الزامات جامعه سازی و جامعه پردازی از منظر امام خامنه ای

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، عادل پیغامی استاد دانشگاه امام صادق (ع) در نشست تخصصی مبنا با موضوع الزامات جامعه سازی و جامعه پردازی از منظر آیت الله خامنه ای که توسط نمایندگی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در مشهد و در محل خانه انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: در یک نگاه تاریخی به روندی که در منازعه بین حق و باطل مشاهده می کنیم، انقلاب اسلامی در قله ای از این مقابله قرار گرفته است و به عنوان پیش مقدمه و گامی از اتفاقات معنا پیدا می کند که هرگونه حضور و مشارکت در این مسیر یک لطف و عنایت الهی است.

وی جامعه سازی و جامعه پردازی را از مسائل بسیار مهم انقلاب اسلامی دانست و اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم تاکید جدی بر مسأله خودسازی، جامعه سازی، جامعه پردازی، نظام سازی و نهایتاً تمدن سازی دارند و این موارد را از اهم ماموریت های نظام جمهوری اسلامی در چهل واره دوم انقلاب دانسته اند که با جدیت باید دنبال و آن را محقق کرد.

استاد دانشگاه امام صادق (ع)  با اشاره به تصور از جامعه سازی و بازخوانی براساس اندیشه اسلامی ابراز کرد: مسأله به مبنای اندیشه ای و معرفتی باز می گردد، در آن اندیشه معرفتی وقتی از انسان صحبت می کنیم گاهی وقت ها کاملاً فردگرایانه انسان را یک موجودیتی فردی و به تعبیری در یک قالب یک و نیم متر مکعبی می بینیم، این رویکرد فردگرایانه رویکرد غالب اندیشه غربی است.

وی افزود: اندیشه جمع گرا هم داریم که وقتی صحبت از انسان می شود  اساساً برای فرد انسان هیچ نوع هویتی استقلالاً قائل نیست، و انسان را صرفاً در یک هویت جمعی به نام جامعه می بیند، مثلاً سوسیالیزم از نظر لغوی یعنی اصالت جامعه، طبیعتاً در این اصالت جامعه فرد منحل می شود و حقوق و کرامتش محترم شمرده نمی شود مگر اینکه در آن هویت جمعی حضور داشته باشد.

انسان بدون هویت اجتماعی اساساً معنا ندارد

پیغامی مبنای اندیشه اسلامی را مبتنی بر اصالت توأمان فرد و جامعه توصیف کرد و تصریح داشت: فلاسفه انسان را موجودی مدنی می دانند و این موجود مدنی یعنی انسان بدون هویت اجتماعی اساساً معنا ندارد و انسان فرد بدون هویت اجتماعی را یک انسان ناقص می پنداریم، انسانی که بتواند ماموریت الهی را بردوش بکشاند، انسان فرد و منفرد را ندارد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اندیشه غرب اغلب دوگانه ها را می سازد ولی نمی تواند آن ها را جمع کند، خاطرنشان کرد: اندیشه اسلامی دوگانه ها را جز دوگانه های مربوط به حوزه حق و باطل را به وحدت می رساند و براساس اندیشه توحیدی اقتضاء می کند که قائل به دوگانه نشوید.

وی  با اشاره به اینکه شهید صدر هرکجا در قرآن « بعضهم من بعض، بعضهم علی بعض» می شود را شاهد بر هویت جمعی می گیرد، اظهار داشت: آیات و روایاتی مانند اینکه با ازدواج دین انسان کامل می شود، یعنی علاوه بر دین فردی یک دین در هویت جمعی هم باید احراز کنید، وقتی از شما سوال می شود دینت چیست؟ یک بار فردی سوال می کنند و یک بار هم از هویت جمعی می پرسند، آن وقت در هویت جمعی خانوادگی باید خانواده مسلم هم شد، غیر از اینکه فرد مسلم است باید به خانواده و جامعه مسلمان هم تبدیل شد.

پیغامی با تاکید بر اینکه رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی مکرر فرمودند چه بسا جامعه ای تک تک افرادش نماز خوان باشند ولی جامعه نمازخوان نباشد، چه معنایی می دهد، ابراز کرد: این مفهوم یعنی از نظر فردی مسلمان اما از نظر هویت جمعی هنوز به مسلمانی کامل نرسیده ایم؛ مهم ترین هویت های جمعی ما خانواده و اجتماع است، پس از نگاه اسلامی ما مکلف به ساختن هویت جمعی هستیم و آن هویت جمعی را هم باید مسلم بسازیم.

مسلمان فردی مسلمان کامل نیست

استاد دانشگاه امام صادق مسلمان فردی را مسلمان کامل ندانست و عنوان کرد: اینکه امام خمینی فرموده است «والله دین اسلام همه اش سیاست است» سیاست به معنای رشته سیاسی در مقابل اقتصاد و جامعه شناسی نیست بلکه به معنای حکمت عملی است، سیاست کردن یعنی اقامه مطلوب در هویت جمعی؛ تعریف امام از سیاست  مبتنی بر فرآیند جامعه سازی و جامعه پردازی است.

وی جامعه سازی را اجتماع سازی و امت سازی دانست و اظهار کرد: جامعه سازی برای ما یک مفهوم جهت دار است، در اندیشه غرب هم در باطن جهت دار است اما گاهی در کتاب های درسی اینگونه جلوه می کنند که هر گونه عده ای که روابطی را با هم برقرار کنند، جامعه ای را تشکیل داده اند، ما می گوییم این روابط حتماً باید جهت دار باشد، وقتی از جامعه سازی صحبت می کنیم به جامعه صالح، اسلامی و انسانی  تعبیر می کنیم.

این استاد دانشگاه جامعه را در فلسفه آفرینش انسان تعریف کرد و ابراز داشت: از آنجایی که تعریف ما از جامعه سازی به فلسفه آفرینش انسان برگشت دارد، لذا ادامه بحث جامعه سازی به تمدن سازی منجر می شود، جامعه بدون تمدن سازی را نمی توانیم ببینیم.

پیغامی جامعه سازی را مقدمه ای برای ظهور آخرالزمان برشمرد و افزود: جامعه سازی از منظر اسلامی برای اقتدار بخشی به مستضعفینی است که امام جامعه خواهند شد، پس این جامعه سازی بدون تمدن سازی نیست.

جامعه سازی بدون جبهه سازی بی معنا  است

وی جامعه سازی بدون جبهه سازی بی معنا دانست و گفت: اینکه حضرت آقا در بیانیه گام دوم تاکید دارند که در جامعه سازی نباید زیر بار حرف زور رفت و در مقابل مستکبرین ایستاد، به این معنی است که جامعه سازی بدون جبهه سازی ممکن نخواهد بود و به همین دلیل استقلال و آزادی برای ما تعریف ذاتی و اصیل پیدا می کند.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به جامعه پردازی در کلام رهبری تاکید کرد: این واژگان نیازمند پردازش و تامل دارند، پرداختن به جامعه و پرداخت زدن به یک هویت جمعی و اجتماعی ما تا جامعه سازی صورت بگیرد و پردازش فعل و انفعالاتی برای منجر شدن به هویت جمعی اصیل، نگاه هایی دارد که شاید مفهوم جامعه سازی نرساند.

پیغامی مفهوم جامعه پردازی را دارای پویایی دانست و گفت: اگر هویت جمعی ساخته شد ولی ارزش ها اقامه نشدند و خواست خداوند اتفاق نیفتاد یک جامعه سازی مد نظر نیست، البته جریان باطل هم نظام سازی دارد منتها چه در غایات و چه در فرآیند و شیوه جامعه سازی با ما اختلاف دارد.

وی با اشاره به مفهوم ولایت عنوان کرد: اگر هویت جمعی مبتنی بر امام عادل، امام حق نسازیم مشمول عذاب الهی خواهیم بود، مفهوم ولایت بنابر تعریف رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی یعنی پیوندها و ارتباطاتی که افراد را به هم متصل می کند.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) اتصال و درهم رفتگی را ملاک جامعه ولایی برشمرد و تصریح کرد: تشکل ها و اصناف و افراد مختلف باید درهم رفتگی با هم داشته باشند، اگر اتصال و درهم رفتگی نباشد، آن جامعه ولایی نیست، وظیفه ولی پررنگ کردن این اتصالات است، اگر این پیوندها توسط امام حقی اتفاق بیفتد و خود پیوندها هم مومنانه و ارزشی باشد این جامعه اسلامی می باشد، اما اگر امام جائر باشد و پیوندها غیرمومنانه باشد، پیوند مومنانه نخواهد بود.

پیوند و شبکه از الزامات مهم جامعه سازی است

پیغامی پیوند و شبکه را از الزامات مهم جامعه سازی توصیف کرد و خاطرنشان کرد: متفرق پیوند و ولی ندارند، پیوند با خدا، خود، خلق، خلقت و خلیفه از الزامات جامعه سازی است و جامعه سازی در این پنج مورد تعریف می شود.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) با بیان تنوع قومی تصریح کرد: حزب حزب شدن همگرا بسیار خوب است، این تکثر  و توع قومی بسیار خوب می باشد، این گروه های مختلف باعث شده در جامعه سازی یک سرمایه عظیم داشته باشیم، هر جریانی که با کثرت و توع مخالف باشدف مخالف جامعه سازی است.

وی با اشاره با اینکه دشمن به دنبال ساختن روایت های مجعول از گذشته برای ما است، اظهار داشت: تاریخ تمدن ما را مجعول کردند، تاریخ معاصر ما را پاک کردند، دشمن به دنبال ساختن تاریخی مجعول برای ما است لذا حضرت آقا تاکید فراوانی بر تاریخ گذشته دارند.