معیار های جنگ، صلح و انتخاب در منشور سیاسی زیارت عاشورا

در جامعه بشری همیشه مردم و حتی خواص برای انتخاب صحیح در موضوعات مختلف به مشکل مواجهه می‌شوند و گاه انتخاب نادرستی انجام می‌دهند که نتیجه آن دنیا و آخرت انسان را تحت الشعاع قرار می دهد. 

 

از دیگر گذاره های سیاسی در زیارت عاشورا بیان معیار های جنگ، صلح و انتخاب است. در واقع در جامعه اسلامی اهل‌بیت علیهم السلام خط معیار یا همان صراط مستقیم هستند و تعیین‌کننده رفتارهای سیاسی جامعه نیز می‌باشند. (اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ وَ وَلِیٌّ لِمَنْ والاکُمْ وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداکُمْ). براین اساس معیار اصلی برای تنظیم رفتارهای سیاسی مردم، اهل‌بیت (ع) هستند. از این قاعده می‌توان استفاده کرد و در رقابت های سیاسی فهم روشنی از افراد و احزاب سیاسی و اصلح دست پیدا کرد.

 

در زیارت عاشورا معیار برای تشخیص  دشمن و دوست و انتخاب صحیح را به روشنی ارائه داده است. این‌که چه کسی دشمن است و چه کسی دوست و با چه کسانی باید جنگید و با چه کسانی باید صلح کرد. در این زیارت‌نامه مواضع مردم و حکومت‌ها نسبت به اهل‌بیت معیار روشن جنگ و صلح و انتخاب صحیح  معرفی شده است و اهل بیت علیهم السلام تعیین‌کننده رفتارهای سیاسی جامعه می‌باشند. با توجه به  این نکته جامعه بشری جهانی نیز می توانن این الگو و معیار های اهل بیت علیهم السلام را به عنوان رهبران الهی مورد توجه قرار دهند. 

 

حال معیارهای مد نظر اسلام در قرآن چیست؟ در اینجا چند مورد از معیارهای انتخاب صحیح در جنگ و صلح و همچنین حاکمیت را مطرح میکنیم.

 

١. جنگى كه اسلام آن را مشروع مى داند، فى سبيل اللّه اسـت نـه فـى سـبـيـل الطاغوت، در مقام دفع تجاوز وستم است و از هر گونه شـيـوه هـاى غـير انسانى به دور است. از اين رو، دفاعى، انسانى و عادلانه می باشد. 

 

از آیات قرآن می توان استفاده كرد كه اسلام جنگ تجاوزگرانه را مردود مى شمارد: ((و قـاتـلـوا فـى سـبـيـل اللّه الـذيـن يـقـاتـلـونـكم و لا تعتدوا ان اللّه لا يحب المعتدين )) (بقره، 190) و در راه خدا، با كسانى كه با شما مى جنگند، نبرد كنيد و از حد تجاوز نكنيد كه خدا تجاوزكاران را دوست نمى دارد. 

 

این یکی از معیار های جنگ در نظام سیاسی اسلام است که اهل بیت علیهم السلام و در زیارت عاشورا به آن اشاره شده است. 

 

٢. هـمـچنين صلحى كه اسلام در پى استقرارآن است، شرافتمندانه، همه جانبه و برخوردار از پشتوانه هاى ژرف اخلاقى است، صلحى كه كرامت انسانى مسلمانان را حـفـظ مى كند، تمامى عرصه هاى زندگى آنان را در بر مى گيرد، و به حقوق واقـعـى بـشر ارج و احترام عميق مى گذارد و بر آزادى تفكر و انتخاب آگاهانه بشرمتكى است .

 

صـلح و سازشى كه كرامت انسانى مسلمانان را به ننگ خوارى و حقارت آلوده سازد و ظلم و تجاوز را برمسند مشروعيت بنشاند، به هيچ وجه مورد تاءييد اسـلام نـيـست . (جهاد, شهيد مطهرى , ص 16. 17) از اين رو، قرآن كريم درخواست صلح را در شرايطى كه جنگ تنها چاره است، به عنوان سازشى ذلت بار نكوهش و نهى مى كند: ((فـلا تـهـنـوا و تـدعـوا الـى الـسـلـم و اءنـتـم الاعلون واللّه معكم و لن يتركم اءعملكم )) (محمد، 35) پـس هرگز سست نشويد و [دشمنان را] به صلح دعوت نكنيد، درحالى كه شما برتريد و خداوند با شماست و چيزى از (ثواب ) اعمالتان راكم نمى كند. 

 

همانطور که سید الشهدا علیه السلام در برابر یزیدیان جنگ را بر صلح و سازش ذلت بار ترجیح داده و در مقابل سپاه کوفیان ایستادگی کرده و با آنها با عزت وارد جنگ شدند. 

 

در نتیجه با توجه به نکاتی که مطرح گردید؛ فردی که می‌خواهد قدرت حکومت اسلامی را در دست بگیرد باید توجه به این دونکته مهم داشته باشد و در سیاست خارجه، رفتاری که باعث ذلت کشور اسلامی شود و در قراردادهای بین المللی باعث سلطه کفر و غیر مسلمانان بر مسلمین شود را امضا نکند؛ و مردم نیز باید شخصی را انتخاب کنند که این ملاکات و معیار های اساسی بیان شده در منشور سیاسی زیارت عاشورا را دارا باشد.

 

حامد میرزاخان

عضو مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم