تأثیر امامین انقلاب بر احیای حکمت اسلامی در حوزه‌های علمیه

حکمت اسلامی به‌عنوان یکی از ژرف‌ترین و جامع‌ترین نظام‌های فکری، همواره نقشی اساسی در تبیین معارف دینی و تمدن‌سازی ایفا کرده است. این حکمت، که بر پایه تعقل، شهود و وحی استوار است، توانایی پاسخ‌گویی به مسائل بنیادین بشر را در ابعاد فردی، اجتماعی و جهانی دارد. با این حال، در دوران معاصر، تحت تأثیر هجوم اندیشه‌های غربی و انزوای فلسفه اسلامی، حکمت اسلامی تا حدودی از کانون توجهات علمی خارج شده بود. امام خمینی (ره) و پس از ایشان، رهبر معظم انقلاب اسلامی، با تأکید بر اهمیت حکمت اسلامی و احیای آن در حوزه‌های علمیه، توانستند این گنجینه عظیم معرفتی را دوباره به متن نظام آموزشی حوزه بازگردانند.

 

امام خمینی (ره) با تعمیق مبانی عرفانی و فلسفی در نظام فکری حوزه‌ها و رهبر معظم انقلاب با تأکید بر ضرورت تلفیق عقل و دین در پاسخ به مسائل روز، زمینه را برای پرورش نسلی از اندیشمندان حوزوی فراهم کردند که قادرند حکمت اسلامی را به‌عنوان ابزاری کارآمد در مقابله با چالش‌های فکری معاصر به‌کار گیرند و تمدن نوین اسلامی را بر این بنیان مستحکم بنا کنند. در همین راستا خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، گفت و گویی با آیت الله فیاضی رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی داشته است.

 

آیت‌الله فیاضی، رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی، به تشریح نقش برجسته امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب در احیای حکمت اسلامی در حوزه‌های علمیه پرداخت. او گفت: حضرت امام خمینی (ره) به دلیل اینکه خود فیلسوفی صاحب‌نظر بودند، توانستند شرایطی را فراهم کنند که حکمت اسلامی از حالت مهجوریت خارج شود. ایشان با تأکید بر علوم عقلی، زمینه‌ای ایجاد کردند که این رشته علمی که در گذشته مذموم بوده و در خفا تدریس می‌شد، به جایگاهی شایسته برسد. پیش از انقلاب، حتی کتاب‌های اساسی این رشته به‌سختی در دسترس بودند و اساتید کمی در این حوزه فعالیت داشتند.

 

وی با ذکر خاطره ای از شرایط علمی حکمت اسلامی در زمان پیش از انقلاب افزود: به‌عنوان مثال، آیت‌الله مظاهری نقل می‌کنند که ما در محضر علامه طباطبایی کتاب شفا می‌خواندیم، اما تنها یک نسخه از این کتاب در کتابخانه حجتیه قم وجود داشت. طلاب به نوبت برای استفاده از آن کتاب برنامه‌ریزی کرده بودند و هرکس در ساعت مشخصی از روی آن یادداشت‌برداری می‌کرد تا برای درس آماده باشد.

 

 

آیت‌الله فیاضی به نقش رهبر معظم انقلاب اسلامی در تداوم این مسیر اشاره کرد و گفت: حضرت آقا نیز با اعتقادی عمیق به علوم عقلی و تأکید بر تبیین برهانی اعتقادات شیعی، بر ضرورت وجود این رشته در حوزه علمیه تأکید ویژه دارند. ایشان بارها اشاره کرده‌اند که حکمت اسلامی باید با اقتضائات روز تطبیق یابد و در برابر تفکرات غربی، که نهایت شیطنت و خباثت را برای سلب اعتقادات جامعه اسلامی به کار می‌برند، ایستادگی کند.

 

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب بر این باورند که همان‌طور که دشمنان در طول سال‌ها برای محو حوزه‌های علمیه و حذف نام سیدالشهدا (علیه السلام) تلاش کرده‌اند، اکنون نیز با انواع دسیسه‌ها به دنبال تحقق این هدف هستند. در این شرایط، حوزه علمیه وظیفه‌ای سنگین بر عهده دارد تا ضمن تجهیز علمی خود، به تحقق فرمایشات رهبر معظم انقلاب در زمینه تبیین حکمت اسلامی اهتمام ورزد.

 

آیت‌الله فیاضی در پایان با تأکید بر اهمیت تخصص و دقت نظر در تعلیم و تعلم این علوم افزود: تعلیم و تعلم این علوم کار هر کسی نیست و اهل فن تأکید دارند که تحصیل این رشته برای برخی افراد حتی می‌تواند حرام باشد.