بازی‌های کودکی امام خمینی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، هر کودکی به طور طبیعی علاقه و گرایش به بازی و سرگرمی‌های متنوع دارد و اصولاً یکی از لوازم رشد فکری و جسمی هر شخص، پرداختن به این امور است. آب و هوای خوب خمین و زیبائی‌های خاص فصلهای چهارگانه، به علاوه خانه بزرگ و تو در توی پدری (که برای انواع بازی‌های کودکی بسیار مناسب بود) و وجود رودخانه، کوه، صحرا و باغ در نزدیکی آن خانه، امکانی استثنایی برای پرورش جسم و فکر روح الله فراهم آورده بود و او نیز به نیکوترین وجه از آن امتیازات و امکانات بهره جست. از این رو جانباز و آزاده سرافراز دکتر غلامرضا مهربان استاد حوزه و دانشگاه به بیان شیوه بازی های امام خمینی رحمه الله علیه در کودکی می‌پردازد که در ادامه می‌خوانید:

مهربان با اشاره به اینکه روانشناسان بر روی دوران کودکی خیلی تاکید دارند، گفت:  یک سال اول کودکی که دوران نوزادی است، دو سال بعد از آن یعنی ۲ تا ۴ سالگی، ۴ تا ۶ سالگی و مراحل بعدی را در طرح ریزی شخصیت هر فردی در دوران بزرگسالی بسیار موثر  می‌دانند.

وی با بیان اینکه شخصیت‌های بزرگ به طور طبیعی شخصیتشان در دنیا شکل گرفته است و افراد، عوامل و رویداد های در شکل‌گیری شخصیت آنها موثر بوده است، اظهار داشت: ما همین عوامل را می خواهیم بررسی کنیم و اگر کسی همه این عوامل را رعایت کند می تواند در بزرگسالی شخصیت بسیار موثری برای جامعه باشد.

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه بازی بسیار مقوله مهمی است و یکی از شاخه های روانشناسی بازی ها است و کتاب های متعددی در این زمینه نوشته شده است، گفت: چند سال پیش رهبر معظم انقلاب در رابطه با بازی‌ها به صورت تخصصی صحبت کردند و در مورد بازی های ایرانی و نقش آنها صحبت‌های تخصصی و عمیقی داشتند.

مهربان با اشاره به اینکه بازی هایی زمان کودکی حضرت امام (ره) که در حدود ۱۲۰ سال پیش وجود داشت مانند این زمان نبود و بازی ها معمولاً طبیعی بودند و هر چیزی که در طبیعت وجود داشت می توانست اسباب بازی قرار بگیرد و اسباب بازی به معنای امروزی در دسترس بچه ها نبود، خاطرنشان کرد: یکی از بازی هایی که معمولاً بچه ها در آن زمان انجام می دادند اسب سواری و الاغ سواری به این صورت بود که چوبی را سوار می‌شدند و در کوچه ها دنبال همدیگر می دویدند که یک بازی معمول در زمان کودکی حضرت امام بود، منتها حضرت امام (ره) علاوه بر این بازی از اسب سواری واقعی هم داشت.

استاد مدرسه علمیه حضرت ابالفضل علیه السلام در ادامه گفت: ننه خاور مادر رضایی حضرت امام(ره) اسب سوار قابلی بود و در آن زمان خانم ها اسب سواری می کردند، زمانی که امام خمینی(ره) کودک بود ننه خاور ایشان را سوار می‌کرد و به گردش می‌برد بعد از آنکه حضرت امام (ره) بزرگ شد اسب سواری می کردند.

وی یکی دیگر از بازی هایی که حضرت امام انجام می دادند را بازی با بیلچه معرفی کرد و گفت: در زمانی که مخصوصاً هوا آفتابی بود مادر امام (ره) در باغچه منزل امام یا باغ های اطراف ایشان را آزاد می گذاشت تا با خاک بازی کند و خاک باغچه را زیر و رو کند.

مهربان با اشاره به اینکه هم اکنون در مهدکودک ها بچه ها با گل بازی می‌کنند، اظهار داشت: در زمان ما بچه‌ها را از طبیعت جدا کرده‌اند و کودکان با خاک مصنوعی بازی می‌کنند و باید توجه کرد که بودن بچه با طبیعت در رشد کودک تاثیر می گذارد.

استاد مرکز تخصصی امام خامنه ای یکی دیگر از بازی های حضرت امام(ره) را بازی با پرندگان دانست و گفت: خاله امام(ره) مزرعه‌ای داشت که زمین آن ۱۰ هکتار بود و در آن گندم و جو می کاشتند و این زمین در کنار رودخانه قرار داشت و با خانه امام(ره) فاصله کوتاهی داشت، یکی از بازی های امام(ره) و هم سن و سالان ایشان این بود که داخل این زمین ها می‌رفتند و با کبوتر ها بازی می کردند و آنها را به پرواز در می آوردند و گاهی ارزن می بردند که یک کبوتر را بگیرند و از این کار لذت می‌برند.

مهربان در ادامه گفت: امام معمولاً کبوترها را نگه نمی‌داشت و مادر امام(ره) در قالب داستانی روح الله کوچک را به صورت غیر مستقیم از حبس کبوتر منع می‌کرد، لذا امام  کبوتران را در حبس نگهداری نمی کرد.

شاگرد برجسته آیت الله احمد عابدی اضافه کرد: امام در پشت بام نان هایی که بیاتت شده بودند را خورد می‌کرد و با ظرف آبی می گذاشت تا پرندگان بخورند و حضرت امام(ره) تماشا می‌کرد و این بازی لذت بخشی برای ایشان بود.

مهربان بازی دیگری که در آن زمان رواج داشت را شهر فرنگ معرفی کرد و ابراز کرد: این بازی به این صورت بود که یک نفر جعبه ای داشت و بر روی چرخ قرار می‌داد و می‌گفت شهر، شهر فرنگ است از همه رنگ است و بچه ها بیرون می آمدند و بچه ها به دو عدسی داخل جعبه نگاه می‌کردند و تصاویر رد شده را یکی یکی نگاه می کردند،این تصاویر در تهران بیشتر عکس هنرمندان و بازیگران بود و در شهرهای دیگر چون مردم مذهبی‌تر بودند، معمولاً عکس کعبه، کربلا و مکان های مذهبی را می‌گذاشتند.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام وقتی این تصاویر را نگاه می‌کرد، بیشتر از حد معمول به تماشا می‌نشست و عمو شهر فرنگی با امام خیلی کاری نداشت زیرا ننه خاور که امام را به این جا می آورند معمولاً کیسه ای از مواد خوراکی مانند گردو و کشمش و به عمو شهرفرنگ می داد و به همین خاطر با حضرت امام کاری نداشت یا ننه خاور لباسهایی که در خانه بود و کوچک شده بود را به عمو فرنگی می‌داد تا به نوه هایش بدهد تا بگذارد که حضرت امام(ره) بیشتر تماشا کند.

مهربان در ادامه افزود: البته حتی زمانی حضرت امام به من خاور اعتراض می کند که چرا لباس های کهنه را به فرنگی می دهید زیرا من خجالت میکشم آنان در جواب می‌گوید اگر هم فرنگی مثل شما خجالت میکشید لباس ها را نمی گرفت امام هنگامی که بزرگ شاد وقتی چیزی را می بخشید چیز نو را  میبخشید.

استاد مرکز تخصصی امام خامنه‌ای قم با اشاره به اینکه بار حضرت امام(ره) از عمو شهر فرنگی می خواهد که جعبه را باز کند و داخل آن را نگاه کند، گفت: عمو شهر فرهنگی قبول نمیکند و ننه خاور به او می گوید که جعبه را باز کند، امام می بیند که جعبه چیز ساده‌ای است و از دو  عدد عدسی و چند عکس تشکیل شده است، بعد امام(ره) تصمیم می گیرد که جعبه شهر فرنگی خودش بسازد ولی چون امکانات نبود این کار را انجام ندادند.

مهربان با بیان اینکه از جمله فعالیت هایی زمان حضرت امام(ره)، شبیه خوانی در مراسمات مذهبی بود که از صدها سال گذشته در جوامع اسلام شیعه مانند ایران و عراق در محرم و صفر، صحنه های عاشورا و اسارت حضرت زینب سلام الله علیها را در قالب شبیه خوانی به تصویر کشیده می‌شد، تصریح کرد:  امام  در سن ۵ سالگی با هم بازی هایی که داشتند، قانع  به تماشای شبیه خوانی نشدند  و در یکسال مراسم سوم شعبان را برگزار کردند.

وی با توجه به اینکه در آن زمان معمولا بچه ها را در این کارها دخالت نمی دادند، گفت: در این مراسم مقدار شیرینی تهیه شد و برادر بزرگ امام(ره)، آیت الله پسندیده به عنوان سخنران شرکت کرد و بزرگان این مجلس را جذاب دیدند و به کمک مجلس آمدند  و امام و برادر بزرگتر ایشان نورالدین جلوی در کفش ها را جفت می کردند.

مهربان افزود: این مراسم آنچنان مورد توجه قرار گرفت که قرار شد روز بعد، تولد حضرت ابوالفضل علیه السلام دوباره برگزار شود و روز بعد میلاد امام سجاد علیه السلام نیز این مراسم برگزار شود و در روز نیمه شعبان جشن بسیار خوبی توسط این کودکان برگزار شد. 

وی مسئله دیگری را که در کودکی امام به چشم می خورد و در بزرگسالی نیز به آن توجه می‌کرد را نظافت و پاکی ظاهری دانست و گفت: امام(ره) ظاهر تا ۴ سالگی موهای بلندی تا روی گوش‌ها داشتند و سلمان سیاری به اسم کربلایی حسن سلمانی، دو ماه یکبار  به خانه امام(ره) می‌آمد و موهای ایشان را اصلاح می‌کرد.

این جانباز و آزاده هشت سال دفاع مقدس اضافه کرد: بعد از 4 سالگی  مادری‌شان به سلمانی می گوید که هر ۱۵ روز یکبار به منزل آنها بیاید و موهای امام(ره) را اصلاح کند و موهای ایشان را خیلی کوتاه بتراشد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در آن زمان معمولی بود که هنگام غذاخوردن ظرف بزرگی در وسط می گذاشتند و با قاشق با دست غذا می‌خوردند و استفاده از بشقاب و قاشق مرسوم نبوده، خاطرنشان کرد: مادر امام(ره) برای سه خواهر و سه برادر، ظرف و قاشق جدا می گذاشت و هرکدام در ظرف ووبقشاب جدای خود غذا می‌خوردند.

استاد مدرسه علمیه حضرت ابالفضل علیه السلام با بیان اینکه مادر امام(ره) به بحث نظافت بسیار حساس بود،اضافه کرد: مادر امام(ره) برای هر نفر یک تشک جدا قرار می داد و ملحفه سفیدی برروی آن می کشید و هر هفته این ملافه‌ها را می‌شست و اگر تابستان بود جلوی آفتاب و اگر زمستان بود، جلوی آتش قرار می‌داد.

مهربان در رایطه با نظافت و آراستگی امام(ره) گفت: در کتاب هایی که درباره امام(ره) نوشته شده است، آمده است که امام بحث به نظافت و آراستگی ظاهر بسیار مقید بودند و حتی در آخر عمر،  هنگامی که بر تخت بیمارستان بودند باز هم به آراستگی و نظافت توجه داشتند.

وی در پایان گفت: برادر بزرگتر امام  که در حدود ۷ سال از ایشان بزرگتر بودند در کتاب خاطرات خود می‌گویدکه حضرت امام(ره) در کودکی ذهن سرشاری داشتند و جست و خیز زیادی داشتند و شاید بتوان گفت که به کشتی و ورزش باستانی بیشتر علاقه داشتند و ژیمناستیک بیشتر از سایر ورزش ها نظر ایشان جلب کرد و در پرش طول و ارتفاع در کودکی تمرین داشتند و پایشان بر اثر همین ورزش ها شکسته بود و بیش از ۱۰ جای سر وپیشانی ایشان شکستگی بود.