اصول و ارزش های اخلاقی حاكم بر انتخابات

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، انتخابات سالم در جمهوري اسلامي ايران تابع اصول و ارزش هـاي اخلاقـي بـر آمـده از مـتن فرهنگ ديني و هنجارهاي مورد قبول و اجمـاع ملـي اسـت كـه همـه اركـان و عناصـر دخيـل در انتخابات خود را ملزم به رعايت آن ها مي دانند. اساسي ترين اصولي كه سلامت اخلاقي انتخابات را تضمين مي كنند عبارتند از :

1. دين محوري و ارزش گرايي اسلامي

در جامعة ديني ما ، چه اكثريت مسلمان و چه اقليت هاي ديني (مسيحي، زرتشـتي و كليمـي ) عميقـاً گرايش به دين داشته، آموزه ها و ارزش هاي دين را محترم مـي داننـد و همگـي رع ايـت معنويـت و احكام ديني را ضروري مي شمرند. اين گرايش بستر مناسبي را براي رشد ارزش هاي مربوط به اخلاق بندگي فراهم مي سازد كه تأثير شگرفي بر اخلاق در حيطه هـاي فـردي و اجتمـاعي خواهـد داشـت .

احترام به ارزش هاي مترقي ديني، معنويت خواهي، خشوع و سر سپردگي بـه فرمـان و ارادة الهـي از لوازم اخلاق بندگي مورد تأكيد اديان آسماني ، به ويژه اسلام است و در اين ميان آموزة توكل و توجـه به قدرت پروردگار در تمشيت امور و تحقق نتايج، سهم برجسته تري در اخلاق مناسب انتخابـات دارد . همة شركت كنندگان در انتخابات احترام به اين اصل اساسي را تعهد مي كنند .

2. كرامت انساني و عزت نفس

توجه به ارزش محوري كرامت و عزت نفس انساني مي تواند فضايل اخلاقي مهمي را در عرصه هاي مختلف زندگي فردي و اجتماعي پرورش دهد. در عرصة انتخابات نيز اين ارزش از سويي الهام بخـش معامله ناپذيري گوهر پر ارج نفس انساني به بهاي پست طمع ورزي هاي مادي است، و از ديگـر سـو منادي شرافت ذاتي همة انسان ها و نفي هر گونه تبعيض و ستم بر آنهاست. تأكيد بر اين دو پيام آثار اخلاقي پر بركتي در سلامت انتخابات خواهد داشت. مشاركت كنندگان در انتخابات در همـة مراحـل التزام به اين ارزش اخلاقي را برخود لازم مي شمرند .

3. قانون محوري و قانون گرايي

احترام و رعايت قوانين انتخاباتي و دقت در حفظ حريم هاي قـانوني نشـانة رشـد يـافتگي سياسـي و اجتماعي افراد و گروه هاي جامعه است. هرچند نهاد اخلاقي جامعه گاه به نقد اخلاقي مقررات حقوقي و قانوني مي نشيند، ولي اين تأكيد را همواره در مقدمة نقد خود لازم مي داند كه قوانين مصوب يـك كشور تجلي ارادة مردم و مرجع تعيين وظايف و حقوق همة افراد و نهادها و خلاصه، نـاموس اخلاقـي

آن كشور است و بنابراين رعايت حرمت آن بر همگان الزامي است .

4. وفاي به عهد و امانت داري

يكي از ثمر بخش ترين فضايل اخلاقي در انتخابات امانت داري است كه در همة اركان انتخابـات ـ از مجريان و ناظران گرفته تا انتخاب كنندگان و مردم نقش آفريني مي كند. همـة جريـان هـا و اركـان انتخاباتي توجه به اين مهم را بر خود لازم مي دانند كه همة مراحل انتخابات امـانتي الهـي و مردمـي است و همگان در پيشگاه خداي متعال و مردم نسبت بـه امنيـت ، صـحت و سـلامت برگـزاري ايـن مراحل مسؤول هستند .

5. احساس تعلق و مسؤوليت جمعي

انتخابات عرصة تجلي مسؤوليت و تعهد اجتماعي است و اساساً تداوم و پيشـرفت حيـات اجتمـاعي در گرو شناخت وظايف و مسؤوليت هايي است كه هريك از اعضاي جامعه در برابـر خـود و ديگـران بـر عهده دارند. همة اركان و عناصر دخيل در انتخابات با ياد آوري مسؤوليت خويش در پيشگاه خداونـد و در برابر وجدان خود و ملت مي كوشند تا خود را عميقاً متعلق بـه جامعـه دانسـته ، سرنوشـت جمـع را سرنوشت خود بدانند. اين احساس تعلق و مسؤوليت جمعي تأثير مهمي بر رونق اخـلاق در انتخابـات خواهد داشت .

6. پاسخ گويي و نقد پذيري

شرح صدر، تحمل مخالف و داشتن روحية نقد پذيري و پاسخگويي فضيلتي است كه مي تواند ضريب تخلف و اشتباه مشاركان در قدرت را كاهش دهد و در تلطيف اخلاقي فضاي حاكم بر مراحل مختلـف انتخابات بسي ار نقش آفرين است. همة شركت كنندگان در انتخابات با پرورش اين روحيه در خود، نقـد هاي خير خواهانه را پذيرا هستند و در همة مراحل خود را در مقابل قانون، آيين نامه هـاي انتخابـاتي،

مراجع رسمي، وجدان جمعي و افكار عمومي پاسخ گو مي دانند .

7 . صداقت و راستي

صداقت و يك رويي در انديشه ، گفتار و رفتار اركان انتخابات نقش آشكاري در ايجاد روحيـة اعتمـاد، اميد و نشاط در افراد و گروه هاي اجتماعي دارد و مهم تر اين كه زمينه را براي تصميم گيري مبتنـي بر حقايق هموار مي سازد. همة مشاركت كنندگان با رعايت اين اصل بنيادين اخلاقي سلامت هر چـه تمام تر انتخابات را تضمين خواهند كرد .

8 . وفاق و اعتماد اجتماعي

همدلي و همراهي عناصر و اركان دخيل در انتخابات ضامن تقويت وفاق و اعتمـاد متقابـل آنـان مـي گردد كه به نوبة خود ارزشي بنيادين محسوب مي شود و عامل مهمي بـراي رشـد فرهنـگ اخلاقـي تعامل و مشاركت جمعي است. شركت كنندگان با پرهيز از همة زمينه هـاي بـد گمـاني و تفرقـه، بـر ضرورت انسجام و اتحاد ملي براي پيشبرد اهداف مقدس انتخاباتي تأكيد مي كننـد و از ايـن رهگـذر، سلامت اخلاقي انتخابات را تعهد مي نمايند .

9. حق محوري و انصاف

انصاف را مي توان به اين قاعدة عام اخلاقي مورد توافق همة مكاتب اخلاقي تفسير كرد كه «هر چه را براي خود مي پسندي براي ديگران بپسند و هرچه را براي خود نمي پسندي براي ديگران مپسند . » واضح است كه اگر چنين قاعده اي به انضمام روحية تسليم در برابر حقيقت، سرلوحة انديشـه و رفتـار مشاركت كنندگان باشد بسياري از فضايل ايمني بخش و انسجام آفرين انتخاباتي تضمين خواهد شد . به ويژه كه كار برد اين قاعده در مواردي كه قوانين و ضوابط حقوقي ابهامات و نارسايي هـايي دارنـد، راهنماي انديشه و عمل اركان مرتبط با انتخابات بوده، مانع از تعبير و تفسـيرهاي خـود خواهانـه مـي گردد .

10. مشاركت اجتماعي

حضور مسؤولانه در عرصة سرنوشت جمعي وظيفه اي اخلاقي ـ اجتماعي است كه بستر پويايي، نشاط و اميدواري مردمي را در حفظ و تداوم يك جامعة سالم فراهم مي سازد. و انتخابات پرشور و مسؤولانه يكي از اين عرصه ها است. شركت كنندگان در انتخابات بـا مـنش و روش اخلاقـي خـويش، تقويـت زمينه هاي حضور و مشاركت همة اقشار و گروه هاي مختلف را موجب مي شوند .

11. همبستگي، استقلال و اقتدار ملي

حفظ همبستگي، استقلال و اقتدار ملي ضامن تداوم اجتماع ملي و نظام سياسي كشور اسـت . شـركت كنندگان در انتخابات با توجه كامل به اين مهم در عرصة فعاليت هاي انتخاباتي، حراسـت از تماميـت ارضي كشور و استقلال آن از نفوذ بيگانگان را در كنـار حفـظ حرمـت و كرامـت گـروه هـاي متنـوع فرهنگي و پاره فرهنگ هاي زباني، صنفي و قومي و مانند آن همواره مورد نظر داشته، مسؤوليت خود را در تقويت اين بنيادهاي اقتدار ملي به انجام مي رسانند.

12. پاكدستي و پرهيزكاري مالي

تقوي و پرهيزكاري نقطه عزيمت هم ة ارزش هاي اخلاقي ، و تقواي مالي عـالي تـرين نشـانة رعايـت تقوي در عرصة انتخابات است . مشاركت كنندگان در انتخابات در همة مراحل، با التزام بـه ايـن ارزش متعالي به ترويج فرهنگ اخلاقي تقوي در جامعه كمك مي كنند و به آسيب هاي فراوان اخلاقي كـه در مسائل مالي انتخابات امكان بروز مي يابند، مجال بروز نخواهند داد.

13. احترام به منافع ملي و مصالح اسلامي

دور انديشي و آينده نگري از شايستگي هاي اخلاقي لازم براي يك انتخابات سـالم و سرنوشـت سـاز است و نشانة اين شايستگي در احترام اركان و عناصر مرتبط با انتخابات به منافع ملي و مصـالح كلـي جامعة اسلامي آشكار مي شود. از اين رو همة شركت كنندگان در انتخابات با حزم و دور انديشي خود، به منافع ملي و مصالح اسلامي احترام گذاشته، مسيري ثمر بخش و روبه رشـد را فـرا روي انتخابـات

كشور هموار خواهند ساخت .

14. رشد و تعالي فرهنگ مناسب سياسي ـ اجتماعي

 نقش آفريني صحيح در انتخابات سالم عرصة تربيت سياسي و تمرين فرهنـگ پـذيري و ادارة جمعـي امور جامعه است. به اين منظور، شركت كنندگان در انتخابات رشد و تعالي فرهنگ مناسـب سياسـي ـ اجتماعي را به عنوان يك وظيفه و اصل اخلاقي، مد نظر مي گيرند و در همة مراحـل و زمينـه هـاي مربوط به انتخابات، تربيت سياسي ـ اجتماعي جامعه را نتيجه اي گرانقدر مي دانند و به رشـد و تعـالي

آن كمك مي كنند.