مواجهه قرآن با عقاید و آموزه های غیر مسلمانان

وی با اشاره به دسته بندی اهل کتاب از منظر قرآن کریم بیان کرد: بنابر آیات قرآن اهل کتاب شامل یهودیان، مسیحیان، صائبیان، مجوسیان می شود. طبق آیه ۱۷ سوره حج، مشرکان با سایر غیرمسلمانان حتی مجوس ها(زرتشتیان) کاملاً متفاوت هستند. به همین دلیل برخی از علما مانند علامه طباطبایی مجوس را اهل کتاب می دانند. مشرکان از رویکردهای مختلفی مانند حربی، احد، مستمین، محدّین و... برخوردار هستند.

حجت الاسلام علیزاده موسوی گفت: قرآن با عقاید اهل کتاب با سه رویکرد و شکل متفاوت از جمله رویکرد اثباتی، اصلاحی و انکاری مقابله می کند.

وی با اشاره به رویکرد اثباتی قرآن در مقابله عقاید اهل کتاب اظهار کرد: تمامی آموزه های قرآنی بر سه پایه عقل، فطرت و وحی استوار است. لذا قرآن همه چیز را بر اساس عقل و فطرت و وحی تایید می کند، چه در سنت یهودی و مسیحی و چه در سنت جاهلی و مشرکانه.

پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با برشمردن شروط لازم جهت صحت یک آموزه دینی گفت: مبتنی بر عقل بودن، سازگاری با فطرت انسان و داشتن منبع واحد و نازل شده بودن از جمله شروط لازمه جهت صحت یک آموزه دینی می باشد.

وی در ادامه به بیان رویکرد اصلاحی قرآن در مقابله با عقاید اهل کتاب پرداخت و بیان کرد: رویکرد تصحیح نیز مربوط به معارف و روایاتی است که منشأ عقلی و وحیانی داشته ولی در طول زمان توسط مردم دستخوش تغییراتی قرار گرفته که در نتیجه منجر به پیدایش آموزه های التقاطی شده است. قرآن کریم آموزه های التقاطی را با پذیرش اصل روایت تصحیح می کند.

حجت الاسلام علیزاده موسوی افزود: نگرش انکار و نکوهش نیز نسبت به آن دسته از روایات سنت یهودی و مسیحی است که قرآن آنها را به طور کامل قبول ندارد؛ مانند عقیده تثلیث. لذا آیات قرآن به وضوح تثلیث مسیحی را چه به معنای ارتدوکسی آن و چه بر اساس تفاسیر دیگر فرقه های مسیحی رد می کند. در این باره قرآن می فرماید: «لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَ مَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَ إِنْ لَمْ یَنْتَهُوا عَمَّا یَقُولُونَ لَیَمَسَّنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ».

وی بیان کرد: نحوه مقابله قرآن با عقاید مشرکان و کافران را نیز می توان به سه رویکرد اثباتی، اصلاحی و انکاری تقسیم نمود.

این پژوهشگر حوزوی در ادامه به بیان نکات روش شناختی قرآن از زبان حضرت ابراهیم(ع) پرداخت وگفت: از جمله نکات روش شناختی قرآن که در آیات ۷۶ تا ۸۰ سوره انعام از زبان حضرت ابراهیم(ع) می توان برداشت کرد، این است که روش آموزش حق یا نقد باطل باید مرحله به مرحله باشد؛ ابتدا نفی ستارگان و ماه و در نهایت خورشید.

وی در پایان خاطرنشان نمود: از دیگر نکات روش شناختی قرآن این است که اجسام فرقی نمی کند بزرگ یا کوچک باشند؛ چون همگی متغیر و ناپایدار هستند نمی توانند خدا باشند. نفی شرک، نفی کفر یا شرک نه کافر یا مشرک و رویکرد نفی و انکار باید پس از اقامه دلیل و ادله باشد.