عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تبیین کرد؛
نقش علمای امامیه در ساماندهی جامعه شیعی در غیبت صغری
حجت‌الاسلام سلیمیان گفت: دوران غیبت صغرا دورانی لازم و ضروی بود که در تاریخ شیعه رقم خورد، تا جامعه شیعی را به کامل‌ترین صورت ممکن، مهیای فصلی تازه از زندگی خود کند.
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام خدامراد سلیمیان در «هم اندیشی علمی به مناسبت نهم ربیع الاول آغاز امامت امام مهدی(عج)» که با حضور جمعی از نخبگان تبلیغی و پژوهشگران مهدویت در سالن جلسات دفتر مدیریت جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها برگزار شد، با اشاره به نقش علمای امامیه در ساماندهی جامعه شیعی در غیبت صغرا، عنوان کرد: امام حسن عسکری علیه‌السلام از پدر بزرگوارش نقل کرده است که فرمود: «لَولامَنْ یبقی بَعدَ غَیبَةِ قائِمِکُم مِنَ العُلَماءِ الدّاعین اِلَیهِ وَالدّالین عَلَیهِ وَالذّابّین عَنْ دینِهِ بِحُجَجِ اللَّهِ وَالمُنقِذینَ لِضُعَفاءِ عِبادِ اللّهِ مِنْ شُبَّاکِ اِبلیس وَمَرَدَتِهِ وَمِنْ فخاح النَّواصِبِ لَما بَقِی اَحَدٌ اِلاَّ اِرْتَدَّ عَنْ دینِاللهِ وِلکِنَّهُم الذینَ یمسِکُونَ ازمة قُلوبِ ضُعفاءِ الشیعةِ کَما یمسِکُ صاحِب السَّفینَةِ سُکّانها اُولئکَ هُم الاَفضَلُونَ عِندَاللهِ عَزَّوَجَلَّ؛ اگر نبود دانشمندانی که پس از غیبت قائم شما، به سوی او دعوت میکنند و به سوی او رهنمون میشوند و از دین او دفاع میکنند و بندگان ناتوان را از دامهای شیطان و مریدهای شیطانی نجات میدهند، احدی باقی نمیماند، جز این که از دین خدا مرتد میشدند؛ ولی این دانشمندان، زمام دل ضعفا را به دست میگیرند؛ همانگونه که ملوانها، زمام کشتی را به دست میگیرند و سرنشینهای کشتی را از خطر مرگ حفظ میکنند. این‌ها نزد خدای تبارک و تعالی برترین هستند (طبرسی، احتجاج، ج ۱، ص ۱۸ و ج ۲، ص ۴۵۵؛ صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۲۳).
عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: بی گمان غیبت صغرا و دقیق‌تر "غیبت قصری" یا "غیبت ناقصه"، سرآغاز و نقطه عطفی در تاریخ شیعه امامیه به شمار می‌رود.
حجت‌الاسلام سلیمیان افزود: این دوران ۶۹ ساله با همه سختی‌ها و مرارت‌ها، دورانی کلیدی و تاثیرگذار در سامانه جامعه امامیه است؛ جامعه‌ای که با غیبت امام و به سبب اتفاق بی‌مانندی چون همزمانی آغاز امامت حضرت مهدی(عج) در خردسالی به امامت و آغاز غیبت، بی‌درنگ دچار انشعاب و انشقاق‌های چشم‌گیری شده بود.
وی بیان کرد: دوران غیبت صغرا با ویژگی‌های خاص خود، دورانی لازم و ضروری بود که البته به حکمت خداوند، در تاریخ شیعه رقم خورد، تا جامعه شیعی را به کامل‌ترین صورت ممکن، مهیای فصلی تازه از زندگی خود آن هم دوران غیبت کبرا و دقیق‌تر "غیبت طولی" یا "غیبت تامه" کند.
استاد و پژوهشگر حوزه خاطرنشان کرد: اگرچه هدایت‌های باطنی امام معصوم(ع) نقشی بی‌بدیل در این مهم داشت، اما تلاش بی‌وقفه نواب خاص، اندیشمندان و دانشمندان بزرگ شیعه را نباید نادیده گرفت. همانانی که با تلاش خستگی‌ناپذیر خود نابسامانی‌ها را بسامان و شکاف‌ها و انشعابات شکل گرفته را به وحدت و انسجام رساندند.
حجت‌الاسلام سلیمیان ادامه داد: دانشمندان شیعه در این دوران و به مقتضای شرایط، مهم‌ترین وظیفة خود را رهایی شیعه از سرگردانی می‌دانستند؛ از این رو به نگارش آثار فراوانی در این زمینه دست زدند.
وی اضافه کرد: از توقیعات شریف گرفته که به‌طور عمده فرمایشات مکتوب حضرت حجت عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف است تا آثار فاخری که در این دوران نگاشته شد که سرآمد همه آن‌ها مجموعه الکافی، اثر گرانسنگ محمد بن یعقوب کلینی است که این ساماندهی در دو گستره نیابت خاص و فعالیت دانشمندان قابل تحلیل است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه، با اشاره به نواب خاص امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف که عثمان بن سعید عمری، محمد بن عثمان بن سعید عمری، ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی و علی بن محمد سمری بودند، گفت: نواب خاص به‌طور عمده در بخش‌های مختلف از جمله بر طرف کردن تردید شیعیان درباره حضرت مهدی عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، پنهان نگه داشتن مکان حضرت، پاسخگویی به پرسش‌های فقهی و مشکلات علمی و عقیدتی، سازماندهی وکیل‌های حضرت، آماده کردن شیعیان برای غیبت کبرا، جلوگیری از فرقه‌گرایی و گروه گروه شدن شیعیان و همچنین مبارزه با مدعیان دروغین نیابت فعالیت داشتند.
حجت‌الاسلام سلیمیان اضافه کرد: درباره فعالیت دانشمندان شیعی نیز به‌طور عمده با روشنگری آن هم با گردآوری و نقل احادیث و تولید آثار ارزشمند علمی تحقق یافت و سرانجام این تلاش‌ها سبب شد تا در سال‌های پایانی دوران غیبت صغری، تشیع در شهرهایی از ایران و از جمله در قم و آوه گسترش یافته و از سویی، شیعیان، منصب‌هایی حکومتی به دست آورند که قدرت خاندان نوبخت در بغداد نمونه‌ای از آن است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در نیمه اول قرن چهارم با به قدرت رسیدن سلسله آل بویه در ایران و استیلای آنان بر بغداد و خلافت عباسی و به قدرت رسیدن آل حمدان در شام، وضع سیاسی به طور بی‌نظیری به نفع شیعه تغییر کرد و رجال شیعه چنان در همه مناصب و مقامات حکومت جا گرفتند و نفوذ اجتماعی آن مذهب، در چنان حدی بالا رفته بود که مورخان غربی امروز، آن قرن را «قرن شیعه» می‌خوانند.
ارسال نظرات