غرق در اقتصاد؛ دور از فرهنگ

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا و به نقل از مهر،این روزها حرف اول و آخر محافل سیاسی و غیرسیاسی انتخابات است. در محافل مجازی و غیرمجازی هم حرف انتخابات است و همه دنبال این هستند بدانند نامزدهای تایید صلاحیت‌شده چه برنامه‌هایی برای کشور دارند. ما هم از این ماجرا مستثنی نیستیم اما زاویه نگاه‌مان به جای برنامه‌های فرهنگی (که در جای خود قابل بررسی است) روی کنش‌های فرهنگی آنان است. طبیعتاً برنامه‌های نامزدها در این ایام بیشتر بر روی برنامه‌های اقتصادی متمرکز است و اگر هم برنامه فرهنگی از سوی نامزدی ارائه بشود چیزی بیشتر از بیان کلیات نیست. پس ما سعی می‌کنیم یک پله عقب‌تر برویم و ذره بین خود را جایی بندازیم که کمتر دیده می‌شود.

در این سلسله گزارش‌ها که برای هر هفت نامزد تدارک دیده شده نگاهی داریم به همه آنچه کنش‌های فرهنگی خوانده می‌شود، اعم از اظهارنظرهای مرتبط یا یک اقدام و عمل فرهنگی. لازم به ذکر است که کنش‌های فرهنگی هر نامزد میزان حجم گزارش مدنظر را جهت می‌دهد و الا از بررسی نگاه فرهنگی تفاوت نظری میان نامزدها در میان نگارنده وجود ندارد. نکته قابل ذکر اینکه در این گزارش‌های سعی شده مرجع اصلی سایت رسمی و صفحات شخصی نامزدها در شبکه‌های اجتماعی مورد استناد قرار بگیرد و اگر مطلبی غیر از این ذکر شود حتماً منبع ان ذکر خواهد شد.

عبدالناصر همتی رییس سابق بانک مرکزی و یکی از نامزدهای انتخابات کنونی است. او سال‌ها ریاست بانک‌های مختلف را بر عهده داشته است و در دوره‌ای کوتاه (زیریک‌ماه) سفیر ایران در چین هم بود. او در رشته اقتصاد دارای تالیفات متعدد به صورت کتاب و مقاله است که مهمترین آنها کتاب «اقتصاد کلان، مقدمه‌ای بر سیاست‌های پولی و مالی» است. این کتاب چندین بار تجدید چاپ شده‌است. کتاب‌های «توسعه اقتصادی»، «مشکلات اقتصادی جهان سوم» و «اقتصاد نفت» نیز از تالیفات اوست. وی چندین کتاب ترجمه و ده‌ها مقاله علمی که در نشریات و کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه کرده‌است در کارنامه خود دارد. (همشهری آنلاین)

به دلیل نوع و شیوه کاری همتی در عرصه اقتصاد تقریباً اکثراً کنش‌های وی در حوزه اقتصادی بوده است و کنش فرهنگی موثری از وی در سال‌های اخیر مشاهده نشده است البته در روزهای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری وی اظهاراتی درباره فضای مجازی و فیلترینگ و جوانان داشت است و حتی در مناظره دوم هم سعی کرد اسامی چهره‌های سرشناس فرهنگ را برای مخاطب بازگو کند اما به دلیل عدم بیان مناسب و عدم آشنایی وی با فضای فرهنگ این سخنان خیلی مورد توجه قرار نگرفت و مورد توجه ما نیز نخواهد بود.

عبدالناصر همتی در فضای مجازی صفحه شخصی دارد. وی در سال ۲۰۱۵ به اینستاگرام پیوسته و تاکنون ۶۰۸ پست منتشر کرده است و ۱۵۸ هزار دنبال کننده دارد. خود نیز تنها سه نفر شامل صفحه رهبرانقلاب حسن روحانی رییس جمهور و صفحه ستادش را دنبال می‌کند و عملاً ارتباطی میان وی با سایرین برقرار نیست.

در این صفحه اکثر مطالب وی نیز مرتبط با انتخابات است. فیلم‌ها و اظهارنظرهای انتخاباتی و بخشی از مناظره‌ها و حتی توییت‌های وی به صورت جداگانه دیده می‌شود. در دوران ماقبل انتخابات نیز اکثر پست‌های وی به حوزه کاری همتی یعنی بانک مرکزی مربوط بود با این تذکر که همتی سعی کرده بود اظهارنظرهای مهم و تاثیرگذارش درباره وضعیت بانک مرکزی را برای اولین از صفحه شخصی اش اطلاع رسانی کند و از این بابت صفحه اش مورد توجه قرار داشت.

در میان انگشت‌شمار پست‌های اقتصادی همتی توانستیم یک مطلب غیراقتصادی پیدا کنیم. همتی در خاطره‌ای به مناسبت سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر خاطره‌ای از حضور در صداسیما به عنوان جانشین اخبار منتشر کرده است هر چند خاتمه آن را به هم به مسال اقتصادی گره زده است: «سال ۱۳۶۱، در چنین روزی، جانشین پخش اخبار صداوسیما بودم. خبر آزادی تدریجی خرمشهر را دریافت کردیم. خبر بسیار مهمی برای مردم بود. تلاش ما برای اعلام خبر تا ساعت ۱۴ به نتیجه نرسید. فرماندهان عملیات نظر داشتند تا تثبیت کامل موقعیت، اعلام خبر صلاح نیست. اعلام خبر به ساعت ۱۵ به بعد موکول شد. به اتفاق همکاران برای صرف نهار در غذاخوری نزدیک جام جم، ساعتی به فضای شهر وارد شدیم. شهر تهران گویا روح نداشت، ما اخبار مهمی داشتیم که آنها نداشتند، لذا بخوبی تفاوت روحی بین ما ومردم کاملاًمحسوس بود. افسردگی ناشی از تبلیغات وجنگ روانی دشمنان درآنها احساس می‌شد. به سازمان برگشتیم و بعداز کشمکش گویندگان وقت رادیو و خبر در اینکه کدامشان این خبر مسرت بخش رااعلام کنند و توافق براینکه هردو باهم اعلام کنند، خبر آزادی خرمشهر را اعلام کردیم. ساعتی بعد برای شرکت درجلسه‌ای مجدداً به سطح شهر رفتم. جشن و سرور وشادی مردم وصف ناپذیر بود، روحیه‌ها عالی و درعرض سه ساعت کل جامعه یکپارچه، متحول شده بود. شاید امروز نیز درهمان مقطع سه ساعته باشیم، تمام تلاش‌های دولت آمریکا درجنگ اقتصادی که عمدتاً اقشار متوسط به پایین جامعه ما را تحت فشار اقتصادی قرارداده است، درعمل نتوانست آنها رابه اهداف رسماً اعلام شده آنها برساند. آیا اخبار پیغام‌های متعدد آنها برای مذاکره درکنار تهدیدهایشان خبر از نتایج مقاومت مردم می‌دهد؟ اطمینان دارم این بار نیز ملت بزرگ ایران سربلند خواهد شد.»

چند پست درباره حرم امام حسین حضرت عباس و حضرت زینب از خلال سفرهای همتی به سوریه و عراق هم در خلال پست‌های بیشمار اقتصادی وی خودنمایی می‌کند. انتشار تصاویری از شهر قاهره و مزار راس الحسین در کشور مصر هم از نکات جالب صفحه وی بود. انتشار تصویر برج ایفل در پاریس بدون هیچ توضیح هم در این صفحه خودنمایی می‌کند.

نکته جالب در اولین پست‌های انتشار تصاویر همتی با امام خمینی و شهید رجایی در سالهای اول انقلاب است. همچنین دیدار حضرت آیت الله خامنه ای ازواحد مرکزی خبر سال ١٣٧٥ هم در این صفحه دیده می‌شود. با این حال تقریباً نشانی از مسایل فرهنگی در این صفحه نیست. البته به نظر می‌رسد صفحه همتی در اینستاگرام توسط شخص خودش اداره می‌شود و بررسی آن نشان می‌دهد که در روزهای راه اندازی آن صفحه شخصی‌تر بوده و طبعاً مطالب غیررسمی هم در آن بیشتر است و هر چه همتی سمت‌های بالاتری گرفته صفحه رسمی‌تر شده است اما مدل اداره آن تغییری نکرده است.

صفحه توییتر عبدالناصر همتی در می ۲۰۲۱ ایجاد شده است و تاکنون هم ۶۰ پست منتشر کرده است. ۱۹ هزار دنبال کننده دارد و دونفر را که یکی صفحه رهبر انقلاب و دیگری خانم سپیده شبستری همسر همتی است را دنبال می‌کند. این صفحه در ایام انتخابات ایجادشده و علاوه بر اظهارنظرهای انتخاباتی پیام‌های تبریک بابت پیروزی‌های تیم فوتبال و والیبال را هم منتشر کرده است. چون صفحه تازه تاسیس است طبعاً کنش‌های قبلی آقای همتی را در خودندارد اما یک اظهارنظر درباره اقتصاد فرهنگ در آن به چشم می‌خورد: «کرونا به اقتصاد فرهنگ و به ویژه سینمای ایران آسیب جدی وارد کرد؛هرچند با VODها جلوی خسارت بیشتر گرفته شد. در دولت من، با کمک سینماگران و فعالان فرهنگی بسته‌ی جامعی برای رونق اقتصاد سینما در دوره‌ی بعد از واکسیناسیون عمومی تدوین و اجرا می‌شود.من سینما را در کنار مردم می‌خواهم.»