درخت، نبض هستی در رگ حیات

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از مهم ترین مسائل امروز جهان بشریت مسئله درخت و درختکاری و در واقع توجه ویژه به محیط زیست است. مسئله ای که اگر بی تفاوت از کنار آن عبور کنیم منجر به فاجعه ای برای جهان خواهد شد و نابودی بشر را در پی خواهد داشت. اما این توجه به محیط زیست باید از درون خود جامعه ما شکل بگیرد. نه اینکه از طریق جهان استکبار از جمله آمریکا به صورت اسنادی چون ۲۰۳۰به ملت ها تحمیل شود.

روز درختکاری

تقویم پر است از روزهایی که متفاوت تر از بقیه روزها جلوه می کنند و با خودشان پیام های خاصی را به همراه می اورند. حالا اخرین برگ های این روزشمار ورق می خورد و خودش را برای ورود به سالی دیگر اماده می سازد. به نیمه اسفندماه که می رسیم، عبارتی خاص بر روی صفحه تقویم به چشم مان می خورد: روز درختکاری؛ روزی که باید دست دوستی به سوی طبیعت دراز کنیم و پیوندی عمیق و محکم را با ان برقرار سازیم. وقت ان است که این استوار قامتان را ارج نهیم و به پاس خدماتی که همواره به انسان کرده اند، سپاسگزارشان باشیم.

ما انسان ها بارها و بارها از وجود این نعمات الهی استفاده کرده و شاید به راحتی از کنارشان گذشته ایم. همه ما در سایه سار این درختان لحظاتی را اسوده و دغدغه های مان را فراموش کرده ایم. قامت شان را بریده ایم تا چوب به دست اوریم و لوازم زندگی بسازیم. برگ و میوه های شان را چیده ایم تا نیازهای مان را برطرف کنیم و...

اهمیت درخت در زندگی انسان

 درخت  در شریعت اسلام از جایگاهی ویژه ای برخوردار است و در ده ها ایه و روایت، مورد بحث قرار گرفته.

قران کریم، از درختان و گیاهان، گاهی به عنوان (متاع) زندگی انسان یاد می کند و گاهی نیز ان ها را (معیشت)، یعنی وسیله براوردن نیازهای انسان می شمارد و برایشان کرامت و شان ویژه ای قایل است.(لقمان/ 10.)

در سوره (عبس) می فرماید: (فلینظر الانسان الی طعامه انا صببنا الماء صبا ثم شققنا الارض شقا فانبتنا فیها حبا و عنبا و قضبا و زیتونا و نخلا و حدایق غلبا و فاکهه و ابا متاعا لکم و لانعامکم)؛ باری، ادمی باید به خوراک خویش بنگرد. ما اب را به فراوانی فرو ریخته ایم. سپس زمین را به درستی شکافته ایم، و در ان دانه ای رویانده ایم، و انگور و سبزی، و زیتون و درخت خرمایی، و باغ های پردرختی، و میوه و علفی؛ برای بهره وری شما و ستوران شما.

از این ایات شریفه، نکات فراوانی قابل استفاده است، و ما تنها مطالبی را که بیانگر جایگاه ویژه درخت در زندگی انسان است، ذکر می کنیم:

1ـ ایه (فلینظر الانسان الی طعامه) به ضمیمه ایات بعد، دلالت بر این دارد که گیاهان، مراتع، درختان و جنگل ها از مهم ترین منابع تامین غذای انسان و از نعمت های بزرگ خدادادی است؛ بنابراین باید قدر ان ها را دانست و در حفظ، توسعه و بالندگی ان ها کوشید.

2ـ ایه (انا صببنا الماء صبا...) بیانگر این است که بر اجزا و عناصر پیکره شکوهمند طبیعت، نظمی ویژه حاکم است؛ چنان که به هماهنگی و ارتباط منظم اب، زمین، گیاه... اشاره شده است. ایه شریفه می فرماید: بنگرید: (باید باران از اسمان فرو ریزد. بذرها زمین را بشکافند و از دل خاک بیرون ایند. گیاهان روییده شوند. درختان به ثمر بنشینند. جنگل ها و مراتع پدید ایند، تا حیوانات نیز از ان بخورند و در نتیجه، فعالیت های هماهنگ و شگفت اور این عناصر طبیعی، غذای بشر فراهم اید.)

3ـ ثمره نخست امیزش اب و خاک، رویش غلاتی همچون گندم و جو است که بخش اعظم تغذیه انسان و سایر جانداران را تامین می کنند. در این ایات شریفه و دیگر ایات قران کریم نیز به این نوع از گیاهان، تصریح شده است.

4ـ گر چه تمام گیاهان و میوه ها برای انسان سودمندند، ولی برخی از ان ها در زندگی وی نقش مهم تر و مستقیم تری دارند؛ چنان که در ایات مورد بحث امده است: (عنبا و قضبا و زیتونا و نخلا)؛ انگور، انواع سبزی ها، زیتون و درخت خرما، در زمره این نوع از میوه ها قرار گرفته اند.

بنابراین، از دیدگاه قران کریم، درختان و گیاهان، نعمت الهی بوده و در زندگی انسان و سایر جانداران نقش ارزشمند و حیاتی دارند.

فضیلت درختکاری و امر به آن در روایات

حضرات معصومین (علیهم السلام) همواره مسلمانان را به بازپروری و احیاء طبیعت، از جمله اراضی و جنگل ها، تشویق و ترغیب می کردند؛ چنان که رسول اکرم(صلی الله علیه واله) می فرمود: (احی بلدک المیت)؛ زمین مرده و بایر شهر خود را اباد کن.(علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 76،ص۳۰۸)

پیشوایان معصوم (علیهم السلام) در پاره ای از روایات به صراحت به درختکاری و یا از فضیلت و ارزش ان سخن گفته اند. به جهت فراوانی احادیث وارده در این باره، به ذکر برخی از ان ها بسنده می کنیم:

در روایتی از امام صادق (علیه السلام) امده است که شخصی از حضرت (علیه السلام) پرسید: برخی می گویند که کشاورزی مکروه است. ان حضرت (علیه السلام) در پاسخ فرمود: (ازرعوا و اغرسوا، فلا والله ما عمل الناس عملا احل و لا اطیب منه، و الله لیزرعن الزرع، و لیغرسن الغرس النخل بعد خروج الدجال)؛ درخت بکارید و کشاورزی کنید، که هیچ عملی از ان حلال تر و پاکیزه تر نیست. سوگند به خدا که هنگام ظهور حضرت ولی عصر (عج)، درختکاری و کشاورزی بسیار گسترده می شود.( شیخ کلینی، فروع الکافی، ج 5، ص 260؛)

علامه مجلسی از والد گرانقدرش، در توضیح این روایت نقل می کند که: مقصود از زمان خروج دجال در این روایت، هنگام ظهور حضرت ولی عصر (عج) است.  بدین سان طبق این روایت، ان گاه که حضرت امام زمان (عج) بر مسند رهبری بنشیند، کشاورزی و درختکاری رونق خاصی پیدا می کند. در این باره روایات زیادی از حضرات معصومین(علیهم السلام) وارد شده است که بر اساس ان ها در زمان ظهور امام عصر (عج) کشاورزی و درختکاری در میان مردم رونق فراوانی می یابد و زمین در پرتو سرسبزی، فراوانی محصولات کشاورزی و جاری شدن نهرها زنده می گردد.( 59 نکته درباره امام زمان (عج)، نکته 57، ص 188.)

در روایتی دیگر نیز از پیامبر اسلام(صلی الله علیه واله) امده است که فرمود: (خیر المال سکه مابوره و مهره ماموره)؛ بهترین مال دسته های طولانی، شکیل و منظم خرما و درختان میوه دار است. از این سخن پیامبر اسلام(صلی الله علیه واله)، در می یابیم که درختکاری از شغل های بسیار ارزنده و سودمند برای انسان است و خرما به عنوان نمونه ای از درختان، در روایت مطرح شده است و درخت خرما در این جا خصوصیتی ندارد؛ چنان که تامل در تعبیرهای به کار رفته در این حدیث شریف، گواه روشنی بر این مدعاست.

در حدیث دیگری پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) فرمودند: (ما من یغرس غرسا او یزرع زرعا، فیاکل منه انسان، او طیر او بهیمه الا کانت له به صدقه)؛ هر مسلمانی که درختی بکارد، یا زراعتی کند، که از ان پرندگان و انسان ها و یا حیوانی بخورند، چنین کاری برای او صدقه محسوب می شود.(حسن نوری طبرسی، مستدرک الوسایل، ج 13، ص 460، ح 15892)

محیط زیست راهی برای نفوذ

امروزه دیگر مسئله محیط زیست تنها یک مسئله در مورد درخت و یا آب و هوا نیست، بلکه مهم ترین مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را نیز شامل می شود.

همین مسئله محیط زیست امروز تبدیل به یکی از راههایی شده که کشورهای جهان استکبار به وسیله آن در کشورهای کمتر توسعه یافته نفوذ می کنند.

از جمله آن می‌توان به سند ۲۰۳۰ اشاره کرد. بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده است که سند ۲۰۳۰ یکی از راه های نفوذ جهان غرب در کشور ایران اسلامی ماست. از جمله استاد رحیم پور ازغدی در این باره می گوید:

«عبارات چند پهلویی که در 2030 آمده است که با صراحت سخن از اهداف این سند به میان می آورد و میگوید مربوط به توسعه فراگیر است ، یعنی می گویند ما داریم در ابعاد مختلف توسعه ، برایتان دستورالعمل تعریف میکنیم ، و باید تحت نظر و بازرسیهای ما باشید و به ما گزارش بدهید ، امکاناتتان را بگویید ، محدودیتهایتان را بگویید . این ها موارد نگران کننده است .

به عنوان نمونه همین « پیماننامه آب و هوایی در باب محیط زیست » ، وقتی متن را دقیق میخوانید ؛ میبینید از محیط زیست شروع میکند ولی به همه حوزه های اجتماعی ، مسائل تمدنی و فرهنگی چنگ می اندازد. یک نمونه عرض کنم که نشان میدهد چطور خود آمریکا بسیاری از این قوانین و پیمانهای جهانی وبین المللی را به اصطلاح در سازمان ملل امضاء نکرده و نمی کند . اغلب تعهدات و پیمانهایی که ما و امثال ما حتی بعد از انقلاب امضاء کردیم ، خود آمریکا امضاء نمی کند ، ولی جزء دستوردهندگان است ؛ تعقیب می کند ، محاکمه میکند ، توضیح میخواهد که چرا امضاء نمیکنید ؟ حتی مواردی را که آمریکا رسما امضاء کرده است وقتی تشخیص می دهد که منافعش در آن نیست ؛ رسما از این قراردادها بیرون می آید ، به ما می گویند تعهد کنید ؛ خود شان حتی اگر امضاء کرده باشند هم زیرش می زنند . یک نمونه موافقت نامهی پاریس است که آمریکا دو سال پیش در سال 94 آن را به اصطلاح رهبری میکرد و جلودارش بود ، اما چند روز پیش رئیس جمهور آمریکا رسماً اعلام کرد ما از توافقنامه پاریس خارج شدیم . رئیس جمهور قبلی آمریکا ، اوباما ، یک سال و نیم پیش گفت : موافقت نامه پاریس نقطه عطف تاریخ جهان به رهبری آمریکاست ؛ یعنی حتی از یک قرارداد محیط زیستی ، می خواهد رهبری آمریکا را استنتاج کند. صحبت از هژمونی و رهبری است ، صحبت از آمریکاست ، بحث ملل و بحث محیط زیست است ، ولی مسئله اصلی، سیادت آمریکاست .

مسئولین محیط زیست ما(منظور مسئولین وقت محیط زیست) در این کنفرانس تحت عنوان ، تغییرات اقلیمی و بحث محیط زیست شرکت کردند و لایحه موافقت نامه پاریس را امضاء کردند و تصویب شد و در ایران به عنوان یک وظیفه الزامی تعریف شد . که وقتی همین موافقت نامه پاریس را میخوانید ، طبق گزارشی که دوستان محقق تهیه کردند ؛ ظاهر این موافقت نامه ، بحث محیط زیست و تغییرات اقلیمی است ولی وقتی وارد متن و محتوای آن می شوید از مباحث حقوق بشر و بحث بهداشت و مباحث سیاسی و اقتصادی ، حقوقی ، قضایی و حتی نظامی ، ذیل عنوان محیط زیست آمده است و آمریکا اعلام میکند که ما از این طریق ، رهبری خود بر جهان را اعمال و اعلام میکنیم.»