مرحله اول زندگی ائمه را حفظ اسلام از خطر نابودی می‌داند؛ با توجه به رحلت پیامبر و تشکیل سقیفه، اسلام در حال از بین رفتن بود که شهید صدر تلاش ائمه اطهار را در طول پنجاه سال تا امام سجاد به دنبال جلوگیری از روند از بین رفتن اسلام دانسته است. که البته به نظر بنده این مرحله تا روز عاشورا و بیمه شدن اسلام بوده است.

دکتر رجبی دوانی درباره تدوین و تبیین مکتب اهل بیت (ع) که مرحله دوم زندگی اهل بیت از منظر شهید صدر است سخن گفت و ادامه داد: شهید صدر این مرحله را تا دوران امام کاظم می‌داند که فقه شیعه شکل گرفته است.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام درباره مرحله سوم گفت: مرحله گسترش مکتب اهل بیت (ع) و تلاش برای به دست گرفتن حکومت است که اگر چه با تقسیم‌بندی رهبر معظم انقلاب متمایز است اما در همان جهت، تفکر و نتیجه است که از اواسط امامت امام کاظم (ع) شروع می‌شود.

وی افزود: داشتن نمایندگان بسیار در عالم اسلام و برقرار کردن ارتباطات با پیروان مکتب اهل بیت (ع) که تشیع به جهان اسلام معرفی می‌شود؛ معرفی کردن و انتقال تعالیم امامان نیازمند نائبان و وکلایی در سراسر دنیا است که این روند تا امام عسکری (ع) ادامه پیدا می‌کند.

دکتر رجبی دوانی با ارائه توضیحاتی درباره برآشفتن خلفای جائر از قدرت گرفتن و تشکیل شبکه‌ای جهانی به وسیله امامان شیعه تصریح کرد: یکی از دلایل مهمی که مأمون، امام رضا (ع) را برای خلافت و ولی‌عهدی دعوت کرد جلوگیری از گسترش توجه به امام است. از این رو است که سفارش می‌کند امام رضا (ع) را از مناطق شیعه نشین مانند کوفه و قم عبور ندهند؛ البته که استقبال از این امام شیعه در نقاط دیگر نشان دهنده نتیجه فعالیت ایشان تا آن زمان بوده است که زمینه تشکیل قدرت و دولت فراهم شده بود.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام با تشریح فشارهای وارده به ائمه اطهار (ع)، نوع زندگی و شهادت ایشان اظهار داشت: شهید صدر می‌فرماید امامان ما همزمان با آن دوران که تحت ظلم و ستم حاکمان بودند از معیارهای عقیدتی حفاظت می‌کردند؛ از کجروی بیشتر این خلفای غاصب جلوگیری می‌کردند و رسوا کردن آن‌ها را نیز از وظایف خود می‌دانستند.

وی ادامه داد: ائمه اطهار سومین وظیفه خود را رویارویی با مشکلاتی که کرامت حکومت اسلام در برابر کفر را تهدید می‌کرد می‌دانستند. نجات مسلمانان از حکومت‌های کفر، مقابله با بدعت‌های خلفای جائر چهارمین و پنجمین کارهایی است که ائمه اطهار (ع) وظایف خود می‌دانستند.

دکتر رجبی دوانی با اشاره به کتاب «پژوهشی درباره امام مهدی (عج)» نوشته شهید صدر (ره) گفت: همگی فرق مختلف مسلمان از خوارج تا اهل تسنن و حتی وهابیت، به استناد احادیث قوی از رسول الله به وجود مهدی (عج) از نسل امام حسین (ع) اقرار دارند اما غالب اهل تسنن معتقد هستند که مهدی (ع) اندکی قبل از ظهور خود به دنیا می‌آید؛ اما شهید صدر علمی، منطقی و فلسفی اثبات می‌کند که عمر طولانی امام عصر (عج) محال نیست.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: شهید صدر بسیار عالمانه برای بهره‌برداری مخاطبان گوناگون و به دلیل اجتناب از انگ تعصب افراطی، این کتاب را نوشته است که دکتر حامد حنفی داود روش عالمانه، دقیق و غیر قابل خدشه علامه صدر بویژه در بحث طول عمر امام عصر (عج) را تحسین می‌کند.