مقایسه هزینه‌های نظامی آمریکا، چین و روسیه

بر اساس گزارش مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم در سال 2023، هزینه‌های نظامی به‌طورکلی در سراسر جهان 6.8 درصد رشد کرد و به رکورد 2.443 تریلیون دلار یا 2.3 درصد از تولید ناخالص جهانی رسید.

در بررسی سالانه Trends In World Military Expenditure، آمده است که این رشد بالاترین میزان از سال 2009 بوده است و هزینه‌های دفاعی جهانی به بالاترین سطحی رسیده که مؤسسه تاکنون ثبت کرده است. کارشناسان یادآور شده‌اند: "افزایش هزینه‌های نظامی جهانی در سال 2023 را می‌توان در وهله نخست با جنگ جاری در اوکراین و همچنین تشدید تنش‌های ژئوپولیتیکی در آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه توضیح داد."

آنها این روند را در هر پنج منطقه جغرافیایی مشاهده کرده‌اند که قوی‌ترین آن در اروپا، آسیا و اقیانوسیه و خاورمیانه بود. پنج کشوری که بیشترین هزینه دفاعی را دارند، مانند سال 2022 بدون تغییر باقی مانده‌اند: ایالات متحده آمریکا با 916 میلیارد دلار یا 3.4 درصد از تولید ناخالص داخلی ملی است، بعد از آن چین با صرف 296 میلیارد دلار یا 1.7 درصد از تولید ناخالص داخلی، سپس روسیه که 109 میلیارد دلار یا 5.9 درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف کرده است و هند با 83.6 میلیارد دلار یا 2.4 درصد از تولید ناخالص داخلی و عربستان سعودی با 75.8 میلیارد دلار یا 7.1 درصد از تولید ناخالص داخلی در رده‌های بعدی قرار دارند.

ایالات متحده و چین روی هم تقریباً نیمی از هزینه‌های دفاعی جهان را به خود اختصاص دادند که به‌ترتیب 37 و 12 درصد از کل رقم جهانی است.

هزینه‌های ایالات متحده سه برابر چین است. حوزه اولویت واشنگتن تحقیق، توسعه، آزمایش و ارزیابی (research, development, test and evaluation- RDT&E) است که در آن 9.4 درصد بیشتر از سال 2022 سرمایه‌گذاری کرده است.

هزینه دفاعی پکن نسبت به سال 2022، حدود 6 درصد افزایش یافته و در مجموع چین نیمی از کل هزینه‌های نظامی در آسیا و اقیانوسیه را به خود اختصاص داده است. پکن در 29 سال گذشته به‌طور مداوم هزینه‌های خود را افزایش داده است، اما این سرعت در ده سال گذشته کمی کاهش یافته که به‌گفته تحلیلگران به‌دلیل کندی رشد اقتصاد چین است.

افزایش 24درصدی هزینه‌های نظامی روسیه

هزینه‌های نظامی روسیه در سال 2023 نسبت به سال 2022 24 درصد و نسبت به سال 2014 57 درصد افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند که این ارقام به‌دلیل عدم شفافیت فزاینده سیستم مالی روسیه "بسیار نامشخص" هستند. در این بررسی آمده است: «افزایش هزینه‌های نظامی روسیه در سال 2023 عمدتاً ناشی از عملکرد اقتصادی روسیه بود که با وجود کاهش قابل‌توجه درآمد نفت و گاز این کشور، فراتر از حد انتظارات بوده است.»

مؤسسه SIPRI با استناد به بودجه دولتی روسیه برای سال‌های 2024‌ـ‌2026 پیش‌بینی کرده است که مسکو همچنان به افزایش هزینه‌های نظامی خود در سال‌های آینده ادامه خواهد داد.

ده کشور برتر در صرف هزینه‌های دفاعی در سال 2023 شامل چهار کشور اروپایی و ژاپن نیز می‌شود که به‌ترتیب شامل: انگلستان با 74.9 میلیارد دلار یا 2.3 درصد از تولید ناخالص داخلی، آلمان ـ 66.8 میلیارد دلار یا 1.5 درصد از تولید ناخالص داخلی، اوکراین ـ 64.8 میلیارد دلار یا 37 درصد از تولید ناخالص داخلی، فرانسه ـ 61.3 میلیارد دلار یا 2.1 درصد از تولید ناخالص داخلی، و ژاپن ـ 50.2 میلیارد دلار یا 1.2 درصد از تولید ناخالص داخلی است.

در مجموع، ده کشور نخست در این جدول 74 درصد از هزینه‌های جهانی یا 1.799 تریلیون دلار را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، مجموع هزینه‌های 31 عضو ناتو (سی و دومین عضو ـ سوئد، در سال 2024 به این اتحاد ملحق شد) بالغ بر 1.341 تریلیون دلار یا 55 درصد از هزینه‌های جهانی است که 68 درصد از این سرمایه‌گذاری تنها مربوط به ایالات متحده است.

اسرائیل که در بحبوحه جنگ با حماس در سال 2023 در رتبه پانزدهم قرار دارد، 24 درصد بیشتر از سال 2022 در زمینه دفاع سرمایه‌گذاری کرد و هزینه‌های نظامی خود را در این زمینه به 27.5 میلیارد دلار رساند و بدین‌ترتیب پس از عربستان سعودی، اسرائیل در منطقه خاورمیانه بیشترین هزینه نظامی را دارد.

پیش از این، در اواسط آوریل، رئیس کمیسیون اروپا، اورسولا فون‌درلاین، گفت که بودجه نظامی کشورهای اتحادیه اروپا از سال 2022 تا 20 درصد افزایش یافته است. به‌گفته او، این بودجه شروع به جبران کمبود بودجه در حوزه نظامی می‌کند.

در اواخر ماه مارس، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در مورد تفاوت هزینه‌های نظامی بین فدراسیون روسیه و ایالات متحده اظهار نظر کرد و یادآور شد که  بودجه نظامی آمریکا تقریباً 10 برابر بیشتر است و تقریباً 40 درصد از کل هزینه‌های نظامی جهان در ایالات متحده صرف می‌شود.

در اوایل همان ماه، کاخ سفید پیشنهاد بودجه سال مالی 2025 خود را منتشر کرد. دولت آمریکا از کنگره خواست که درخواست کمک 61.4 میلیارد دلاری به اوکراین را تأیید کند. مجموع هزینه‌های دفاعی ایالات متحده در سال 2025 باید 850 میلیارد دلار باشد که 34 میلیارد دلار بیشتر از میزان تصویب‌شده در بودجه سال 2024 این کشور است.