لزوم یادگیری مهارت های زندگی

اشاره: مسئله ازدواج انسان‌ها سابقه‌اى به بلنداى حضور اولین انسان‌ها در روى زمین دارد و اسلام نیز براى خانواده ارزش فراوانى قایل است و در سوره‌هاى متعدد قرآن کریم از آن سخن به میان آورده است که با نگاهى گذرا به کتاب‌هاى فقهى و اخلاقى و حتى رساله‌هاى عملیه، روشن مى‌شود که اسلام با چه وسعت نظرى به بحث از این نهاد پرداخته است و این برخلاف بسیارى از مکاتبِ بنام مذهبى و یا فلسفى است که به ازدواج با نظرى کراهت‌آمیز مى‌نگرند و آن را مذموم و مختص وقت ضرورت مى‌دانند و تجرد را مقدّم بر ازدواج و ازدواج را تنها به عنوان راهى براى فرار از بدکارى به رسمیت مى‌شناسند، درصورتیکه اسلام با تأکیدهاى فراوان به ازدواج، تشکیل خانواده را مورد تشویق قرار مى‌دهد.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفتگویی با حجت الاسلام اصغر اخوی مدیر مرکز مشاوره جامعه الزهرا انجام داده که مشروح آن را در زیر می خوانید:

رسا- بر اساس آیات و روایات چه اقداماتی را می توان برای تحکیم خانواده داشت؟

آیات و روایات چند مبنای اساسی را در این مورد داردند که به صورت خلاصه بدان اشاره می شود:

• صداقت و حفظ راستگویی و درست کرداری بسیار در زندگی مشترک مهم است و همچنین پرهیز از دروغ و اجتناب از فریب و از این قبیل مسائل که در زندگی مشترک وجود دارد نیز در تحکیم روابط خانواده مورد اهمیت است.
• عفت ورزی مرد و زن به این بیان که زن و مرد هر دو وظیفه دارند که عفت خود را حفظ کنند و خود نگهدار باشند تا بتوانند ثبات و تعالی خانواده را رقم بزنند
• وفای به عهد و پیمان هم نسبت به امورات زندگی و وعده هایی که نسبت به هم می دهند و هم قضایایی که در طول زندگی پیش می آید و وفای کامل به عهد و پیمان هایی که در ابتدای عقد نسبت به هم در مورد عشق و محبت، صمیمیت، رعایت حریم ها و حقوق یکدیگر می بندند.
• محبت کردن و مهر ورزی در اسلام بسیار مورد تاکید قرار گرفته است که در آیه (جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةًوَ رَحْمَةً) در سوره مبارکه روم بدان اشاره شده است و هم در روایات که توصیه های متعددی به این مهم شده است مثل روایتی که پیامبر اکرم فرمودند محبت خودتان را ابراز کنید که گفتن دوست دارم از طرف مرد به همسرش هیچ وقت نرد زن فرامومش نمی شود.
• مشورت کردن از دیگر اموری است که در قرآن به آن بسیار سفارش شده است که می توان به آیه 233 سوره مبارکه بقره اشاره کرد که به مشورت کردن زن و شوهر توجه کرده است چراکه مشورت کردن زن و شوهر، درواقع بها دادن به یکدیگر و ارزش گذاری به فکر و ایده های یکدیگر است که در تحیکم روابط زوجین می تواند بسیارکمک کننده باشد.
• 
• قناعت ورزی در اسلام علاوه بر اینکه از طرف مرد مورد سفارش قرار گرفته از طرف زن نیز توصیه شده است که بتوانند در زندگی نسبت به آنچه خداوند به آنها روزی داده است و همچنین نسبت به دارایی هایشان قانع باشند و خداوند را شکر و از حرص و طمع ورزی پیش گیری کنند
• عفو و گذشت نسبت به اشتباه ها و خطاهای زن و مرد در زندگی، بر تحکیم روابط زوجین بسیارموثر است که از خطاهای یکدیگربگذرند تا خداوند هم از خطاهاشون بگذرد
• زن و شوهر باید برای هم آراستگی داشته باشند و آراستگی عموما برای خارج از خانه است ولی اسلام بر آراستگی بر درون خانه تاکید دارد که زن و مرد به آراستگی خود توجه داشته باشند و زیبایی های خودشان را در خانه داشته باشند و به همین خاطر در روایات آمده است که اگر زنی بخواهد برای دیگران آرایش کند تا وقتیکه به خانه برمیگردد مورد لعن و نفرین فرشتگان قرار می گیرد
• مدارا و سازگارای که بسیار سخت است نیز از موارد دیگر آن است که در روایات بر مدارا کردن بسیار سفارش شده است چراکه زندگی همیشه سختی ها و مشکلات ومحدودیت هایی دارد که اگر زوجین بتوانند مدارا کنند و تا جایی که امکان دارد با اخلاق یکدیگر و مشکلاتی که در زندگی ها پیش می آید سازگاری کنند حل آن ها بسیار راحت تر می شود خصوصا در ایام کرونا که محدودیت هایی وجود دارد و تفریحات و مسافرت ها خیلی کمتر شده است ممکن است ناراحتی هایی به وجود آید که اگر زوجین نسبت به هم مدارا کنند تحمل این سختی ها هم راحت می شود.
• یک بحث تاثیر گذار دیگر بر تحکیم روابط در خانواده خوش اخلاقی است که بسیار مورد تاکید قرار گرفته است، خوش اخلاقی زن و مرد نسبت به یکدیگرو بیان کلمات مناسب ثبات خانواده را تحکیم می کند. خوش اخلاقی از آن شاه کلیدهایی است که زن و شوهر حتما باید به آن توجه کنند و این به معنای خندیدن و جوک گفتن نیست و گاهی با یک لخند/ف نگاه صمیمانه و یا حتی خرید یک هدیه می توان اخلاق خوش را نشان داد.
• مسئولیت پذیری از عوامل دیگر این مهم است که در ادامه (کلکمْ راعٍ وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ) امده است که زن و مرد هم نسبت به خودشان و هم فرزندان و هم دیگران مسئولیت دارند و هرکسی باید نقش خودش را به درستی بشناس و به درستی ایفا کند و گاهی افراد نقش های خود را نمی شناسند و به همین خاطرتداخل نقش پیش می آید و بچه ها نمی دانند در خانواده چه کسی مدیر است
• رعایت مسائل اخلاقی و دینی که در زندگی مشترک بسیار با اهمیت است که زن و مرد باید اخلاق، ایمان و تقوا را در زندگیشان رعایت کنند و هرچه قدر گناه، مال حرام، نگاه های ناپاک و ارتباط های نا سالم در فضای مجازی و حقیقی بیشتر باشد زدگی ها سست تر و محبت ها کمتر می شود
• 

رسا- به نظر شما راه حل این کم توجهی به عنصر خانواده چیست؟

یکی از عوامل تزلزل خانواده کم توجهی، توهین و تحقیر است که اگر مقداری بیشتر شود به سردی عاطفی و همینطور طلاق عاطفی زوجین منجر می شود در عین حال با توجه به اینکه هر کسی در زندگی وظیفه ای دارد هر یک از زوجین نیز باید از طریق مطالعه و شرکت در کارگاه ها روش هایی مثل محبت کردن را یاد بگیرند تا توجه شان نسبت به هم بیشتر شود و در نتیجه روابط خانوادگی و زندگیشان بهتر شود که برای نمونه می توان به مسافرت، شوخی، گفتگو و شرکت در مهمانی اشاره کرد و حکومت نیز باید با ساختن فیلم ها، کلیپ ها، تولید محتواهای غنی و ارائه الگوهای زندگی موفق در حکومت اسلامی فرهنگ سازی کند که واقعا توجه به همسر چه قدر زیاد بوده است که به طورمثال در داستان های امام خمینی داریم که به وجود آن همه مشغله کاری و علمی چه قدربه همسرشان توجه می کردند و همینطور ارائه الگو های موفق در زندگی خانوادگی که متاسفانه در برخی مواقع صدا و سیما الگو های ناموفق را بیشتر ارائه می کند و یا توجه به امور دیگر را بیشتر و بهتر از مساله خانواده برای مردم نشان می دهد حال در صورتیکه تئجه به خانواده و همسران بسیار مهم است که در روایت نیز آمده است نشستن مرد در کنار همسرش مثل اعتکاف در مسجد من است و همینطور موضوعات دیگر.

توجه به اقتصاد و معیشت خانواده از طریق دولت نیز بسیار مهم است که به تعبیر امروزه وقتی سبد خانواده کوچکتر شود مردان خانواده برای جبران آن بیشتر کار می کنند و کارهای متنوع و حتی مضر را انتخاب می کنند و تمام توان آن ها را می گیرد که حل این مشکلات بر عهده دولت می باشد.

برگزاری همایش ها جلسات، کارگاه ها و تشویق مردم بر اینکه اگر با مشکلی مواجه شدند از کارشناسان و مشاوران استفاده کنند و راه های حل آن را یا بگیرند و حضرت آقا تعبیر بسیار جالبی دارد که می فرماید ان شالله روزی بشود که همچنانکه مردم فرهنگ مراجعه به پزشک را دارند فرهنگ مراجعه به مشاور و روانشناس مذهبی را نیز داشته باشند و از نظراتشون برای حل مشکلات زندگی استفاده کنند.

رساـ به نظر شما مهمترین تهدید جامعه و خانواده چیست؟

به نظر اینکه افراد کمتر حوصله می کنند و برای یک دیگر به ندرت وقت می گذراند و کمتر در کنار هم هستند و اشتغالات متعدد شغلی، اجتماعی و حتی تحصیلی در مجامع مختلف در حال ایجاد مشکل است و همچنین اشتغال در فضای مجازی، فاصله گرفتن از مسائل دینی، اخلاقی و معنوی و عدم توجه به قداست خانواده و آسیب های مربوط به طلاق و همینطور مشکلات اقتصادی که امروزه دامنگیر بسیاری از خانواده ها شده است از مهمترین تهدید های خانواده و در نتیجه جامعه به حساب می آید.

امیرالمومین علی(ع) به عنوان الگی مسلمین چه گونه یک خانواده ایده آلی داشتند؟

حضرت علی(ع) یکی از بهترین الگوها در زندگی خانوادگی هستند که امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) در ابتدا این الگوها را داشتند و حضرت امیر با توجه زیاد عبارات و خطاب های بسیار قشنگی مثل سیدتی و حبیبتی را نسبت به همسرشان زهرای مرضیه دارند و یا در خانه همراهی، همکاری و همدلی با همسر را در مواقع غصه، نگرانی و خستگی ها به عنوان یک همسر، را دارند و همچنین در کمک کردن در تربیت فرزند هایشان و رعایت کردن مسائل اخلاقی، معنوی و اعتقادی خودشان و فرزند هایشان اهتمام ویژه ای داشتند و حضرت زهرا هم اینگونه بودند و در کنار همسر یک مادر بسیار خوب، قانع و صبور بودند و در سالهایی که مشکلات اقتصادی بسیاری داشتند باز هم به فقر کمک می کردند و هیچ توقعی از همسرشان نداشتند و در عبارت نسبت به امیرالمومنین می فرماید من از اینکه از شما درخواستی داشته باشم شرم می کنم که شاید نداشته باشید که در ضمن همه این موارد حضرت علی و فاطمه(ع) دو یار با وفا و عاشق هم بودند که حضرت امیر هم میفرماید که زهرای مرضیه بهترین یار من در اطاعت از خدا بودند و اینگونه نبود که حضرت علی فقط در جنو یا کار باشد و در تربیت فرزندان نیز کمک کار بودند و به امورات خانه رسیدگی می کردند.