ازدواج دانشجویی زیر چتر حمایت و آموزش/ از همرسان تا زوج مانا

با تغییرات اجتماعی و فرهنگی در دهه‌های اخیر، دانشگاه به یکی از مهم‌ترین مراکز اجتماعی برای جوانان تبدیل شده است. در این محیط، جوانان با ایده‌ها، فرهنگ‌ها و رویکردهای مختلف مواجه می‌شوند که می‌تواند به ایجاد پیوندهای عمیق و معنادار کمک کند. همچنین جوامع به سرعت در حال پیر شدن هستند و دولت‌ها به دنبال راهکارهایی برای افزایش تعداد موالید و کاهش میانه‌سنی جمعیت هستند. اتفاقی که از اواسط دهه 90 زنگ خطر آن در کشور ما نیز به صدا در آمد.

در این بین اما ازدواج دانشجویی به عنوان بخشی از این استراتژی‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد و البته موضوع بررسی ما در این گزارش نیز همین ازدواج دانشجویی است.

بسیاری از دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی شرایطی نظیر وام‌های کم‌بهره یا حتی بلاعوض و نیز امکانات مسکونی مناسب برای دانشجویان ازدواج‌کرده فراهم می‌کنند که می‌تواند بار مالی زندگی مشترک را کاهش دهد. در جامعه‌ای که هزینه‌ی مسکن بالاست، ازدواج دانشجویی و زندگی مشترک در خوابگاه‌ها یا مجتمع‌های مسکونی دانشجویی می‌تواند به یک راه‌حل عملی تبدیل شود.

خانواده‌ها نیز به نوبه خود ممکن است از ازدواج دانشجویی حمایت کنند، به ویژه در صورتی که احساس کنند می‌تواند به ثبات و پیشرفت فرزندان کمک کند. ازدواج دانشجویی به‌عنوان یکی از ویژگی‌های جامعه مدرن، از چندین جنبه قابل تحلیل است. در اینجا به برخی از دلایل و اهمیت‌های این پدیده می‌پردازیم‌.

مسائل اقتصادی

هزینه‌ی بالای ازدواج و زندگی مشترک، دانشجویان را به سمت ازدواج ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر سوق می‌دهد. این ازدواج‌ها معمولاً با هزینه‌‌ی کمتر و حمایت دانشگاه‌ها و نهادهای ذی‌ربط برگزار می‌شوند.

روابط اجتماعی و فرهنگی

دانشگاه‌ها به‌عنوان محیطی برای آشنایی و برقراری روابط جدید فرصتی فراهم می‌کنند که منجر به ازدواج می‌شود. این امر به دستگاه‌های فرهنگی کمک می‌کند تا جوانان را به سوی یه مسیر پایدار‌تر و قانونی هدایت کند.

پشتیبانی سازمانی

برنامه‌های حمایتی از سوی نهادهای فرهنگی و دینی برای ترویج ازدواج آسان و جوان‌پسند، دانشجویان را تشویق به ازدواج می‌کند. این برنامه‌ها شامل تخفیف‌ها، وام‌ها و تسهیلات ویژه‌ هستند.

افزایش جمعیت و نیروی جوان

ازدواج دانشجویی با فراهم آوردن زمینه‌های شروع زودتر خانواده، می‌تواند به افزایش نرخ زاد و ولد کمک کند. این امر در جوامع دارای نرخ پایین رشد جمعیت، به‌عنوان یک استراتژی مهم جمعیتی در نظر گرفته می‌شود.

استحکام اجتماعی

ادواج‌های مبتنی بر درک و شناخت کامل، که در محیط علمی و دانشگاهی شکل می‌گیرند، می‌توانند به استحکام و پایداری اجتماعی کمک کنند. این امر به بهبود کیفیت تربیت فرزندان و تحکیم بافت اجتماعی نیز می‌انجامد.

ریشه‌کنی مشکلات اجتماعی

 ازدواج دانشجویی می‌تواند به کاهش مشکلاتی نظیر روابط ناپایدار، دوستی‌های بی‌سرانجام، و همچنین انزواهای اجتماعی منجر شود. ازدواج دانشجویی همچنین می‌تواند به تقویت ارزش‌های اخلاقی و کاهش رفتارهای پرخطر در بین جوانان کمک کند. این ازدواج‌ها اغلب در محیط‌هایی مبتنی بر احترام و همکاری شکل می‌گیرند. ازدواج در طول دوران دانشگاه می‌تواند انگیزه‌ای برای تکمیل تحصیلات و دستیابی به اهداف شغلی بلندمدت فراهم کند. زوج‌های دانشجو معمولاً به یکدیگر برای موفقیت در زمینه‌های تحصیلی و شغلی نسبت به دیگران متعهدتر هستند.

از ازدواج دانشجویی در کشور چه خبر؟/سامانه‌های نوآورانه در خدمت خانواده‌سازی دانشجویی

ازدواج دانشجویی می‌تواند ابزار مؤثری برای مقابله با چالش‌های اجتماعی و جمعیتی باشد، اما نیازمند سیاست‌گذاری‌های حمایتی و آگاهی‌بخشی برای بهره‌برداری بهینه از این فرصت‌ها است. در عین حال، باید به نگرانی‌ها و چالش‌های مرتبط نیز توجه ویژه داشت تا ضمن حفظ کیفی زندگی دانشجویان، از مزایای این نوع ازدواج نهایت استفاده برده شود.

یکی از نهاد‌های متولی اصلی ازدواج دانشجویی در ایران معاونت فرهنگی نهاد نمایندگی مقام‌ معظم‌ رهبری در دانشگاه‌ها است و ما برای بررسی بیشتر طرح‌های فعلی این معاونت در راستای ترغیب دانشجویان به ازدواج دانشجویی به سراغ سیدمهدی رضوی مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها رفتیم.

ازدواج دانشجویی زیر چتر حمایت و آموزش: از همرسان تا زوج مانا

رضوی در خصوص نگاه و رویکرد نهاد نمایندگی رهبری نسبت به ازدواج دانشجویی و برنامه‌های مربوط به آن به خبرنگار تسنیم گفت: ما در حوزه ازدواج دانشجویی بر چند محور تمرکز کرده‌ایم که شامل نگاه تبلیغی-ترویجی، تسهیل‌گری، حمایتی، آگاهی‌بخشی و آموزشی است. این رویکردها در قالب برنامه‌هایی از مرحله پیش از ازدواج تا فرزندآوری گنجانده شده و به طور جامع به این مقاطع پرداخته می‌شود.

فعال بودن سامانه همرسان در 50 دانشگاه کشور

وی ادامه داد: اولین گامی که در این راستا برداشتیم، راه‌اندازی «سامانه همرسان» بود. این سامانه حدود سه سال پیش به صورت آزمایشی راه‌اندازی شد. پس از آغاز فعالیت‌ها، سامانه برای مدت یک سال به منظور رفع برخی اشکالات متوقف شد، اما در اسفند 1402 مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت. این سامانه اکنون در 50 دانشگاه کشور فعال است. هدف ما از ابتدا تمرکز بر بهبود و برطرف کردن کاستی‌ها بود تا تمامی دانشگاه‌ها بتوانند با سهولت از آن استفاده کنند.

146 ازدواج موفق ماحصل سامانه همرسان/مشاوره رایگان تا مرحله ازدواج

رضوی در خصوص عملکرد سامانه همرسان نیز گفت: دانشجویان متقاضی می‌توانند در سامانه ثبت‌نام کرده و مشخصات خود را بارگذاری کنند. پس از آن، براساس الگوریتم سامانه، متقاضیان به یکدیگر معرفی می‌شوند. کارشناسان ما جلساتی را برای معرفی افراد به یکدیگر برگزار می‌کنند و تست‌های روانشناسی و مشاوره‌های لازم انجام می‌شود. در این فرآیند، مشاوران همرسان ما مراحل آشنایی تا ازدواج را همراهی می‌کنند. سال گذشته حدود 16 هزار نفر در سامانه ثبت‌نام کردند و 146 ازدواج موفقیت‌آمیز داشتیم. همچنین متقاضیان تا لحظه نهایی شدن ازدواج از مشاوره‌های رایگان بهره‌مند می‌شوند.

مدیر خانواده و ازدواج نهاد رهبری از راه اندازی «سامانه زندگی برخط» خبر داد و گفت: تمامی آموزش‌های مورد نیاز از پیش از ازدواج تا فرزندآوری بارگذاری شده و به صورت رایگان در اختیار زوجینی که از طریق سامانه همرسان ازدواج کرده‌اند، قرار می‌گیرد.

آغاز ثبت نام طرح«همسفر تا بهشت» از آبان ماه

وی  از ثبت نام دوره جدید طرح «همسفر تا بهشت» از آبان ماه سال جاری خبر داد و تصریح کرد: طرح همسفر تا بهشت برای زوجینی که کمتر از یک سال از تاریخ عقدشان گذشته باشد طراحی شده است. پس از ثبت‌نام، کلاس‌های مهارت‌های ارتباط زوجین و تشکیل خانواده به صورت مجازی برای آن‌ها برگزار می‌شود و همچنین یک سفر زیارتی به مشهد نیز به زوجین هدیه داده می‌شود. در این سفر، آموزشی در قالب نمایش ارائه خواهد شد تا تجربه‌ای به یادماندنی برای زوجین رقم بخورد. سال گذشته نیز برای این زوج‌ها یک کارت تهیه کالا به ارزش 100 میلیون تومان با سود چهار درصد در نظر گرفتیم تا در تأمین جهیزیه به آنها کمک شود.

رضوی همچنین در خصوص برنامه‌های دیگر نهاد مانند «زوج مانا» نیز گفت: برنامه زوج مانا به تعالی خانواده اختصاص دارد و شامل فراخوانی برای خانواده‌های موفق ازدواج دانشجویی است که در این رویدادی ملی شرکت می‌کنند. این خانواده‌ها برای شرکت در این طرح، بر اساس تعداد فرزندان یا طی کردن مراحل بالاتر تحصیلی، کارآفرینی، تالیف کتاب و مقاله، یا حضور در برنامه های فرهنگی اجتماعی امتیاز کسب می‌کنند. 

برگزاری طرح «زوج مانا» و انتخاب خانواده‌های برتر ازدواج دانشجویی برای سال دوم

مدیر خانواده و ازدواج نهاد نمایندگی رهبری ادامه داد: بر اساس این طرح سال گذشته  100 خانواده موفق که ماحصل ازدواج دانشجویی هستند در دور هم جمع شدند و امسال نیز برگزاری این رویداد انجام خواهد شد. همچنین مشابه این طرح را با شهرداری تهران همکاری کردیم و خانواده‌های موفق تهرانی را انتخاب و آنها در روند برنامه ریزی شهری نیز به شهرداری کمک خواهند کرد.

«دردانه» امسال هم اجرا نمی‌شود/ارسال این طرح به ستاد ملی جمعیت

وی از اجرا نشدن طرح «دردانه» برای سال جدید به دلیل نبود منابع مالی خبر داد و خاطرنشان کرد: قطعه آخر پازل ما برنامه دردانه بود که هدف آن ترویج فرزند آوری است. سال گذشته تفاهمی با بنیاد 15 خرداد داشتیم تا بسته حمایتی شامل وام و ... برای زوجین دارای فرزند اختصاص دهیم، اما همه عددی که به ما قول داده بودند تخصیص داده نشد و تعداد ثبت نام‌ها نیز از بودجه ما بیشتر بود و قادر به تحت پوشش دادن همه آنها نبودیم.

رضوی اظهار داشت: ما در حال رایزنی برای ایجاد تسهیلات این طرح هستیم، اما این طرح به صورت جداگانه در بعضی دانشگاه‌های کشور در غالب تسهیلات رایگان دانشگاهی مثل سلف، کتابخانه و... در طول ترم برای دانشجویانی که صاحب فرزند می‌شوند اجرا می‌شود. یا بسته‌های مادرانه و ملزومات نوزاد در اختیار مادران دانشجو قرار می‌دهند. ما هم پیگیر افزایش این خدمات هستیم. امسال هنوز منابعی برای اجرای طرح دردانه پیدا نکرده‌ایم، اما طرح را به ستاد ملی جمعیت فرستاده‌ایم‌ و تا امروز هنوز اتفاقی صورت نگرفته است.