کارشناس و ناقد سینما مطرح کرد؛
ناکامی در انعکاس سبک زندگی ایرانی - اسلامی
الفت، با تأکید بر لزوم حمایت از فیلم‌های با محوریت سبک زندگی ایرانی - اسلامی، از عملکرد جشنواره در این زمینه انتقاد کرد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، بلال الفت، منتقد و مستندساز سینما در نشست نقد و بررسی آثار چهل و سومین جشنواره فیلم فجر که به همت خبرگزاری رسا در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد، با توجه به اهمیت تولید و حمایت از فیلم‌های با محوریت سبک زندگی ایرانی - اسلامی و مسائل فرهنگی، درصدد پاسخ به این سوال مهم برآمد که آیا جشنواره فیلم فجر سال ۱۴۰۳ توانسته به درستی این مسئولیت را به انجام برساند یا خیر؟
الفت با بیان این نکته که مطابق قانون، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است سالانه چندین فیلم با محوریت سبک زندگی ایرانی - اسلامی و مسائل فرهنگی تولید یا حمایت کند، گفت: برای بررسی این موضوع، باید نگاهی جامع‌تر به سینما داشت چرا که سینمای جشنواره فقط محدود به فیلم‌های داستانی بلند نیست؛ بلکه فیلم‌های کوتاه و مستند نیز بخشی از این جریان فرهنگی هستند و متأسفانه این بخش‌ها معمولاً در حاشیه قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: در جشنواره فجر امسال، تعداد فیلم‌های مستند قابل توجه نبود، برخلاف جشنواره «سینما حقیقت» که حدود ۴۰ تا ۵۰ مستند را شامل می‌شود که این امر، نشان می‌دهد، در سیاست‌گذاری‌ها، اهمیت فیلم کوتاه و مستند به درستی درک نشده است، درحالی که این قالب‌ها می‌توانند تأثیر عمیقی بر فرهنگ‌سازی داشته باشند.
این کارشناس و ناقد سینما با اشاره به آمار فیلم داستانی به نمایش درآمده در جشنواره امسال، گفت: حدود ۳۷ فیلم به نمایش در آمده که از این تعداد، تقریباً نیمی از فیلم‌ها توسط نهاد‌های دولتی یا حکومتی ساخته شده‌اند؛ این یعنی بودجه عمومی صرف این آثار شده است، پس انتظار می‌رود که در راستای اهداف فرهنگی و ارزشی نظام باشند؛ اما آیا چنین اتفاقی افتاده است؟ آیا این فیلم‌ها توانسته‌اند مسائل مهم جامعه را منعکس و بر بهبود وضعیت فرهنگی تأثیر گذارند؟
الفت افزود: به نظر من، نه‌تنها موفق نبوده‌اند، بلکه در برخی موارد نیز، دچار شکست شده‌اند؛ ما نتوانسته‌ایم جامعه را با خود همراه کنیم و نه تغییری در مسیر فرهنگی ایجاد کنیم؛ آمار فروش برخی فیلم‌ها نشان می‌دهد که گیشه تحت تأثیر آثار تجاری و سطحی قرار گرفته، که این خود زنگ خطری برای وضعیت فرهنگی کشور است.
وی با اشاره به ضرورت تحول فرهنگی در جشنواره‌های آتی فیلم فجر، علت عدم تحقق این امر را "عدم شناخت صحیح از سینما و کارکرد آن در جامعه" دانست و تأکید کرد: ما باید سیاست‌گذاری‌های فرهنگی را بر مبنای نیاز‌های واقعی مخاطب و اهداف کلان نظام تنظیم کنیم؛ برای تبدیل جشنواره سال‌های آینده به نقطه‌ای برای تحول فرهنگی، باید نگاه جامع‌تری به سینما داشته باشیم و همه گونه‌های فیلم را در سیاست‌های فرهنگی لحاظ کنیم.
این کارشناس و ناقد سینما با اظهار امیدواری نسبت به تحول در سال‌های آینده، تأکید کرد: این رویداد نباید صرفاً به برگزاری یک جشنواره محدود شود، بلکه باید به نقطه عطفی برای تغییر و رشد فرهنگی کشور تبدیل شود و راهکار دستیابی به این هدف ایجاد نگاهی جامع‌تر به سینما و در نظر گرفتن همه گونه‌های فیلم در سیاست‌های فرهنگی است و چنین رویکردی می‌تواند زمینه‌ساز جشنواره‌ای تأثیرگذار باشد و نقش مثبتی در اعتلای فرهنگ و هنر کشور را ایفا کند.
مشکل اساسی: فیلم‌نامه یا فرم؟
الفت در خصوص مشکل اساسی در سینمای ایران بیان داشت: در سینمای ایران، مهم‌ترین چالش همچنان فیلم‌نامه است؛ حتی اگر فیلم از نظر ساختاری و تکنیکی در سطح بالایی باشد، اما زمانی که فیلم‌نامه ضعیفی داشته باشد، نمی‌تواند موفق عمل کند؛ در جشنواره امسال، به جز چند اثر محدود مانند ناتور دشت که محتوای اسلامی و دغدغه‌های اجتماعی داشت یا مرد آرام که سوژه قابل توجهی را دنبال می‌کرد، بسیاری از فیلم‌ها از نظر فیلم‌نامه ضعف داشتند.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر، جشنواره فیلم فجر، شاهد فیلم‌هایی بوده که تلاش کرده‌اند با استفاده از فرم‌های جدید، مخاطب را جذب کنند؛ یکی از نمونه‌های بارز این روند، فیلم موسی کلیم الله بود که تبلیغات زیادی روی فناوری جدید آن صورت گرفت؛ اما در نهایت، از نظر محتوی و فیلم‌نامه، تفاوت چشمگیری با فیلم‌های مشابه نداشت و چنین محتوی ای با همان فناوری‌های رایج مانند پرده سبز قابل تولید بود.
این کارشناس و ناقد سینما با اشاره به چالش داوری و سوگیری‌ها در جشنواره فیلم فجر، اظهار کرد: یکی از بحث‌های جنجالی جشنواره امسال، داوری بود؛ بسیاری معتقدند که انتخاب‌های هیئت داوران با سوگیری همراه بوده و برخی فیلم‌های متوسط یا حتی ضعیف، نامزد جوایز شده‌اند، در حالی که آثار قوی‌تر نادیده گرفته شدند.
الفت افزود: برای مثال، فیلم ناتور دشت که از نظر فیلم‌نامه و کارگردانی یکی از محکم‌ترین آثار جشنواره بود، در بخش‌های کلیدی نادیده گرفته شد که این مسئله نشان‌دهنده تأثیر سیاست‌گذاری‌ها بر انتخاب‌ها است.
وی با تاکید بر داشتن سینمای موثر گفت: اگر جشنواره فجر بخواهد به رویدادی مؤثر در سینمای ایران تبدیل شود، باید این چالش‌ها را برطرف کند؛ عدم شفافیت در داوری، ضعف فیلم‌نامه‌ها، بی‌توجهی به سینمای مستند و مستقل، و نبود فضای نقد و گفت و گو، از جمله مسائلی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
این کارشناس و ناقد سینما در پایان با ابراز رضایت نسبی از چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، بیان کرد: در مجموع، جشنواره امسال با تمام کاستی‌هایش، آثار خوبی نیز داشته و توانسته تا حدودی تنوع ژانری ایجاد کند؛ اما برای رسیدن به یک جشنواره حرفه‌ای و تأثیرگذار، نیاز به بازنگری جدی در ساختار و سیاست‌های آن وجود دارد.
ارسال نظرات