از کم توجهی به مضامین دینی و انسانی فیلم‌ها تا داوری‌ها و حاشیه‌های این دوره از جشنواره

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، از سلسله نشست‌های سینمارسا، نشست نقد محتوایی چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، روز پنجشنبه 25 بهمن ماه با حضور کارشناسان دینی سینما در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد.

 

در این نشست که از ساعت ۱۴:۳۰ الی ۱۶:۳۰ با حضور کارشناسان دینی سینما و تلویزیون در سالن شهید دهقانی با حضور حجج الاسلام جلیلی، رادنیک و آقایان رحمتی، الفت، محمدی عراقی، یغموری، آل یاسین و با دبیری حجت الاسلام پیشاهنگ، برگزار شد، میهمانان به نقد و بررسی محتوایی و شکلی فیلم‌های جشنواره فجر ۱۴۰۳، پرداختند.

 

 

حجت‌الاسلام محمدحسین پیشاهنگ دبیر جلسه با اشاره به برگزاری چهل و سومین جشنواره فیلم فجر و نمایش آثار متنوع در این دوره اظهار داشت: این جشنواره، با وجود حواشی که در روز اول آن اتفاق افتاد و واکنش‌های مختلفی را در پی داشت، در نهایت با پایانی کم‌حاشیه به کار خود پایان داد.

 

وی با اشاره به اتفاقات و بیانیه هایی که در مورد برخی فیلم ها پیش آمده بود خاطر نشان کرد: یکی از مهم‌ترین مسائل این دوره، انتشار بیانیه‌هایی علیه برخی فیلم‌ها بود که موجب حساسیت‌ها و نقد‌های جدی به این جشنواره شد.

 

حجت الاسلام پیشاهنگ در ادامه افزود: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های جشنواره امسال، ضعف در فیلم‌نامه بود که علی‌‌رغم کیفیت قابل‌ قبول برخی آثار از نظر کارگردانی، مانع از اثرگذاری ماندگار آنها شد؛ همچنین، مسئله نمایش و اکران آثار نیز مورد انتقاد است و سیاست‌گذاری بهتری در این زمینه لازم بود که انجام شود و در مجموع، جشنواره فجر امسال از نظر کیفی پیشرفت‌هایی داشت، اما همچنان چالش‌هایی مانند ضعف محتوایی، فیلم‌نامه‌های ناپخته و مدیریت جشنواره نیاز به بررسی و اصلاح دارند.

 

 

 

 

در ادامه محمدتقی رحمتی منتقد و مستندساز سینما با استناد به معیار‌های قرآنی در هنر (سوره شعراء، آیه ۲۲۷)، در صدد ارزیابی محتوای آثار بر آمد و گفت: هنر شایسته، مخاطب را به ایمان به خدا، عمل صالح، یادآوری خدا و دفاع از مظلومان دعوت می‌کند، این در حالی است، در این دوره، از میان ۳۲ فیلم، ۱۴ اثری که به تماشای آنان پرداختم، با وجود صحنه‌های عملیات جنگی، به نظر می‌رسید، ایمان و ذکر خدا در این محصولات، کمرنگ باشد و حتی در فیلم‌های مربوط به فرماندهان جنگی که روحیه ایمانی و توکل به خدا، عامل اصلی پیروزی آنها بود، کمتر دیده می‌شد.

 

وی در ادامه با ذکر مثالی از عدم توجه به معیارهای الهی در فیلم‌های امسال جشنواره خاطر نشان کرد: فیلمی با برداشت آزاد از زندگی شهید تهرانی مقدم که با واقعیت هم فاصله داشت در این جشنواره نمایش داده شد و آنچکه مشهود بود نبود ایمان و توسل به خدا بود و حتی تحریفاهایی هم در این فیلم صورت گرفته بود.

 

 

 

در ادامه، جناب آقای بلال الفت منتقد و مستندساز سینما با اشاره به تلاش‌هایی که برای ارتقای محتوا و فیلم‌نامه‌ها انجام شده، اما همچنان چالش‌های قابل‌توجهی در این زمینه وجود دارد، افزود: با وجود تبلیغات گسترده درباره پیشرفت‌های فناوری در فیلم "موسی"، تفاوت چشمگیری در این اثر مشاهده نشد؛ همچنین، ضعف فیلم‌نامه در بسیاری از آثار – به‌جز موارد معدود – همچنان یکی از دغدغه‌های اصلی است.

 

وی با اشاره به مشکلات و چالش‌های جشنواره امسال بیان کرد: بحث‌ برانگیز بودن داوری و احتمال سوگیری‌ها، کم‌توجهی به سینمای مستند و مستقل، و نبود فضای کافی برای نقد و گفت و گو از دیگر مشکلات اساسی جشنواره امسال محسوب می‌شود.

 

الفت با اشاره به بازنگری جدی در ساختار و سیاست‌های جشنواره خاطرنشان کرد: جشنواره باید شفافیت بیشتری در داوری داشته باشد و از سینمای مستند و مستقل حمایت کند، همچنین فضای نقد و گفت و گو باید در آن گسترش داشته باشد چرا که تنها در این صورت است که جشنواره فجر می‌تواند به یک رویدادی مؤثر در سینمای ایران تبدیل شده و به رشد فرهنگی سینما در سراسر کشور کمک کند.

 

 

در ادامه جناب آقای علیرضا محمدی عراقی ضمن ابراز نگرانی از ضعف فرم‌هایی که شهدا در آن فرم ها به تصویر کشیده می‌شوند، بیان کرد: سینمای جنگی و فیلم‌های پرتره شهدا در ایران، نیازمند تحولی بنیادین در رویکرد‌ها و ساختار‌ها است؛ چالش‌های موجود، از جمله ارائه تصویری غیرواقعی و آرمانی از شخصیت شهدا، ضعف‌های موجود در فیلم‌نامه‌ها و سیاست‌های گزینشی جشنواره‌های بین‌المللی، موجب شده تا این آثار نتوانند ارتباطی مؤثر با نسل جدید برقرار کنند و در سطح جهانی نیز آن‌چنان که شایسته است، بدرخشند.

 

وی در خصوص ارائه راهکار، بیان کرد: برای غلبه بر این مشکلات، ضروری است که فیلمسازان، شخصیت شهدا را با تمام ابعاد انسانی و نقاط ضعف و قوت‌شان به تصویر بکشند و از ارائه روایتی صرفاً حماسی و یک‌سویه پرهیز کنند؛ همچنین، توجه به تقویت فیلم‌نامه‌ها و خلق داستان‌هایی جذاب و چندلایه، می‌تواند به جذب مخاطبان بیشتر و انتقال بهتر مفاهیم کمک کند.

 

در ادامه جناب آقای امیرحسین آل یاسین منتقد سینما با اشاره به تفاوت‌هایی که در نوع سرمایه‌گذاری میان آثار دولتی و خصوصی است، اظهار کرد: کارگردانان اغلب ترجیح می‌دهند مضامین شخصی و حساس را به تصویر بکشند، اما این پروژه‌ها معمولاً از حمایت‌های دولتی محروم می‌مانند؛ تکرار داستان‌ها و مضامین نیز از دیگر مشکلات این حوزه است؛ برای جذب نسل جدید، نیاز است تا نوآوری در روایت‌ها و شخصیت‌پردازی‌ها رخ دهد.

 

وی در ادامه افزود: خوشبختانه، سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر شاهد تحولات مثبتی بوده و  آثاری همچون "منصور" و "خدای جنگ" نشان می‌دهند که فیلمسازان به سمت خلق داستان‌های پیچیده‌تر و واقع‌گرایانه‌تر در حرکت‌اند؛ در دنیای امروز، مخاطبان به دنبال تجربه‌های بصری پیچیده و چندلایه هستند، بنابراین، فیلمسازان باید با دقت بیشتری به جزئیات پرداخته و داستان‌هایی عمیق‌تر و بدیع‌تر را روایت کنند.

 

این ناقد سینما ادامه داد: سینمای دفاع مقدس باید از کلیشه‌ها فاصله بگیرد و قصه‌هایی نو و متفاوت را بازگو کند و به جای بازآفرینی مکرر وقایع مشابه، لازم است داستان‌هایی خلق شوند که در آنها ویژگی‌های انسانی و عاطفی شخصیت‌ها برجسته‌تر باشند؛ در این راستا، ارائه تصویری واقع‌گرایانه و چندبعدی از قهرمانان جنگ، می‌تواند مخاطب را به درک عمیق‌تری از این دوران رهنمون سازد و ارتباطی قوی‌تر با آن برقرار کند.