ضعف حکمرانی در مسأله جمعیت

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در مسایل اجتماعی مانند جمعیت ابتدا باید ماهیت و جوهره مسأله را شناخت و سپس سراغ مولفه های ساختار،فراگرد و رفتارها رفت.

میزان شناخت از مسأله و هویت آن میتواند در اهمیت و اولویت قراردادن آن مسأله بسیار موثر باشد. به عنوان مثال کسانی که به مسأله کاهش رشد جمعیت به عنوان یک آسیب طبیعی نگاه می کنند طبعا با کسانی که مسأله کاهش رشد جمعیت را یک جنگ جمعیتی می دانند بسیار متفاوت هستند و هرکدام با شناختی که از مسأله ارائه میدهند میزان اهمیت و اولویت مسأله را روشن می کنند.

در مسأله جمعیت وقتی به سخنان حکمرانان ملی جمعیت و خانواده نگاه می کنیم متوجه می شویم که حکمرانان هنوز جنگ جمعیتی را درک نکردند و تنها کسی که یک دهه در تریبون نظام این مسأله را دهها بار تاکید نموده شخص امام المسلمین است و تعابیر ایشان در این رابطه نشان از فهم دقیق و راهبردی ایشان دارد.

پس مهمترین موضوع در حکمرانی مسأله اجتماعی جمعیت، شناخت صحیح و دقیق حکمرانان نسبت به موضوع است که متاسفانه هنوز به صورت کامل و صحیح اتفاق نیافتاده است و مقاومت وزارت بهداشت در مقابل قوانین مصوب در موضوع جمعیت هم ناشی از همین مسأله می باشد.(اگر غرض ورزی و تعمدی در کار نباشد)

بعد از اینکه شناخت خوبی در سطح حکمرانان ایجاد شد حالا باید وارد ساختارهای رسمی و غیر رسمی متناسب با مسأله و زیست بوم قانون گزاری، اجراء و نظارت شد.

نکته مهم و قابل توجه اینکه اگر شناخت نسبت به مسأله جمعیت دقیق و کامل نباشد طبعا ساختار متناسب با مسأله را هم نمیتوان اجرا کرد.به عنوان مثال اگر مسأله جمعیت را مسأله حاکمیتی بدانیم به تبع ساختارهای حاکمیتی برایش طراحی می کنیم ولی اگر حل مسأله جمعیت را مسأله مردم بدانیم به تبع دنبال ساختارهای مردم نهاد و شبکه های غیرحاکمیتی برای حل مسأله خواهیم رفت و قس علی هذا...

بعد از ساختار سازی و طراحی ساختار متناسب حالا باید فراگردها یا به صورت خلاصه ارتباط بین مساله، ساختارها و دیگر اجزاء را ببینیم و شیوه انجام دادن کارها را توجه ویژه ای نماییم به صورت خلاصه اینکه: حالا که مسأله جمعیت اولویت است و یک مسأله اجتماعی مردمی است و باید با ساختارهای غیررسمی مردم نهاد به سراغ حلش برویم فراگرد و روش انجام آن را و گام بندی رسیدن به هدف و حل مسأله باید مشخص باشد پس ما باید نقشه راه، گام بندی و جدول گانت برای این مسأله ترسیم کنیم.

بعد از شناخت،ساختار،فراگرد در حل مسأله جمعیت آن چیزی که مهم است رفتارها هستند که می‌توانند بر همه موارد قبل هم تاثیر بگذارد.البته تمامی مراحل ذکر شده بر هم موثر هستند و تقدم زمانی بر یکدیگر ندارد که البته شناخت هم به مرور زمان کامل و دقیق می شود و متناسب با شناخت ساختارها و فراگردها و رفتارها هم تغییر می کند.

رفتارها هم متاثر از شناخت، ساختار و فراگردهاست. ما معمولا در جامعه مواجهیم با رفتارهایی که این رفتارها را نقد و بررسی و بعضاً مورد هجوم قرار می دهیم ولی غفلت می کنیم که این مسأله ناشی از مسایل دیگری است.به عنوان مثال در مسأله شهرداری ها و سازمان های دارای ارباب رجوع نیازمند به خدمت، مواجهیم با پدیده بدرفتاری و کج خلقی فرد اپراتور و این را یک مسأله می دانیم و تمام اشکال را خلق و خوی شخصی آن فرد میدانیم در حالیکه شناخت،ساختار و فراگرد و برآیندها موثر بر یک رفتار در جامعه هستند و رفتار به خودی خود مسأله نیست و باید به سراغ مسایل موثر بر آن رفتارها برویم.

در مسأله اجتماعی کاهش رشد جمعیت و عدم تمایل مردم به فرزند آوری، نباید رفتار مردم را نقد و برای آن راهکار بدهیم! بلکه باید به سراغ منشأ و موثرین بر این رفتار رفت و الا دچار ضعف حکمرانی شده ایم.
به نظر می رسد عمده ضعف حکمرانی کنونی در مسأله جمعیت ناشی از شناخت است.

در مرحله بعد چون مسأله جمعیت یک امر فرابخشی است و متولی و ساختار ندارد هیچ کس جوابگوی آن نبوده و نیست و البته امیدواریم با راه اندازی ستاد ملی جمعیت این مسأله حل و تدبیر شود.

در مراحل بعدی مهمترین ضعف ما عدم وجود فراگردها (گام بندی، زمانبندی و نقشه راه) است.

و در پایان ضعف مهم ما در مواجهه با مسأله کاهش رشد جمعیت رفتارها است که گفتیم متاسفانه امروز ما به سراغ همین مرحله رفته ایم در حالیکه این مهم خودش متاثر و ناشی از مسایلی دیگر است و به خودی خود هویتی ندارد.(البته در برخی رفتارها ما وظیفه شرعی داریم که تا قبل از اصلاح موثرها از وقوع آن جلوگیری کنیم اما این را هم می دانیم که مسایل اجتماعی راهکاری غیر از آن دارد و با تحکم و زور کمتر میتوان بر روی آن تاثیر گذاشت و بعضاً رفتارهای نافرم میتواند موجب شعله ورتر شدن مسأله بشود).