نامشخص بودن وضعیت اربعین و سردرگمی زائران

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حالا دیگر کمتر از دو هفته تا اربعین حسینی زمان باقی مانده و بر اساس اعلام مسؤولان، اعزام‌های اربعین از ۲۸ شهریور آغاز می‌شود. اما هنوز وضعیت زائران و حتی خادمان اربعین مشخص نیست.

این امر در حالی است که ستاد مرکزی اربعین حسینی مدعی است که از ماه‌ها قبل برای اربعین امسال با توجه به سه احتمال برگزاری اربعین بدون محدودیت و با محدودیت در تعداد زائران و حتی برگزار نشدن این مراسم برای زائران ایرانی برنامه‌ریزی کرده است. اما اکنون که عراق محدودیت تعداد زائران را اعلام کرده، نحوه اعزام مشخص نیست و حتی در سفر الکاظمی، نخست وزیر عراق نیز موضوع تعداد نهایی زوار و ویزای اربعین به درستی مشخص نشده است.

در جلسه ستاد کرونا الزام تزریق واکسن کرونا برای خادمان اربعین مطرح نبود

یکی از موضوعاتی که موجب شده نه تنها عاشقان زیارت اربعین، بلکه خادمان حسینی نیز سردرگم شوند، واکسن کرونا است؛ به طوری که هفته گذشته رئیس جمهور کشورمان موافقت عراق و تزریق دو دوز واکسن کرونا را شرط حضور زائران ایرانی در اربعین امسال عنوان کرد. با اختصاص سهمیه ۳۰ هزار نفری عراق در اربعین به کشورمان، موضوع طوری دیگر برنامه‌ریزی شد؛ تا جایی که سامانه سماح که قرار بود برای پیش ثبت‌نام از فردای همان روز بازگشایی شود، ساعتی قبل از باز شدن سامانه، اطلاعیه‌ای درباره لغو پیش ثبت‌نام به دلیل اعمال محدودیت در تعداد زوار منتشر شد.

ستاد اربعین هم جلسه‌ای برگزار کرد و مقرر شد بر اساس سهمیه ۳۰ هزار نفری فقط خادمان و موکب‌داران اربعین در حماسه عظیم اربعین حسینی شرکت کنند و هیچ فردی در قالب زائر به عراق اعزام نشود. در این جلسه تزریق دو دوز واکسن برای موکب‌داران الزامی اعلام نشد و حتی با حضور نماینده وزارت بهداشت تصمیم بر آن شد که ترجیحا افرادی که واکسینه شده‌اند، به حماسه اربعین اعزام شوند و الزامی در این رابطه وجود نداشت.

تغییر در سهمیه‌ها و نامشخص بودن سهمیه نهایی ایران در اربعین/ ۶۰ یا ۲۰۰ هزار؟

بر همین اساس، سهمیه‌ای به کمیته‌های ۱۵ گانه اربعین اختصاص یافت که کمیته اسکان و تغذیه که متولی موکب‌داران اربعینی است، با سهمیه ۲۱ هزار نفری بیشترین سهم را داشت. همچنین هفت هزار سهمیه به سایر کمیته‌ها و دو هزار سهمیه به ستاد اربعین اختصاص پیدا کرد که البته پس از مدتی سهمیه کمیته‌ها تغییر کرد؛ تا جایی که سهمیه کمیته اسکان و تغذیه به ۱۸ هزار نفر تقلیل پیدا کرد.

بعد از مدتی خبرهایی از افزایش سهمیه ایران از سوی دولت عراق منتشر شد و الکاظمی، نخست وزیر عراق در سفر اخیر خود به ایران قول افزایش سهمیه ایرانیان در اربعین را داد. اما هنوز هم با وجود اینکه تنها پنج روز تا آغاز اعزام‌ها باقی مانده، تعداد نهایی زائران مشخص نیست و یکی مدعی سهمیه ۶۰ هزار نفری و دیگری ۱۰۰ هزار نفری زائران ایرانی است. علاوه بر این، شنیده‌ها حاکی است که تولیت حرم امام حسین (ع) نیز در گفت‌وگویی با نخست وزیر عراق خواستار افزایش سهمیه ایران در اربعین شده است و دفتر نخست وزیری هم وعده تعداد ۲۰۰ هزار نفری زائران ایرانی را داده است. اما دیگر چه وقت؟!

استقبال عاشقان زیارت اربعین و پیش‌ثبت‌نام ۵۰ هزار نفر در ۵ ساعت اولیه

دوشنبه هفته جاری سامانه سماح هم برای پیش ثبت‌نام اربعین باز شد و در کمتر از پنج ساعت با وجود اختلال‌هایی که در دسترسی به این سامانه به دلیل استقبال بی‌نظیر عاشقان زیارت اربعین ایجاد شده بود، بیش از ۵۰ هزار نفر به امید اعزام ثبت‌نام کردند. البته با وجود اینکه در اطلاعیه کمیته اعزام تزریق دو دوز واکسن مطرح شده بود و حتی علیرضا رشیدیان، رئیس کمیته اعزام خواسته بود تا فقط افرادی که دو دوز واکسن کرونا تزریق کرده‌اند، پیش ثبت‌نام کنند، اما حالا هر کسی که دلداده زیارت اربعین است، به امید برداشته شدن محدودیت‌ها در این سامانه ثبت‌نام کرده و بسیاری خواستار لغو شرط تزریق دو دوز واکسن کرونا شده‌اند. این موضوع را می‌شود در مطالبات مردمی سامانه «فارس من» هم مشاهده کرد که بعضی از آن‌ها صدها امضاء دارد.

عراق هم تزریق واکسن کرونا را شرط ورود زائران خارجی زیارت اربعین کرد

البته درست است که تزریق دو دوز واکسن کرونا اوایل به عنوان یکی از شروط ایران برای اعزام زائران به عراق در ایام اربعین اعلام شد، اما پس از مدتی که عراق سهمیه اولیه زائران خارجی را مطرح کرد، در نامه‌ای دیگر به افزایش دو برابری تعداد زائران خارجی و همچنین لزوم تزریق واکسن کرونا برای ورود زوار خارجی به این کشور در ایام اربعین اشاره کرد. به طوری که در این نامه سهمیه زائران ایرانی در اربعین که ۳۰ هزار نفر بود دو برابر و به ۶۰ هزار نفر رسید و زوار سایر کشورها که ۱۰ هزار نفر بودند، به ۲۰ هزار نفر رسیدند. علاوه بر این، تزریق واکسن با شرط هایی که پیش بینی شده است، از دیگر مواردی است که در نامه نخست وزیر عراق برای افزایش سهمیه زوار خارجی در اربعین مطرح شده است. (اینجا بخوانید) البته به گفته منابع عراقی شرط واکسیناسیون از سوی عراق به جدیت پیگیری نمی‌شود و در صورتی که زائران خارجی واکسن کرونا هم نزده باشند، دولت عراق مانع ورود آنها نخواهد شد.

این امر در حالی است که مسؤولان وزارت کشور می‌گویند چنین نامه‌ای را به صورت رسمی دریافت نکرده‌اند و تا زمانی که نامه رسمی از سوی عراق ابلاغ نشود، قابلیت اجرایی شدن ندارد. بر همین اساس، در روزهای گذشته هم کمیته‌های مختلف ستاد اربعین بر مبنای تعداد ۳۰ هزار زائر برنامه‌ریزی کرده بودند که در نهایت با توجه به سفر الکاظمی به ایران و قول افزایش سهمیه زائران ایرانی، مقدمات برای اعزام ۶۰ هزار زائر فراهم و سامانه سماح هم برای پیش ثبت‌نام در دسترس قرار گرفت.

الزام تزریق واکسن بیش از نیمی از موکب‌داران اربعین را از گردونه اعزام حذف می‌کند

اما زائران حسینی با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی از وضعیت اربعین امسال ندارند، منتظرند تا در لحظات پایانی آغاز اعزام‌ها یا در آستانه اربعین محدودیت‌ها برداشته شود و بتوانند بدون تزریق واکسن هم به زیارت بروند. برخی از موکب‌داران اربعینی هم که قرار بود بدون تزریق واکسن و فقط با آزمایش کرونا به خیل عاشقان حسینی بپیوندند، با دستورالعمل رئیس جمهور کشورمان و همچنین نخست وزیر عراق برای الزام به تزریق واکسن، از گردونه اعزام حذف می‌شوند؛ تا جایی که به گفته مسؤولان بیش از ۶۰ درصد موکب‌داران واکسینه نشده‌اند.

مذاکرات با عراق به منظور بازگشایی مرزهای زمینی و ارسال تجهیزات به عراق ادامه دارد

البته برخی از مسؤولان ستاد اربعین، به منظور مذاکرات با طرف عراقی و همچنین بازگشایی مرزها برای ارسال تجهیزات موکب‌ها به عراق سفر کرده‌اند و در تلاش هستند تا مجوزی برای ارسال تجهیزات موکب‌های اربعینی به عراق صادر شود؛ چرا که در غیر این صورت خرید تجهیزات و مواد لازم برای پذیرایی از زائران باید از عراق تهیه شود که با توجه به هزینه‌های بالا و به ویژه نرخ ارز این امر برای موکب‌های اربعینی چندان مقرون به صرفه نیست و می‌تواند یکی از دلایل صرف‌نظر کردن آن‌ها از سفر به عراق باشد. علاوه بر این، بسیاری از موکب‌ها از ماه‌های گذشته به دلیل احتمال حضور در پیاده روی اربعین و خدمت به زوار، وسایل و تجهیزاتی را آماده کرده بودند تا بتوانند قبل از اربعین به عراق ارسال و موکب را همچون سال‌های گذشته به پا کنند.

حسین ذوالفقاری، رئیس ستاد مرکزی اربعین درباره جلسه با نخست وزیر عراق گفته است که امکان صدور مجوز برای انتقال نیازمندی‌های موکب‌داران ایرانی از طریق مرزهای زمینی، امکان کاپوتاژ خودروهای امداد و نجات هلال احمر و حذف تست PCR در زمان صدور روادید و جایگزینی آن با ارائه تست منفی PCR هنگام ورود به فرودگاه‌های ایران برای سفر به عراق مورد تأکید و پیگیری قرار داده شده است.

روند صدور ویزای اربعین تا فردا نهایی می‌شود

یکی دیگر از موضوعات، صدور ویزای اربعین است که در روزهای اخیر رایگان شدن و حذف ویزای عراق که در ماه‌های گذشته نیز پیگیری می‌شد، بر سر زبان‌ها افتاد و حتی در برخی رسانه‌ها اخباری از لغو ویزای اربعین منتشر شد که مدیر اجرایی ستاد اربعین گفت که امسال همه زائران باید برای حضور در پیاده روی اربعین ویزا بگیرند که این ویزا رایگان است.

با وجود اینکه هر سال در این ایام بسیاری از عاشقان حسینی به عراق سفر می‌کردند، هنوز ویزای عراق برای زائران صادر نشده است. البته در نشست مسئولان حوزه حج و زیارت به هماهنگی با سفارت عراق در تهران برای صدور ویزای زائران اربعین حسینی اشاره شده است. حتی احمد محمدی‌فر، دبیر ستاد مرکزی اربعین با بیان اینکه روند صدور ویزا به زودی انجام می‌شود، می‌گوید: پیش بینی می‌کنیم که امروز یا فردا ویزای خادمان و زوار اربعین صادر شود و زائران پس از دریافت ویزا، می‌توانند به عراق سفر کنند.

اعزام روزانه ۷ هزار نفر به عراق از مرز هوایی/ روزانه چند پرواز به عراق خواهیم داشت؟

این امر در حالی است که هنوز پیش ثبت‌نام در سامانه سماح صورت می‌گیرد و مشخص نیست که چند نفر در نهایت می‌توانند به زیارت اربعین مشرف شوند تا برای این منظور برنامه‌ریزی لازم را انجام دهند. همچنین سازمان هواپیمایی کشور آمادگی خود برای جا به جایی زائران اعلام کرده است. اما در صورتی که قرار باشد اعزام‌ها از ۲۸ شهریور آغاز شود، مشخص نیست در مدت کمتر از ۹ روز چگونه ۶۰ هزار زائر یا حتی بیشتر به عراق اعزام می‌شوند و چند پرواز به عراق در روز باید برای جابه جایی زائران پیش‌بینی شود.

اگر قرار باشد از ۲۸ شهریور اعزام‌ها آغاز شود با توجه به بسته بودن مرزهای زمینی، تا روز اربعین باید به صورت متوسط روزانه ۷ هزار نفر به صورت هوایی به فرودگاه‌های نجف و بغداد اعزام شوند. در صورتی که اگر ظرفیت هر پرواز را به طور متوسط ۲۰۰ نفر در نظر بگیریم، باید روزانه ۳۵ پرواز به عراق داشته باشیم که البته چون مسافر و زائری نیز در عراق به این تعداد نداریم، بیشتر پروازها خالی به کشور بازمی‌گردند. حال اگر تعداد زائران هم بیش از این باشد دیگر وضعیت پروازها نامشخص است!

علاوه بر این، هزینه‌های سفر هوایی به عراق در بازه زمانی تا اربعین مشکلی است که بسیاری از زائران حسینی را نگران کرده است؛ چرا که هیچ نظارت مناسبی در این زمینه وجود ندارد و حتی در صورتی که پروازها چارتری شود، قیمت‌گذاری بلیت هواپیما نجومی خواهد شد. همانطور که اکنون نیز با وجود اینکه هنوز هیچ ویزایی صادر نشده است، هزینه‌های پروازها تا بیش از ۱۶ میلیون تومان هم اعلام شده است.

آمادگی سایر نهادها برای برنامه‌ریزی و انجام مراسم اربعین حسینی

نابسامانی در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای اربعین امسال موجب شده که نه تنها زائران بلکه حتی مسؤولان کمیته‌ها نیز در اجرای برنامه‌ها دچار سردرگمی شوند و از اقدامات صورت گرفته ابراز نارضایتی کنند؛ تا جایی که حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در نشست خبری اخیر از اعلام آمادگی برای به عهده گرفتن فرآیند کلی مراسم اربعین خبر داده و گفته است: «در موضوع اربعین صریح می‌گوییم آمادگی به عهده گرفتن فرآیند کلی مراسم اربعین را داریم و با توجه به اینکه تناسب مأموریتی داریم، می‌توانیم نقش خوبی را ایفا کنیم. اما از آنجایی که دستگاه‌های دیگر عهده‌دار مسؤولیت اربعین هستند ما وظیفه خودمان را تنها کمک حال و تسهیل‌گر می‌دانیم و به اندازه خودمان در این فضا گام برداشته و کمک می‌کنیم. از خنثی کردن فشارهای پشت پرده در فضای اربعین تا کمک به مجموعه‌های فعال اربعینی در فعالیت‌های‌مان گنجانده شده است ولی چون ما مسؤولیت حوزه اربعین را بر عهده خودمان نمی‌بینیم، به اندازه خودمان مسؤولیت را انجام می‌دهیم؛ در حالی که تلقی ما این است که بیش از وضع موجود می‌توانیم خدمت رسان باشیم».

همچنین حجت‌الاسلام سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در نشست شورای برنامه‌ریزی و هماهنگی بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت گفته است: «هرچند برنامه اربعین را از سازمان حج و زیارت جدا کرده‌اند، ولی همچنان بار اعزام زائران بر دوش این سازمان است. اگر از ابتدا این کار را به سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری واگذار می‌کردند، قطعا مشکلات جنبی نیز ایجاد نمی‌شد. با این حال ما دست همه کسانی را که برای خدمتگزاری در حوزه اربعین در کشور بزرگمان ایران اسلامی فعالیت می‌کنند، می‌فشاریم و امیدواریم برطرف شدن ناهماهنگی‌ها و خدمات ارائه شده ، به زیارت دلنشین برای زائران حریم آل الله منجر شود».

به گزارش فارس، سال گذشته به دلیل شیوع کرونا هیچ ایرانی به پیاده روی اربعین اعزام نشد. اما امسال با توجه به دستورالعمل ابلاغ شده از سوی عراق، زائران ایرانی فقط از مرزهای هوایی می‌توانند در ایام اربعین به عراق سفر کنند. البته با توجه به حجم بالای درخواست‌ها برای افزایش سهمیه و احتمال بالا رفتن سهمیه ایران در اربعین، بازگشایی مرزهای زمینی دور از انتظار نیست.