سفر وزیر خارجه امارات به دمشق بعد از ۱۰ سال

به گزارش خبرگزاری رسا، سفر شیخ «عبدالله بن زاید» وزیر امور خارجه امارات به دمشق به عنوان نخستین مقام بلندپایه اماراتی بعد از گذشت 10 سال، بازتاب زیادی در رسانه‌های مختلف به ویژه رسانه‌های عربی داشت که عوامل پشت پرده این سفر و نتایج آن را مورد بررسی قرار دادند.

در همین چارچوب روزنامه لبنانی الاخبار در یادداشتی نوشت، برای نخستین بار از زمان شروع بحران سوریه در سال 2011 یک مقام بلندپایه از امارات که در اردوگاه تحریم سوریه قرار داشت وارد دمشق شد؛ در حالی که حامل پیام دعوت رسمی از جانب حاکم کشورش برای «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به منظور سفر به ابوظبی بود.

بازگشت اعراب به سمت سوریه از دروازه اقتصاد

بعد از این سفر فرضیه‌هایی در خصوص احتمال سفر بشار اسد به ابوظبی وجود دارد و در صورتی که این اتفاق بیفتد اولین سفر رئیس جمهور سوریه به یک کشور عربی از زمان آغاز بحران این کشور خواهد بود. با توجه به اینکه روند بازگشت کشورهای عربی به سمت سوریه از مدتها قبل از دروازه اقتصاد آغاز شده، سفر وزیر خارجه امارات به دمشق جای تعجب ندارد و سوال مهمی که اکنون مطرح می‌شود درباره اقدامات بعدی است که در این زمینه انجام خواهد شد.

این در حالی است که بازگشت زود هنگام سوریه به اتحادیه عرب نیز قطعی شده و شاید قبل از تاریخ نشست بعدی اتحادیه عرب در الجزایر در مارس 2022 این اتفاق بیفتد. افزایش ورود سرمایه‌گذاران به عرصه سرمایه‌گذاری سوریه و رشد تجارت خارجی این کشور با توجه به تفاهمات و تسهیلات مورد توافق میان دمشق با کشورهای عربی نشانه آشکاری از تمایل بالای این کشورها برای احیای روابط با سوریه است.

در حال حاضر موضوع اقتصاد همچنان برجسته ترین عنوان تحرکات کشورهای عربی برای بازگشت به سمت سوریه است و البته این کشور بدش نمی‌آید که روابط اقتصادی به عنوان مقدمه‌ای برای احیای مناسبات سیاسی و حل و فصل بحران دیپلماتیک دمشق با کشورهای عربی باشد. بعد از سفر وزیر خارجه امارات به سوریه بسیاری منتظر اقدامات بعدی کشورهای عربی در قبال دمشق هستند به ویژه اینکه موضع عربستان در این زمینه همچنان متشنج است.

عبدالله بن زاید نزدیک به دو سال بعد از بازگشایی سفارت کشورش در پایتخت سوریه اولین سفر رسمی خود را از سال 2011 به دمشق انجام داد و البته این سفر بعد از سلسله نشست و تماس‌هایی که میان مقامات دو کشور به وجود آمد صورت گرفت. مهمترین آنها دیدار «سهیل المزروعی» وزیر انرژی امارات با «بسام طعمه» وزیر نفت سوریه بود. پیش از این نیز یک گفتگوی تلفنی میان «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی و بشار اسد برقرار شد.

با اعلام فعالیت مجدد شورای بازرگانی سوری- اماراتی، دمشق منتظر است تا ابوظبی نمایندگان خود را در این شورا معرفی کند تا مبادلات تجاری دو طرف آغاز گردد. معاملات تجاری میان امارات و سوریه طی یک سال گذشته به 2.6 میلیارد درهم رسیده و وزارت اقتصاد امارات در بیانیه ای اعلام کرد که این کشور تلاش‌های خود را برای یافتن یک پایگاه اقتصادی در سواحل شرقی مدیترانه به ویژه سوریه تشدید کرده است.

در مارس 2019 نیز هیئتی از تاجران سوری به امارات سفر کردند و بعد از آن هیئتی به نمایندگی از اتاقهای بازرگانی امارات برای شرکت در نمایشگاه بین المللی دمشق در تابستان همان سال وارد سوریه شد. به این ترتیب روابط تجاری و اقتصادی میان دمشق و ابوظبی از مدتها قبل آغاز شده است.

شکست انزوای سوریه و ناکامی آمریکا

ناظران معتقدند که سفر وزیر خارجه امارات به سوریه به معنای شکستن انزوای سوریه و محاصره‌ای است که کشورهای عربی ضد آن تحمیل کرده بودند و احتمالا مقدمه بازگشت این کشور به اتحادیه عرب باشد و همچنین حامل چندین پیام است. شاید یکی از مهمترین پیام‌های این سفر شکست سیاست‌های آمریکا در قبال دمشق باشد؛ جایی که «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده مجبور شد بگوید که «سازشکاران (با رژیم صهیونیستی) را همراه با دمشق طبق قانون سزار، مجازات نمی‌کند».

این به معنای آن است که عبدالله بن زاید در سفر به سوریه حامل پیامی بود مبنی بر اینکه امارات از تحریم‌های تحمیل شده ضد سوریه بر اساس قانون سزار مستثنی است. همچنین اطلاعات نشان می‌دهد که اماراتی‌ها به دنبال راهی برای سرمایه‌گذاری در بازار سوریه در بخشهای زیر ساخت و توسعه حمل و نقل هستند. همچنین شرکت بنادر جهانی دبی حدود 1 سال قبل درخواست خود را برای سرمایه‌گذاری در بندر «لاذقیه» سوریه اعلام کرده بود و اکنون نیز تلاشهای این شرکت در این زمینه ادامه دارد.

علاوه بر آن اطلاعات همچنین حاکی از تمایل شرکت هواپیمایی امارات برای بازگشت به فرودگاه‌های سوریه است. با توجه به تلاش های امارات برای متنوع سازی اقتصاد خود و رهایی از وابستگی به نفت احتمالاً مشارکت در زمینه نفتی آخرین موضوع گفتگو میان ابوظبی و دمشق باشد.

نکته قابل توجه این است که اماراتیها مسئله احیای مناسبات خود با سوریه را به سایر پرونده‌های سیاسی ربط نمی‌دهند. برای مثال ابوظبی قطع روابط دمشق با تهران را به عنوان شرطی برای احیای روابط خود با سوریه اعلام نکرده است؛ در حالی که عربستان سعودی بر عکس این رویکرد را دنبال می کند.

در همین زمینه منابع نزدیک به دمشق بر این باورند که سفر این مقام بلندپایه اماراتی به سوریه اولین گام در راستای سفرهای آتی سایر مقامات کشورهای عربی به دمشق خواهد بود و احتمالاً سفر بعدی توسط هیئتی از مصر صورت بگیرد و بعد از آن سفر مقامات و هیئت‌های کشورهای عربی دیگر آغاز می‌شود. البته موضع عربستان در این زمینه تا اعلام موضع بعدی آمریکا نسبتاً مبهم باقی خواهد ماند.

قطر نیز با وجود اتحاد این کشور با ترکیه اما در هر صورت از چارچوب کلی احیای روابط عربی با سوریه استقبال می‌کند و پرونده بازسازی سوریه نیز از جمله مسائل مهمی است که کشورهای عربی را به سمت سوریه می‌کشاند. دیگر کشورهای عربی نیز از اعلام بازگشت خود به سمت دمشق حداقل از نظر اقتصادی هراسی ندارند و سوریه نیز مانعی برای احیای روابط سیاسی با این کشورها نمی‌بیند.

روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم نیز در یادداشتی به قلم «کمال خلف» نویسنده فلسطینی به بررسی ابعاد سفر وزیر خارجه امارات به دمشق پرداخته و نوشت، با توجه به گذشت یک دهه از تحریم سوریه و حمایت برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از تروریست‌ها در این کشور و تامین بودجه مالی آنها، سفر یک مقام بلندپایه اماراتی به دمشق رویداد مهمی محسوب می‌شود. این در حالی است که همین کشورها نقش پررنگی در اخراج سوریه از اتحادیه داشتند.

آنچه تا این لحظه درباره سفر عبدالله بن زاید به دمشق گزارش شده حاکی از هماهنگی دو طرف برای سفر بشار اسد به ابوظبی است و اطلاعات نشان می دهد که عبدالله بن زاید از بشار اسد خواسته تا یک دیدار رسمی با محمد بن زاید در ابوظبی داشته باشد.

از طرف دیگر علی رغم رویکرد متناقضی که امارات و سوریه در قبال رژیم صهیونیستی دارند؛ به این صورت که امارات صهیونیستها را دوست خود می داند و روابط عمیق با اسرائیل برقرار کرده است، در صورتی که در سیاست دولت سوریه، اسرائیل دشمن اعراب بوده و سرزمین‌های عربی و جولان سوریه را اشغال کرده است ، اما امارات تلاش می‌کند برای نزدیک شدن به دمشق این دو پرونده را از یکدیگر جدا کند.

اما با همه این وجود بی تردید این رابطه صمیمانه امارات با رژیم صهیونیستی مانع بزرگی بر سر راه سوریه در آینده خواهد بود تا بتواند موضع رسمی اعراب و نهادهای بین المللی را برای دفاع از حقوق سوریه و فلسطین و مبارزه با اشغالگری اسرائیل در سرزمین‌های عربی بسیج کند. اما در حال حاضر اولویت سوریه رسیدگی به بحران اقتصادی این کشور در پرونده بازسازی آن بعد از جنگ است و در همین راستا از هر ابتکار عربی استقبال می‌کند.

انتهای پیام/