راهکارهای تقویت وحدت حوزه و دانشگاه

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، خانم سیده زهره برقعی، در میزگرد علمی «شاخصه‌ها و راهکارهای وحدت حوزه و دانشگاه از منظر امامین انقلاب» که از سوی معاونت تبلیغ و امور فرهنگی جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و با همکاری بسیج اساتید حوزه و بسیج اساتید دانشگاه در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها برگزار شد، ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام و گرامیداشت وحدت حوزه و دانشگاه، عنوان کرد: دانشگاه و حوزه دو نهاد علمی تأثیرگذار در ایران هستند و پیشرفت علم در عرصه‌های مختلف به این دو نهاد بستگی دارد.

مدیر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: اگر قرار است راهکارهای پیشرفت را برنامه ریزی کنیم، باید به وحدت حوزه و دانشگاه توجه و سهم هر یک را در تولید علم تعیین کنیم و به این سؤال ها پاسخ دهیم که در این پیشرفت علمی، جایگاه حوزه و دانشگاه کجاست؟، آیا اهداف ما در راستای وحدت حوزه و دانشگاه محقق شده است؟، سیاستگذاری و هدفگذاری ما در راستای وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟؛ آیا تطور و سیر موجود در بحث حدت حوزه و دانشگاه نیاز به بازنگری دارد یا نه؟

ما باید برای تقویت وحدت حوزه و دانشگاه یک نظام شبکه ای ترسیم کنیم / تاریخچه تأسیس دانشگاه در ایران

برقعی با تأکید بر اینکه ما باید برای تقویت وحدت حوزه و دانشگاه یک نظام شبکه ای ترسیم کنیم، گفت: ما باید ببینیم  چه مسائلی در وحدت حوزه و دانشگاه مطرح است، آنها را اولویت بندی کرده، در هم اندیشی‌ها ایده پردازی داشته باشیم و برای عملیاتی کردن این ایده‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم؛ بعد از اینکه ایده‌ها و اقدامات تعیین شد، نقشه راه مسیر وحدت حوزه و دانشگاه را در گام دوم انقلاب تعیین می‌کنیم.

وی در ادامه به تاریخچه تأسیس دانشگاه در ایران اشاره کرد و خاطرنشان کرد: در ایران، اولین دانشگاه به نام دارالفنون در سال ۱۲۳۰ تأسیس شد که رشته‌های فنی را تدریس می‌کرد، پس از آن مدرسه علوم سیاسی در سال ۱۳۰۵ و دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تأسیس شد. پیش از تأسیس دانشگاه، تمام علوم در اختیار حوزه بود، یعنی در جایی که علوم اسلامی تدریس می‌شد، حکمت، پزشکی، علم نجوم، فیزیک، شیمی و غیره هم تدریس می‌شد.

مدیر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها بیان داشت: از زمان تشکیل دانشگاه، دولت پهلوی در صدد تضعیف حوزه‌ها برآمد و سعی کرد که نظام دوگانه ای ایجاد کند، بعد از انقلاب اسلامی، تضعیف حوزه متوقف شد، اما حضرت امام بحث وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند که خیلی اهمیت دارد.

نکات قابل توجه از سخنان حضرت امام درباره وحدت حوزه و دانشگاه/ از دیدگاه امام خمینی(ره)، دانشگاه و حوزه هر دو باید انسان‌های مهذب تربیت کنند

برقعی اضافه کرد: امام راحل (ره) در بیاناتی فرمودند: «یک روز بود که دانشگاه و‏‎ ‎‏حوزه‌های علمیه نه آنکه از هم جدا بودند، جَوّی به وجود آورده بودند که با هم شاید‏‎ ‎‏دشمن بودند. نه دانشگاهی تحمل روحانی را داشت و نه روحانی تحمل دانشگاهی.‏‎ ‎‏اساس هم این بود که دو قشری را که با اتحادشان تمام ملت متحد می‌شوند از هم جدا نگه‏‎ ‎‏دارند، و با هم مخالفشان کنند تا ملت اتحاد پیدا نکند. بحمدالله در این نهضت اسلامی،‏‎ ‎‏این انقلاب اسلامی، این تحول بزرگ حاصل شد که هیچ یک از این دو طایفه خودشان‏‎ ‎‏را از دیگری ان شاءالله جدا نمی دانند. آن وحشتی که دانشگاهیها از معمَّم داشتند و آن‏‎ ‎‏وحشتی که معمَّمین از دانشگاهیها داشته اند، به اذن خدای تبارک و تعالی مرتفع شد. و‏‎ ‎‏حالا شما برادران دانشگاهی و برادران روحانی در کنار هم برای رفع مشکلات و برای به‏‎ ‎‏پیروزی رساندن انقلاب مجتمع هستید».

وی تصریح کرد: اگر صحبت‌های حضرت امام را در صحیفه بررسی کنید، می‌توان نکاتی را استخراج کرد، از جمله اینکه جدایی حوزه و دانشگاه نقشه دشمنان است، وظیفه حوزه و دانشگاه تربیت انسان مهذب است و فقط به عهده حوزه‌های علمیه نیست، یعنی اگر مشکل فرهنگی در اجتماع پیش آمد، نمی توان فقط حوزه‌های علمیه را مقصر دانست، از دیدگاه امام خمینی(ره)، دانشگاه و حوزه هر دو باید انسان‌های مهذب تربیت کنند.

مدیر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها ادامه داد: بی فایده بودن علم بدون تهذیب نفس و تعهد مورد تأکید حضرت امام است، وحدت حوزه و دانشگاه مورد رشد واقعی و تعالی حقیقی کشور می‌شود، وحدت حوزه و دانشگاه ضامن استقلال کشور است. در کلام حضرت امام آمده اگر می‌خواهید استقلال کشور حفظ شود، باید به وحدت حوزه و دانشگاه برسید. نه دانشگاهی بدون روحانی می‌تواند به استقلال برسد نه حوزوی بدون دانشگاهی؛ همچنین وحدت حوزه و دانشگاه یعنی ائتلاف همه ملت و اصلاح کشور محصول دو جناح حوزه و دانشگاه است.

رابطه استاد و شاگردی و سلوک تربیتی اساتید حوزه از ابتدا تا امروز جزو مزیت‌های قابل توجه حوزه است

برقعی خاطرنشان کرد: اگر به سیر تحول وحدت حوزه و دانشگاه نگاه کنیم، بعد از ارشادات امام راحل (ره) اقداماتی انجام شد، از جمله تأسیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ایجاد جریان انقلاب فرهنگی، تأسیس مؤسسه‌های دانشگاهی حوزوی و غیره، اما اقدامات مهم تری که برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه انجام شد، این بود که در اسناد رسمی کشور از جمله سند دانشگاه اسلامی و سند جامع علمی کشور، سیاستگذاری برای این امر رخ داد.

وی به موارد ذکر شده در این اسناد در جهت تقویت وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کرد و در ادامه به بیان اقدامات انجام شده در این راستا مانند تأسیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، شکل گیری گروه‌های معارف اسلامی، توجه به رشته های علوم اسلامی در دانشگاه ها و غیره پرداخت و گفت: ما در این سال ها هجرت دانشگاهیان به حوزه و حوزویان به دانشگاه‌ها را شاهد بودیم، ما در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، طلابی داریم که تحصیلات عالی دانشگاهی دارند، همچنین حوزویانی که به سمت دانشگاه رفتند و تحصیلات دانشگاهی هم دارند.

مدیر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها اظهار داشت: جذب استاد در دانشگاه‌ها به صورت رتبه بندی و نظام مند پیش می‌رود، اما در حوزه‌های علمیه نتوانستیم جذب اساتید را نظام مند کنیم، بنابراین ما می‌توانیم تبادل کنیم و در عین حال که به نواقص و شناسایی آسیب‌های نظام جذب هیئت علمی در دانشگاه‌ها توجه داریم به نظام مند بودن آن در حوزه نیز بپردازیم.

برقعی تصریح کرد: رابطه استاد و شاگردی و سلوک تربیتی اساتید حوزه از ابتدا تا امروز جزو مزیت‌های قابل توجه حوزه است که باید دانشگاه‌ها به این مسئله توجه داشته باشند و نظام خود را  بر این اساس تنظیم کنند.

 وی تأکید کرد: استاد دانشگاه نباید تصور کند که وظیفه اش صرفا انتقال یک سری اطلاعات است، همانطور که استاد حوزه وظیفه اش تربیت است و می‌داند که باید طلبه اش را تربیت کند، استاد دانشگاه نیز باید نقش تربیتی خود را نیز در نظر بگیرد.

قوانین حاکم بر حوزه و دانشگاه را با هم تطبیق دهیم

مدیر جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه به سازگاری میان میان قوانین و مقررات حاکم بر مؤسسات علمی حوزوی و دانشگاهی اشاره کرد و گفت: ما باید با همفکری و جمع نخبگانی، قوانین حاکم بر حوزه و دانشگاه را با هم تطبیق دهیم و نکات قوت آنها را در نظر بگیریم.

وی بیان داشت: هدف ما تولید علم و نظریه پردازی به منظور کشف حقیقت و واقعیت است، این حقیقت و واقعیت ممکن است ذهن انسان باشد که امروز دشمن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی این مسئله را مدیریت می‌کند و ما باید در این زمینه ورود جدی داشته باشیم.

راهکارهای تقویت وحدت حوزه و دانشگاه

برقعی جهت تقویت وحدت حوزه و دانشگاه پیشنهاداتی ارائه داد و افزود: ما ضمن آسیب شناسی و بازنگری اسناد و قواعد مرتبط باید توجه ویژه ای به کنشگران و فعالان عرصه وحدت حوزه و دانشگاه داشته باشیم؛ ما گاهی درباره سیاست‌ها و قوانین ایستادگی می‌کنیم اما در عمل این اسناد اجرا نمی شود، چون کنشگران و فعالان را به میدان نمی آوریم.

وی ادامه داد: ضرورت تعریف دوره‌های مشترک علمی فرانهادی میان حوزه و دانشگاه، ضرورت ایجاد و تسهیل راهکارهای قانونی برای ایجاد پروژه‌های مشترک علمی بین حوزه و دانشگاه، توجه به ایجاد و گسترش رشته‌های علوم انسانی با رویکرد اسلامی در حوزه‌های علمیه و غیره از دیگر پیشنهادات در این زمینه است.

وی در پایان تصریح کرد: تا وحدت واقعی بین حوزه و دانشگاه فاصله خیلی زیاد است، ما ابتدا باید بین اساتید دو نهاد، همکاری‌ها و همراهی‌هایی داشته باشیم تا در این نشست و برخاست ها با هم عجین شده و زمینه را برای تقویت وحدت و دانشگاه آغاز کنیم.